Quan hệ ngoại giao của Nga

Quan hệ ngoại giao của Nga hay Quan hệ đối ngoại của Nga (Foreign relations of Russia) là công cụ chính sách của chính phủ Nga hướng dẫn sự tương tác của Liên bang Nga với các quốc gia khác, công dân của Nga và các tổ chức nước ngoài. Chính sách đối ngoại của Liên bang Nga được tính kể từ khi Liên Xô tan rã vào cuối năm 1991. Hiện tại, Nga không có quan hệ ngoại giao với Ukraina do đang diễn ra cuộc xâm lược Ukraina. Ngoài Ukraina, Nga cũng không có quan hệ ngoại giao với Gruzia, Bhutan, Liên bang Micronesia và Quần đảo Solomon. Các cuộc tranh luận về chính sách đối ngoại của Điện Kremlin dưới thời Putin cho thấy xung đột giữa ba trường phái xung khắc với nhau gồm:

• Những người theo thuyết Đại Tây Dương (Atlanticists) tìm kiếm mối quan hệ chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ và Thế giới phương Tây nói chung
• Những người theo chủ nghĩa đế quốc (Imperialists) thì đang tìm cách khôi phục vị thế nữa bá quyền đã mất trong thập kỷ trước;
• Những người theo trường phái Slavophilia (Chuộng Sla-vơ) thì thúc đẩy sự tự cô lập của Nga trong phạm vi văn hóa của chính mình.

Quan hệ ngoại giao giữa Nga và Mỹ

Quan hệ giữa Nga và Liên Âu với Ukraina

Trong khi thuyết Đại Tây Dương là hệ tư tưởng thống trị trong những năm đầu tiên của Liên bang Nga mới, nhưng dưới thời Andrei Kozyrev thì chủ thuyết này đã bị chỉ trích vì không bảo vệ được vị thế vượt trội của Nga ở thời Liên Xô trước đây. Việc thăng chức Yevgeny Primkov lên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao vào năm 1996 đánh dấu sự khởi đầu của một cách tiếp cận mang tính dân tộc chủ nghĩa hơn đối với chính sách đối ngoại. Một xu hướng chính khác là Chủ nghĩa Á-Âu (Eurasianism), một trường phái tư tưởng nổi lên vào đầu thế kỷ XX. Những người theo chủ nghĩa Á-Âu khẳng định rằng nước Nga bao gồm các nền văn hóa Slavơ, Thổ Nhĩ Kỳ và văn hóa Châu Á và đánh đồng Chủ nghĩa tự do với chủ nghĩa đế quốc Châu Âu.

Một trong những nhà tư tưởng sớm nhất của chủ nghĩa Á-Âu là nhà sử học người Nga Nikolai Trubetzkoy vốn là người đã tố cáo chủ nghĩa Á-Âu của Sa hoàng Peter I và ủng hộ việc Nga ôm lấy "di sản châu Á của Thành Cát Tư Hãn" để thành lập một quốc gia Á-Âu xuyên lục địa. Sau sự sụp đổ của Liên Xô, Chủ nghĩa Á-Âu đã giành được sự tín nhiệm trong công chúng thông qua các tác phẩm của triết gia Aleksandr Dugin và đã trở thành chính sách tư tưởng chính thức dưới chính phủ của Vladimir Putin. Nhiệm kỳ Tổng thống Vladimir Putin kéo dài từ tháng 1 năm 2000 đến tháng 5 năm 2008 và một lần nữa từ tháng 5 năm 2012 đến nay đã hiện thức hóa điều này, đồng thời, dưới thời Putin, Nga đã tham gia vào một số cuộc xung đột đáng chú ý, bao gồm cả cuộc chiến chống lại các nước láng giềng Ukraina và Gruzia. Ông công nhận nền độc lập của các nước cộng hòa mới bên trong các quốc gia đó. Đặc biệt, mối quan hệ với Mỹ đã xấu đi rõ rệt từ năm 2001 đến năm 2022, trong khi mối quan hệ với Liên minh Châu Âu xấu đi đặc biệt kể từ khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014 từ Ukraina. Trong một cuộc thăm dò do Trung tâm Levada thực hiện vào năm 2021, 64% công dân Nga xác định Nga là một quốc gia ngoài châu Âu trong khi chỉ có 29% coi Nga là một phần của châu Âu.

Vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, Nga đã phát động cuộc xâm lược quy mô lớn vào Ukraina, dẫn đến việc các nước phương Tây và thân phương Tây đã áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế và chính trị trên diện rộng và quy mô lớn. Các quốc gia phương Tây như Liên minh Châu Âu, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Canada và các quốc gia khác là những nước nhiệt thành trừng phạt Nga. Chính phủ Nga hiện công bố một "Danh sách quốc gia không thân thiện" với Nga, cụ thể cho biết những quốc gia có quan hệ hiện đang quan hệ căng thẳng (hoặc không tồn tại quan hệ). Bất chấp mối quan hệ xấu đi với hầu hết cộng đồng quốc tế kể từ cuộc xâm lược Ukraina, Nga vẫn duy trì sự ủng hộ và quan hệ bền chặt với một số quốc gia, chẳng hạn như Trung Quốc (Quan hệ Nga - Trung Quốc), Belarus, Kyrgyzstan, Iran, Cuba, Venezuela, Nicaragua, Syria, Bắc Hàn, Myanmar, Eritrea, Mali, Zimbabwe, Cộng hòa Trung Phi, Afghanistan, Burkina Faso và Niger. Nga cũng duy trì mối quan hệ tích cực với các quốc gia được mô tả là "thân Nga" theo The Economist, những quốc gia này bao gồm Algeria, Kazakhstan, Tajikistan, Lào, Pakistan, Ethiopia, Sudan và Uganda. Nga cũng duy trì mối quan hệ tích cực với các quốc gia được coi là trung lập trên trường thế giới như Ấn Độ và Việt Nam (Quan hệ Nga – Việt Nam). Với các quốc gia có truyền thống được coi là gắn kết với phương Tây thì Nga duy trì mối quan hệ tích cực với Hungary, Serbia, Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar, Ai Cập, Ả rập Xê út, và UAE.. Cũng trong cuộc chiến năm 2022, Nga quan hệ đồng minh thân cận là Armenia lại trở nên căng thẳng.

Tham khảo

• Ambrosio, Thomas; Vandrovec, Geoffrey (2013). “Mapping the Geopolitics of the Russian Federation: The Federal Assembly Addresses of Putin and Medvedev”. Geopolitics. Routledge. 18 (2): 435–466. doi:10.1080/14650045.2012.717554. S2CID 143411779.
• Bordachev, Timofei. Europe, Russia and the Liberal World Order (Routledge, 2022), by a senior aide to Putin see online book review
• Bowen, Andrew (2017). “Coercive Diplomacy and the Donbas: Explaining Russian Strategy in Eastern Ukraine”. Journal of Strategic Studies. 42 (3–4): 312–343. doi:10.1080/01402390.2017.1413550. S2CID 158522112.
• Contessi, Nicola (2016). “Prospects for the accommodation of a resurgent Russia”. Trong Paul, T.V. (biên tập). Accommodating Rising Powers. Past, Present and Future. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 268–290. doi:10.1017/CBO9781316460191.013. ISBN 9781316460191.
• Dall'Agnol, Augusto César; Mielniczuk, Fabiano; Zabolotsky, Boris (2018). US Army Command and General Staff College (biên tập). “The Return of the Bear? Russian Military Engagement in Latin America: The Case of Brazil”. Military Review. Fort Leavenworth, Kansas: EBSCO Publishing. ISSN 0026-4148.
• Gvosdev, Nikolas K.; Marsh, Christopher (2013). Russian Foreign Policy: Interests, Vectors, and Sectors. Washington: CQ Press. doi:10.4135/9781506335391. ISBN 9781452234847.
• Hopf, Ted biên tập (1999). Understandings of Russian Foreign Policy. Pennsylvania State University Press. ISBN 978-0-2710-1914-7.
• Kanet, Roger E. (2011). Kanet, Roger E (biên tập). Russian foreign policy in the 21st century. London: Palgrave Macmillan. doi:10.1057/9780230293168. ISBN 978-0-2302-9316-8.
• Kapoor, Nivedita. "Russia's Relations in Southeast Asia since 2014: Continuity and Change" (ORF Occasional Paper, 2020) online
• Kapoor, Nivedita. "India-Russia ties in a changing world order: In pursuit of a 'Special Strategic Partnership'" (ORF Occasional Paper #2018, 2019) online
• Kozyrev, Andrei. The Firebird: The Elusive Fate of Russian Democracy (U of Pittsburgh Press, 2019); primary source. Andrei Kozyrev was Russian foreign minister 1991–1996.
• Larson, Deborah Welch; Shevchenko, Alexei (2010). “Status seekers: Chinese and Russian responses to US primacy”. International Security. 34 (4): 63–95. doi:10.1162/isec.2010.34.4.63. S2CID 57572528.
• Legvold, Robert biên tập (2007). Russian Foreign Policy in the 21st Century and the Shadow of the Past. Columbia University Press. doi:10.7312/legv14122. ISBN 9780231512176.
• Lund, Aron. "From cold war to civil war: 75 years of Russian-Syrian relations." (Swedish Institute of International Affairs, 2019) online
• Menkiszak, Marek (2013). Responsibility to protect... itself? Russia's strategy towards the crisis in Syria (PDF). www.fiia.fi/en/publication/responsibility-to-protect-itself. FIIA Briefing Paper. Helsinki: Finnish Institute of International Affairs. ISBN 978-951-769-382-0.
• Mankoff, Jeffrey (2011). Russian Foreign Policy: The Return of Great Power Politics. A Council on Foreign Relations Book (ấn bản 2). Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-4422-0825-4.
• Myers, Steven Lee (2015). The New Tsar: The Rise and Reign of Vladimir Putin. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-3079-6161-7. OCLC 938634873.
• Roberts, Sean P. (2013). Russia as an international actor: The view from Europe and the US (PDF). www.fiia.fi/en/publication/russia-as-an-international-actor. FIIA Report. Helsinki: The Finnish Institute of International Affairs. ISBN 978-951-769-385-1.
• Rosefielde, Steven. Putin's Russia: Economy, Defence and Foreign Policy (2020) excerpt
• Sakwa, Richard (2017). Russia against the Rest: The Post-Cold War Crisis of World Order. Cambridge University Press. tr. 362. ISBN 978-1-3166-7588-5.
  • Gerard Toal (tháng 5 năm 2018). “Review of Sakwa, Richard, Russia against the Rest: The Post-Cold War Crisis of World Order”. H-Net Reviews.
• Saradzhyan, Simon, and Nabi Abdullaev. "Measuring National Power: Is Putin's Russia in Decline?." Europe-Asia Studies (2020): 1-27. Statistical measures indicate Russia was rising against its Western competitors in 1999–2016 but trailed behind the United States, China and India in absolute national power.
• Saul, Norman E. (2014). Historical Dictionary of Russian and Soviet Foreign Policy. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-8108-6806-9.
• Shen, Zhihua, ed. A Short History of Sino-Soviet Relations, 1917–1991 (Springer Singapore;Palgrave Macmillan, 2020)
• Stent, Angela E. (2014). The Limits of Partnership: U.S. Russian Relations in the Twenty-First Century. Princeton University Press. tr. 355. ISBN 978-0-6911-6586-8.
• Titarenko, Mikhail L. (2008). “Russia's Strategic Partnerships in Asia: The Asian Dimension of Russian Federation Foreign Policy”. China Report. 44 (3): 281–295. doi:10.1177/000944550804400304. S2CID 154582776.
• Tsygankov, Andrei P. (2013). “The Russia-NATO mistrust: Ethnophobia and the double expansion to contain "the Russian Bear"”. Communist and Post-Communist Studies. 46: 179–188. doi:10.1016/j.postcomstud.2012.12.015.
• Vasiliev, Alexey. Russia's Middle East Policy: From Lenin to Putin (Routledge, 2018).
• Weiner, Tim. The Folly and the Glory: America, Russia, and Political Warfare 1945–2020 (2020); Pulitzer Prize excerpt
• Wohlforth, William, and Vladislav Zubok. "An abiding antagonism: realism, idealism and the mirage of Western-Russian partnership after the Cold War." International Politics (2017) 54#4 pp 405–419.
• Yefremenko, Dmitry (2010). “Forced or Desired Modernity? Russia's Chances in the Post-American world”. Russia in Global Affairs. Foreign Policy Research Foundation (3): 36–49. ISSN 1810-6374. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 4 năm 2014.
• Yefremenko, Dmitry (2012). “Waiting for a Storm. Russian Foreign Policy in the Era of Change”. Russia in Global Affairs. Foreign Policy Research Foundation (2): 18–32. ISSN 1810-6374. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 29 tháng 1 năm 2014.
• Ziegler, Charles E. "Russian–American relations: From Tsarism to Putin." International Politics (2014) 51#6 pp: 671–692. online

Liên kết ngoài

• "Concept of the Foreign Policy of the Russian Federation", February 2013, Ministry of Foreign Affairs (Russia)
• (tiếng Anh và Nga) Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation
• Russia and Its Neighbors from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives
• Foreign relations of Russia
• Containing Russia: Back to the Future?, July 2007 article by Russian Minister of Foreign Affairs Sergey Lavrov.