Chẩm chéo

Trong tiếng Thái, "Chẳm" (จิ้ม) có nghĩa là món chấm, "chéo" (แจ่ว) là  mùi thơm của nhiều loại rau kết hợp lại. Tên gọi của món ăn cũng miêu tả những nguyên liệu làm chẩm chéo.^[2]

Chẩm chéo tại cửa hàng Lam Sơn Food

• Chéo pà (chéo cá) (tiếng Thái: แจ่ววปา Jaew Pah): cá suối nhỏ nướng vàng, giã nhuyễn với chéo cơ bản dùng chấm măng tre, măng vầu và rau luộc.
• Chéo tắp cáy (tiếng Thái: แจ่วตับไก่ Jaew Tap Kai) (chéo gan gà): Luộc chín gan gà hoặc gan vịt rồi nướng cho thơm, thêm lá chanh thái nhuyễn rồi giã với chéo cơ bản. Thêm một chút nước luộc gà, vịt, đánh lên cho nhuyễn.
• Chéo nặm xổm (tiếng Thái: แจ่วน้ำซ่อม) (chéo nước chua): Bột vừng trắng hay thính gạo rang vàng, cá nướng giã nhỏ mịn trộn với chéo cơ bản rồi thêm chút nước măng chua vừa đủ độ, dùng chấm rau cải non. Biến thể này kị với mắc khén.
• Chéo pịa: Theo tiếng Thái thì "pịa" nghĩa là cái chất sền sệt bên trong ruột non con non trâu, bò hoặc động vật bốn chân ăn cỏ^[3]. Đem pịa chưng lên với miếng thịt trâu nhỏ để tạo thêm mùi vị riêng có rồi trộn với chéo cơ bản, thêm chút lá chanh. Chéo pịa dùng chấm thịt trâu luộc, hấp hoặc nướng.
• Chéo mắc có (tiếng Thái: แจ่วมะกอก, Jaew Mak-ok): chéo cóc Thái có vị chua chát. Lấy một phần thịt của quả cóc giã chung với chéo cơ bản (không có mắc khén). Chéo này dùng chấm rau má. Biến thể của nó sử dụng me, gọi là chéo mắc kham (แจ่วมะขาม).
• Chéo non đíp (tiếng Thái: แจ่ว หนอนดิบ): Non đíp là loại ớt chỉ thiên tươi, dùng để chấm fak nhả hút (tiếng Thái: ผากยาหูด, cỏ mần trầu). Giã Non đíp (không nướng) với muối, tỏi, mì chính.
• Chéo sắc chay (tiếng Thái: แจ่ว สากใจ: Thái củ sả rồi giã nhuyễn, thêm ít lá chanh rồi trộn với chéo cơ bản, chắt thêm chút nước, dùng chấm lá sắn non, lá vả đồ.
• Chéo hòm pẻn (Thai: แจ่วหม เป็น): Rau mùi giã nhỏ rồi trộn với chéo cơ bản, dùng để chấm rau cải đồ và thịt lợn ba chỉ luộc.
• Chéo khá (Thai: แจ่วฅะ): Thái lát mỏng rồi giã nhỏ riềng, thêm chút lá chanh rồi trộn với chéo cơ bản. Chéo khá dùng chấm măng đắng.
• Chéo thúa nâu (Thai: แจ่วเอือดด้าน Jaew Thua Naw): (chéo đậu tương lên men): Hạt đỗ đem ngâm, rửa sạch rồi luộc mềm, đãi vỏ, để ráo để lên men bằng cách gói lá để lên gác bếp. Khi có mùi đặc trưng thì giã với muối, ớt rồi nặn thành bánh đem phơi trên cái nia lót lá cà cho khô. Lúc ăn, đem nướng trên than cho vàng thơm rồi giã nhuyễn với chéo cơ bản. Chéo thúa nâu có mùi đặc trưng dùng chấm thịt gà, thịt lợn sữa hoặc măng.

• 
  Nguyên liệu cơ bản của món chẩm chéo (muối và hạt mắc khén rang, tỏi khô và ớt tươi nướng)
• 
  Nguyên liệu cơ bản của món chẩm chéo (với tỏi đã bóc vỏ, sơ chế)
• 
  Một loại chẩm chéo ướt dẻo của người Isản (Nam Jim Jaew) với muối, mì chính, hạt mắc khén, tỏi, ớt giã mịn
• 
  Chẩm chéo (gia vị của người Thái vùng Tây Bắc Việt Nam) bên nam phrik (gia vị kiểu Thái Lan gồm ớt khô, tôm khô, tỏi khô, hành khô, nước mắm và đường chưng trong dầu ăn)
• 
  Chẩm chéo sấy khô đóng hộp dùng trong thương mại với mắc khén, rau mùi, hạt mùi, ớt.

• Chẩm chéo, món chấm đặc trưng trong mâm cơm đồng bào Thái - Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên