AFC Champions League

Giải đấu bóng đá thường niên do Liên đoàn bóng đá châu Á tổ chức


AFC Champions League (được viết tắt là ACL) là giải đấu bóng đá thường niên được tổ chức bởi Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) và có sự tham dự của các câu lạc bộ đạt thứ hạng cao tại các giải vô địch quốc gia của các nước châu Á. Đây là giải đấu cấp câu lạc bộ danh giá nhất châu Á, được tranh tài bởi các nhà vô địch quốc gia (đối với một số quốc gia có thể có một hoặc nhiều đội) của các hiệp hội bóng đá.[1]

AFC Champions League
Cơ quan tổ chứcAFC
Thành lập1967; 57 năm trước (1967)
(đổi tên thương hiệu năm 2002)
Khu vựcChâu Á
Số đội40 (vòng bảng)
Vòng loại choFIFA Club World Cup
Giải đấu
liên quan
Cúp AFC (hạng hai)
Đội vô địch
hiện tại
Nhật Bản Urawa Red Diamonds (danh hiệu thứ 3)
Câu lạc bộ
thành công nhất
Ả Rập Xê Út Al-Hilal (4 danh hiệu)
Trang webthe-afc.com/champions-league
AFC Champions League 2023–24

Được thành lập vào năm 1967 với tên gọi Giải bóng đá vô địch các câu lạc bộ châu Á (Asian Champion Club Tournament), giải đấu đã đổi thương hiệu và lấy tên hiện tại vào năm 2002 do sự hợp nhất giữa Asian Club Championship, Asian Cup Winners' CupSiêu cúp bóng đá châu Á.

Tổng cộng có 40 câu lạc bộ thi đấu theo thể thức vòng bảng của giải đấu. Các câu lạc bộ từ các giải đấu quốc gia mạnh nhất châu Á nhận được suất tham dự tự động, trong đó các câu lạc bộ từ các quốc gia có thứ hạng thấp hơn đủ điều kiện vượt qua vòng loại trực tiếp và họ cũng đủ điều kiện tham gia Cúp AFC. Đội vô địch AFC Champions League sẽ đủ điều kiện tham dự FIFA Club World Cup.

Câu lạc bộ thành công nhất giải đấu là Al-Hilal của Ả Rập Xê Út với tổng cộng bốn danh hiệu vô địch. Urawa Red Diamonds của Nhật Bản là nhà vô địch hiện tại, sau khi đánh bại Al-Hilal trong trận chung kết giải đấu năm 2022.

Lịch sử

Các nhà vô địch
Mùa giảiVô địch
Asian Champion Club Tournament
1967 Hapoel Tel Aviv
1969 Maccabi Tel Aviv
1970 Esteghlal
1971 Maccabi Tel Aviv (2)
1972Hủy bỏ
1973–1984: Không tổ chức
Asian Club Championship
1985–86 Daewoo Royals
1986 Furukawa Electric
1987 Yomiuri FC
1988–89 Al-Sadd
1989–90 Liêu Ninh
1990–91 Esteghlal (2)
1991 Al-Hilal
1992–93 PAS Tehran
1993–94 Ngân hàng Nông nghiệp Thái Lan
1994–95 Ngân hàng Nông nghiệp Thái Lan (2)
1995 Ilhwa Chunma
1996–97 Pohang Steelers
1997–98 Pohang Steelers (2)
1998–99 Júbilo Iwata
1999–2000 Al-Hilal (2)
2000–01 Suwon Samsung Bluewings
2001–02 Suwon Samsung Bluewings (2)
AFC Champions League
2002–03 Al-Ain
2004 Al-Ittihad
2005 Al-Ittihad (2)
2006 Jeonbuk Hyundai Motors
2007 Urawa Red Diamonds
2008 Gamba Osaka
2009 Pohang Steelers (3)
2010 Ilhwa Chunma (2)
2011 Al-Sadd (2)
2012 Ulsan Hyundai
2013 Quảng Châu Hằng Đại
2014 Western Sydney Wanderers
2015 Quảng Châu Hằng Đại (2)
2016 Jeonbuk Hyundai Motors (2)
2017 Urawa Red Diamonds (2)
2018 Kashima Antlers
2019 Al-Hilal (3)
2020 Ulsan Hyundai (2)
2021 Al-Hilal (4)
2022 Urawa Red Diamonds (3)
2023–24
AFC Champions League Elite
2024–25

1967–1972: Khởi đầu

Bắt đầu với tên gọi Giải đấu vô địch các câu lạc bộ châu Á (Asian Champion Club Tournament), một giải đấu dành cho các nhà vô địch của các quốc gia AFC và có nhiều thể thức khác nhau, với giải đấu đầu tiên được tổ chức theo thể thức loại trực tiếp và ba giải đấu tiếp theo bao gồm một vòng bảng.

Trong khi các câu lạc bộ Israel thống trị bốn phiên bản đầu tiên của giải đấu, điều này một phần là do việc các câu lạc bộ Ả Rập từ chối thi đấu với họ:

  • Năm 1970, câu lạc bộ Lebanon Homenetmen đã từ chối thi đấu với Hapoel Tel Aviv trong trận bán kết, trận đấu đã bị hỗn loạn khi Hapoel tiến vào trận chung kết.
  • Năm 1971, Aliyat Al-Shorta của Iraq đã từ chối thi đấu với Maccabi Tel Aviv ba lần: ở vòng sơ loại (đã được bốc thăm lại), ở vòng bảng và ở trận chung kết, trận đấu bị hỗn loạn với việc Maccabi được trao chức vô địch.[2] Trong lễ trao giải cho Maccabi, các cầu thủ Aliyat Al-Shorta đã vẫy cờ Palestine quanh sân, trong khi giới truyền thông Iraq coi Aliyat Al-Shorta là đội vô địch giải đấu, với việc đội tổ chức diễu hành trên xe bus ở Baghdad.[3]

Sau khi giải đấu năm 1972 đã bị AFC hủy bỏ vì nhiều lý do, trong đó có hai câu lạc bộ Ả Rập bị loại vì từ chối thi đấu với câu lạc bộ Israel Maccabi Netanya, AFC đã đình chỉ giải đấu trong 14 năm, trong khi Israel bị trục xuất khỏi AFC vào năm 1974.

1985–2002: Giải vô địch bóng đá các câu lạc bộ châu Á

Năm 1985-1986 đánh dấu sự trở lại của giải đấu cấp câu lạc bộ hàng đầu châu Á với tên gọi Giải vô địch bóng đá các câu lạc bộ châu Á (Asian Club Championship). Năm 1990, AFC cho ra mắt Cúp các câu lạc bộ đoạt cúp bóng đá quốc gia châu Á (Asian Cup Winners Cup, thường được gọi là Cúp C2 châu Á), và đến năm 1995 là Siêu cúp bóng đá châu Á.

2002–2024: Kỷ nguyên Champions League

Mùa giải 2002-03 chứng kiến Giải vô địch các câu lạc bộ châu Á, Cúp C2 châu ÁSiêu cúp bóng đá châu Á sáp nhập để trở thành AFC Champions League. Vòng sơ loại theo thể thức đấu loại trực tiếp sẽ chọn ra 8 đội mạnh nhất cùng với 8 câu lạc bộ xuất sắc nhất từ 2 khu vực phía đôngtây châu Á tiến vào vòng bảng. Trong mùa giải đầu tiên dưới tên gọi AFC Champions League, Al-Ain đánh bại BEC Tero với tỉ số 2–1 để trở thành nhà vô địch. Giải đấu sau đó đã bị hoãn lại 1 năm do virus SARS.

Giải đấu đã được tái ra mắt vào năm 2004 với 29 câu lạc bộ tới từ 14 quốc gia. Không giống như các năm trước, lịch thi đấu đã được thay đổi và diễn ra từ tháng 3 đến tháng 11. Trong giai đoạn đầu của giải, 28 câu lạc bộ được chia thành 7 nhóm, mỗi nhóm bao gồm 4 đội đến từ cùng 1 khu vực (Đông ÁTây Á) để giảm chi phí đi lại, với các trận đấu vòng bảng diễn ra theo thể thức sân nhà và sân khách. Sau đó, 7 đội bóng đứng đầu mỗi nhóm cùng với đương kim vô địch vào vòng tứ kết. Các vòng tứ kết, bán kết và trận chung kết diễn ra theo hình thức lượt đi-lượt về, có áp dụng luật bàn thắng sân khách, hiệp phụloạt sút luân lưu như loạt tie-break.

Mùa giải 2005, các câu lạc bộ của Syria bắt đầu tham gia vào giải đấu. 2 năm sau, đến lượt các câu lạc bộ của Úc cũng tham gia giải đấu khi Úc gia nhập AFC vào năm 2006. Do sự thiếu chuyên nghiệp trong bóng đá tại châu Á, nhiều vấn đề vẫn còn tồn tại trong các giải đấu, chẳng hạn như về bạo lực sân cỏ hay chậm nộp danh sách đăng ký cầu thủ. Nhiều người đã đổ lỗi cho việc tiền thưởng ít cùng chi phí đi lại đắt đỏ như là 1 lý do.

Champions League năm 2009 mở rộng lên 32 câu lạc bộ với 10 giải đấu vô địch quốc gia hàng đầu châu Á sẽ có các câu lạc bộ được vào trực tiếp vòng bảng. Mỗi quốc gia có tối đa 4 đội tham dự, mặc dù không bằng một phần 3 số đội tham gia tại giải đấu cao nhất của mỗi quốc gia, tuy nhiên điều này sẽ tùy thuộc vào giải vô địch của quốc gia đó, cấu trúc giải đấu (chuyên nghiệp), tiếp thị, tài chính, và các tiêu chuẩn khác do Ủy ban AFC Pro-League đưa ra mà sẽ đưa ra quyết định về số đội bóng được tham dự từ giải đấu đó.[4] Các tiêu chí đánh giá và xếp hạng giải đấu cho các quốc gia thành viên tham gia sẽ được AFC điều chỉnh 2 năm 1 lần.[5]

Giải thưởng đã được tăng lên đáng kể từ mùa giải 2009 và các câu lạc bộ có thể kiếm được 1 khoản tiền thưởng ngay cả ở vòng bảng tùy thuộc vào hiệu suất của họ. Phân nhóm được tiến hành theo cách thức giống như 4 giải đấu trước đó, tức là vẫn theo khu vực ĐôngTây Á với bốn bảng của mỗi khu vực. Vòng 16 đội vẫn tiến hành theo thể thức khu vực, tức là 4 đội nhất và 4 đội nhì trong cùng một khu vực sẽ tiến hành thi đấu 1 trận duy nhất để tìm ra 4 đội xuất sắc nhất của mỗi khu vực vào vòng tứ kết. Vòng tứ kết và bán kết sẽ diễn ra theo thể thức lượt đi và về còn trận chung kết sẽ diễn ra một trận duy nhất tại sân trung lập được lựa chọn từ trước.

Western Sydney Wanderers trở thành câu lạc bộ đầu tiên của Úc vô địch của AFC Champions League sau khi họ đánh bại Al-Hilal 1–0 trong trận chung kết 2014.

Năm 2021, vòng bảng được mở rộng từ 32 lên 40 đội, cả hai khu vực phía Tây và phía Đông đều có năm bảng bốn đội. Sự phân bổ vị trí cho sáu hiệp hội thành viên hàng đầu ở mỗi khu vực vẫn không thay đổi.[6]

Từ 2024–25: Kỷ nguyên Champions League Elite

Thể thức giải đấu

Bản đồ các quốc gia AFC có đội lọt vào vòng bảng AFC Champions League (được hiển thị màu xanh lá). Các quốc gia chưa bao giờ có đại diện lọt vào ACL được hiển thị màu xanh dương.

Vòng loại

Kể từ giải đấu năm 2009, AFC Champions League đã bắt đầu với thể thức vòng bảng kép gồm 32 đội, trước đó là các trận đấu vòng loại dành cho các đội không được vào thẳng giải đấu. Các đội cũng được chia thành các khu vực phía đông và phía tây.

Số lượng câu lạc bộ của mỗi hiệp hội tham dự AFC Champions League được xác định hàng năm thông qua các tiêu chí do Ủy ban Cạnh tranh AFC đặt ra[7]. Các tiêu chí, là một phiên bản sửa đổi của hệ số UEFA, sẽ được dùng để xác định số lượng suất cụ thể mà một hiệp hội nhận được. Xếp hạng của hiệp hội càng cao theo tiêu chí xác định thì càng có nhiều đội đại diện cho hiệp hội đó ở Champions League và càng ít vòng loại mà các đội của hiệp hội phải thi đấu.

Giải đấu

Giải đấu bắt đầu với vòng bảng gồm 40 đội, được chia thành mười bảng đấu. Hạt giống được sử dụng khi thực hiện bốc thăm cho giai đoạn này, với các đội từ cùng một quốc gia không được xếp vào cùng bảng với nhau. Vòng bảng được chia thành hai khu vực; khu vực đầu tiên là năm bảng Đông Á và khu vực khác là năm bảng Tây Á. Mỗi đội gặp những đội khác trong bảng đấu của mình theo hình thức vòng tròn hai lượt tính điểm. Đội nhất và nhì từ mỗi bảng tiến vào vòng tiếp theo.

Ở vong tiếp theo, đội nhất từ một bảng thi đấu với đội nhì từ một bảng khác cùng khu vực. Giải đấu sử dụng luật bàn thắng sân khách: nếu tổng tỷ số của hai trận đấu bằng nhau sau 180 phút, đội nào ghi được nhiều bàn thắng hơn ở sân của đối thủ sẽ đi tiếp. Nếu số bàn thắng sân khách bằng nhau, các câu lạc bộ sẽ thi đấu thêm hai hiệp phụ, và luật bàn thắng sân khách không còn được áp dụng. Nếu tổng tỉ số vẫn bằng nhau sau hiệp phụ, trận đấu sẽ được quyết định bởi loạt sút luân lưu. Các đội cùng khu vực (Đông hoặc Tây Á) tiếp tục thi đấu với nhau cho đến trận chung kết.[8]

Các trận đấu ở vòng bảng và vòng 16 đội diễn ra trong nửa đầu năm (tháng 2 - tháng 5). Các trận đấu ở vòng đấu loại trực tiếp sau đó diễn ra trong nửa cuối năm (tháng 8 - tháng 11). Các trận đấu loại trực tiếp áp dụng thể thức hai lượt, bao gồm cả trận chung kết.

Các quốc gia tham dự

Các đội tham dự tới từ 19 quốc gia thành viên AFC đã qua được vòng sơ loại của AFC Champions League. Việc phân chia các đội của các nước thành viên được liệt kê dưới đây; dấu sao là có ít nhất một đội bóng đã bị loại khi đá tại vòng sơ loại. 32 quốc gia của AFC đã từng có các diện tham gia, và các quốc gia chưa bao giờ có đội bóng đá tại vòng bảng không được hiển thị.

Quốc gia tham dựMùa giải
2002–032004200520062007200820092010201120122013201420152016201720182019202020212022–232023–24
Đông Á và Đông Nam Á
Úc222223*13*223*223*021
Trung Quốc222222444344443*44422
Hồng Kông0*00000000000*0*0*1*1*0*0*11
Indonesia0*220201*1*1*0*000*000*0*0*00
Nhật Bản222223444444444443*44*
Hàn Quốc22223244444444444444*
Malaysia0000000000000*0*0*0*1*1*111
Philippines000000000000000*0*0*0*2*11
Singapore0*00000110000*0*0*0*0*0*0*111
Thái Lan2220120*0*0*1*21*1*1*1*1*1*1*42*
Việt Nam0*2221200*0000*1*1*0*0*0*0*11
Tổng cộng81212813131616151515161616161616162019
Tây Á
Ấn Độ0*000000*0*0*000*0*0*0*0*0*0*111
Ả Rập Saudi1*233224443*4444424434*
Bahrain0*20000000000*0*000*00*00
Iran2222124443*3*443*443*442
Iraq1*22222000000*00001*1*22*1
Kuwait0*12222000000*0*0000*0*03*
Qatar1*222222234442*2*2*43*2*34
Syria0*0222200*0*00000000001*
Tajikistan00000000000000000*0*111
Turkmenistan1*00000000000000000011
UAE1*32222444443*2*3*443*430
Uzbekistan1*222222223*2*1*442*2*2*1*22*
Tổng cộng816171715161616171717161616161616162020
Tổng cộng
Chung kết1628292528293232323232323232323232324039
Vòng loại5328292528293537363735474945474651525043

Tiền thưởng

Dưới đây là tiền thưởng cho AFC Champions League 2021.[9]

Giai đoạnThưởngHỗ trợ đi lại (cho mỗi trận)
Vòng sơ loạiKhông$ 30.000
Vòng playoffKhông$ 30.000
Vòng bảngThắng: 50.000 USD

Hòa: 10.000 USD

$ 45,000
Vòng 16 đội100.000 USD$ 45,000
Tứ kết150.000 USD$ 45,000
Bán kết250.000 USD$ 45,000
Chung kếtVô địch: 4.000.000 USD

Á quân: 2.000.000 USD

$ 90,000

Tiếp thị

Tài trợ

Chiếc cúp của giải đấu từ năm 2009, sau khi thiết kế lại logo.

Giống như FIFA World Cup, AFC Champions League được tài trợ bởi một nhóm các tập đoàn đa quốc gia, trái với một nhà tài trợ chính duy nhất thường thấy ở các giải đấu hàng đầu quốc gia.

Các nhà tài trợ chính hiện tại của giải đấu là:

Trò chơi điện tử

Konami với loạt game Pro Evolution Soccer[13] đang là đơn vị nắm bản quyền cho trò chơi điện tử AFC Champions League cũng như các đội thi đấu.

Hồ sơ và số liệu thống kê

Đội vô địch

Câu lạc bộSố lần vô địchSố lần giành Á quânNăm vô địchNăm giành Á quân
Al-Hilal451991, 1999–2000, 2019, 20211986, 1987, 2014, 2017, 2022–23
Pohang Steelers311996–97, 1997–98, 20092021
Urawa Red Diamonds312007, 2017, 2022–232019
Esteghlal221970, 1990–911991, 1998–99
Seongnam FC221995, 20101996–97, 2004
Al-Ittihad212004, 20052009
Jeonbuk Hyundai Motors212006, 20162011
Maccabi Tel Aviv2201969, 1971
Al Sadd201988–89, 2011
Ngân hàng Nông nghiệp Thái Lan1201993–94, 1994–95
Suwon Samsung Bluewings202000–01, 2001–02
Ulsan Hyundai202012, 2020
Quảng Châu202013, 2015
Júbilo Iwata121998–991999–2000, 2000–01
Al-Ain122002–032005, 2016
Hapoel Tel Aviv21119671970
Liêu Ninh Hoành Vận1111989–901990–91
Busan IPark101985–86
JEF United Chiba101986
Tokyo Verdy101987
PAS Tehran1101992–93
Gamba Osaka102008
Western Sydney Wanderers102014
Kashima Antlers102018
Al-Ahli021985–86, 2012
FC Seoul022001–02, 2013
Persepolis012018
Selangor011967
Yangzee1011969
Al-Shorta011971
Al-Rasheed1011988–89
Yokohama F. Marinos011989–90
Al-Shabab011992–93
Oman Club011993–94
Al-Arabi011994–95
Al-Nassr011995
Đại Liên1011997–98
BEC Tero Sasana012002–03
Al-Karamah012006
Sepahan012007
Adelaide United012008
Zob Ahan Esfahan012010
Shabab Al-Ahli012015
1 Câu lạc bộ hiện không còn tồn tại
2 Năm 1974, Hiệp hội bóng đá Israel bị khai trừ khỏi AFC do áp lực chính trị, và đã trở thành một thành viên đầy đủ của UEFA trong năm 1994. Kết quả là các câu lạc bộ của Israel không còn tham gia vào các giải đấu AFC nữa.

Quốc gia

Bảng danh sách quốc gia xếp theo số lượng câu lạc bộ giành chức vô địch và á quân tại AFC Champions League.

Quốc giaVô địchÁ quânTổng cộng
 Hàn Quốc12719
 Nhật Bản8412
 Ả Rập Xê Út61016
 Iran369
 Trung Quốc325
 Israel314
 Qatar213
 Thái Lan213
 UAE134
 Úc112
 Iraq022
 Malaysia011
 Oman011
 Syria011

Khu vực

Liên đoàn (Khu vực)Lần vô địchTổng
EAFF (Đông Á)Đông Á2326
AFF (Đông Nam Á)3
WAFF (Tây Á)Tây Á912
CAFA (Trung Á)3
SAFF (Nam Á)0

Ghi chú: Danh sách không bao gồm các câu lạc bộ Israel, đội vô địch mùa giải 1967, 19691971.

Giải thưởng

Cầu thủ xuất sắc nhất giải

NămCầu ThủCâu Lạc BộNguồn
1996–97 An Ik-soo Pohang Steelers[14]
1997–98 Ahmed Al-Dokhi Al-Hilal[15]
1998–99 Seydou Traoré Al-Ain[16]
1999–2000 Sérgio Ricardo Al-Hilal[17]
2000–01 Zoltan Sabo Suwon Samsung Bluewings[18]
2001–02
2002–03 Therdsak Chaiman BEC Tero Sasana[19]
2004 Redha Tukar Al-Ittihad[20]
2005 Mohammed Noor[21]
2006 Choi Jin-cheul Jeonbuk Hyundai Motors[22]
2007 Yuichiro Nagai Urawa Red Diamonds
2008 Yasuhito Endō Gamba Osaka
2009 No Byung-jun Pohang Steelers[23]
2010 Sasa Ognenovski Seongnam Ilhwa Chunma[24]
2011 Lee Dong-gook Jeonbuk Hyundai Motors[25]
2012 Lee Keun-ho Ulsan Hyundai[26]
2013 Muriqui Quảng Châu Hằng Đại[27]
2014 Ante Covic Western Sydney Wanderers[28]
2015 Ricardo Goulart Quảng Châu Hằng Đại[29]
2016 Omar Abdulrahman Al-Ain[30]
2017 Yōsuke Kashiwagi Urawa Red Diamonds[31]
2018 Yuma Suzuki Kashima Antlers[32]
2019 Bafétimbi Gomis Al-Hilal[33]
2020 Yoon Bit-garam Ulsan Hyundai[34]
2021 Salem Al-Dawsari Al-Hilal[35]
2022–23 Hiroki Sakai Urawa Red Diamonds[36]

Vua phá lưới

NămCầu ThủCâu Lạc BộBàn Thắng
2002–03 Hao Haidong Đại Liên9
2004 Kim Do-hoon Seongnam Ilhwa Chunma9
2005 Mohamed Kallon Al-Ittihad6
2006 Magno Alves Gamba Osaka8
2007 Mota Seongnam Ilhwa Chunma7
2008 Nantawat Tansopa Krung Thai Bank9
2009 Leandro Gamba Osaka10
2010 Jose Mota Suwon Samsung Bluewings9
2011 Lee Dong-gook Jeonbuk Hyundai Motors9
2012 Ricardo Oliveira Al-Jazira12
2013 Muriqui Quảng Châu Hằng Đại13
2014 Asamoah Gyan Al-Ain12
2015 Ricardo Goulart Quảng Châu Hằng Đại8
2016 Adriano FC Seoul13
2017 Omar Kharbin Al-Hilal10
2018 Baghdad Bounedjah Al-Sadd13
2019 Bafétimbi Gomis Al-Hilal11
2020 Abderrazak Hamdallah[37] Al Nassr7
2021 Michael Olunga[38] Al-Duhail9
2022–23 Edmilson Junior[39]8

Đội đoạt giải Fairplay

NămCâu lạc bộ
2007 Urawa Red Diamonds
2008 Gamba Osaka
2009 Pohang Steelers
2010 Seongnam Ilhwa Chunma
2011 Jeonbuk Hyundai Motors
2012 Ulsan Hyundai
2013 FC Seoul
2014 Al-Hilal
2015 Quảng Châu Hằng Đại
2016 Al-Ain
2017 Urawa Red Diamonds
2018 Persepolis
2019 Urawa Red Diamonds
2020 Ulsan Hyundai[40]
2021 Al-Hilal[41]
2022–23 Urawa Red Diamonds

Xem thêm

Tham khảo

Liên kết ngoài