Bảng nhãn

danh hiệu cho người đỗ thứ hai kì thi Đình trong chế độ thi cử phong kiến Đông Á

Bảng nhãn (chữ Nôm: 版沲) là một danh hiệu của học vị Tiến sĩ trong hệ thống giáo dục Việt Nam thời phong kiến.

Ở Việt Nam, danh hiệu này được xác định trong kỳ thi bậc nhất của thi Đình, còn gọi là Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ, nhị danh.[1] Người thi đỗ bảng nhãn đứng thứ hai trong tam khôi (dưới Trạng nguyên, trên Thám hoa).[2]

Các bảng nhãn Việt Nam

Danh sách bảng nhãn dưới đây lấy theo Danh sách các vị Tam khôi của Viện Hán-Nôm.[3]

TênNăm sinh
năm mất
QuêNăm đỗ
Bảng nhãn
Đời vuaGhi chú
Phạm Văn Tuấn1221-?Hải Dương1246Trần Thái TôngBảng nhãn đầu tiên của Việt Nam
Lê Văn Hưu1230-1322Thanh Hóa1247Trần Thái TôngBảng nhãn trẻ tuổi nhất (17 tuổi).
Chu Hinh?-?Hưng Yên1256Trần Thái Tông
Bùi Mộ?-?Hà Nội1304Trần Anh Tông
Lê Hiến Phủ1341-1399Quảng Ninh1374Trần Duệ Tông
Nguyễn Như Đổ1424-1526Hà Nội1442Lê Thái TôngBảng nhãn 18 tuổi.
Trịnh Thiết Trường1390-?Thanh Hóa1448Lê Nhân TôngNăm 1442 đã đỗ hạng tam giáp đồng tiến sĩ nhưng không nhận.
Nguyễn Đức Trinh1439-1472Hải Dương1463Lê Thánh Tông
Nguyễn Toàn An
(Nguyễn Kim An?)
1451-?Hải Dương1472Lê Thánh TôngLà lính trong quân đội Đại Việt dưới thời vua Lê Thánh Tông. Nhờ một bài thơ mà vua Lê Thánh Tông cho về quê đèn sách rồi đỗ bảng nhãn khoa Nhâm Thìn 1472.
Ông Nghĩa Đạt?-?Hà Nội1475Lê Thánh Tông
Lê Quảng Chí1451-1533Hà Tĩnh1478Lê Thánh TôngĐình nguyên Bảng nhãn, Hoành Sơn tiên sinh.
Trần Bích Hoành1452-?Nam Định1478Lê Thánh Tông
Lưu Hưng Hiếu1456-?Thanh Hóa1481Lê Thánh Tông
Nguyễn Giác?-?Hà Nội1484Lê Thánh Tông
Nguyễn Đức Huấn?-?Hải Dương1487Lê Thánh Tông
Ngô Hoán1460-1522?Hải Dương1490Lê Thánh Tông
Ngô Thầm?-?Bắc Ninh1493Lê Thánh TôngThành viên hội Tao Đàn.
Nguyễn Huân?-?Bắc Ninh1496Lê Thánh Tông
Lương Đắc Bằng1472-1522Thanh Hóa1499Lê Hiến TôngGiỏi về lý số.
Lê Sạn1476-?Hà Nội1502Lê Hiến Tông
Bùi Nguyên?-?Hà Nội1505Lê Uy Mục
Hứa Tam Tỉnh1481-?Bắc Ninh1508Lê Uy Mục
Trần Bảo Tín1482-?Hà Tĩnh1511Lê Tương DựcTruy phong phúc thần thượng thư.
Nguyễn Chiêu Huấn?-?Bắc Ninh1514Lê Tương Dực
Nguyễn Mẫn Đốc1492-?Phú Thọ1518Lê Chiêu TôngNguyên quán Tứ Kỳ, Hải Dương. Theo Lê Chiêu Tông vào Thanh Hóa, tuẫn tiết, truy phong phúc thần.
Nguyễn Thuyên?-?Bắc Ninh1523Lê Cung Hoàng
Nguyễn Văn Hiến?-?Bắc Ninh1526Lê Cung Hoàng
Nguyễn Hãng1488-?Hà Nội1529Mạc Thái Tổ
Bùi Vịnh1498-1545Hà Nội1532Mạc Thái Tông
Bùi Khắc Đốc1510-?Hà Nội1535Mạc Thái Tông
Trần Toại1514-?Phú Thọ1538Mạc Thái Tông
Phạm Công Sâm1504-?Hải Dương1541Mạc Hiến Tông
Phạm Du?-?Vĩnh Phúc1547Mạc Tuyên Tông
Trần Văn?-?Hưng Yên1550Mạc Tuyên Tông
Hoàng Tuân1517-?Hưng Yên1553Mạc Tuyên Tông
Đỗ Uông1523/1533?-1600Hải Dương1556Mạc Tuyên Tông
Trương Lỗ1532-?Hải Dương1562Mạc Mậu Hợp
Nguyễn Miễn?-?Bắc Ninh1571Mạc Mậu Hợp
Nguyễn Nhân Triêm1530-?Bắc Ninh1577Mạc Mậu Hợp
Nguyễn Nghi1577-1664Thái Bình1637Lê Thần TôngBảng nhãn lớn tuổi nhất (61 tuổi).
Nguyễn Văn Bích1620-1706Hải Phòng1659Lê Thần TôngNguyên quán Tĩnh Gia, Thanh Hóa.
Đào Công Chính1623/1639?-?Hải Phòng1661Lê Thần Tông
Phạm Quang Trạch1653-?Hà Nội1683Lê Hy Tông
Nguyễn Đình Ức1676-?Hà Nội1700Lê Hy Tông
Hà Tông Huân1697-1766Thanh Hóa1724Lê Dụ TôngĐình nguyên Bảng nhãn.
Nhữ Trọng Đài1696-?Hải Dương1733Lê Thuần Tông
Lê Quý Đôn1726-1784Thái Bình1752Lê Hiển TôngĐình nguyên Bảng nhãn.
Phạm Thanh1821-?Thanh Hóa1851Tự Đức
Vũ Duy Thanh1807-1859Ninh Bình1851Tự ĐứcChế khoa. Dân gian gọi là Trạng Bồng. Bảng nhãn cuối cùng của Việt Nam

Xem thêm

Khoa bảng
Thi HươngThi HộiThi Đình
Giải nguyênHội nguyênĐình nguyên
Hương cống
Sinh đồ
Thái học sinh
Phó bảng
Trạng nguyên
Bảng nhãn
Thám hoa
Hoàng giáp
Đồng tiến sĩ xuất thân

Tham khảo