Khu vực kinh tế châu Âu

(Đổi hướng từ EEA)

Khu vực kinh tế châu Âu (tiếng Anh: European Economic Area, viết tắt là EEA) được thành lập ngày 1.1.1994 tiếp theo một thỏa ước[1] giữa các nước hội viên của Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu (European Free Trade Association, EFTA), Cộng đồng châu Âu (EC), và mọi nước thành viên của Liên minh châu Âu (EU). Nó cho phép các nước hội viên của Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu tham gia vào thị trường chung châu Âu mà không gia nhập Liên minh châu Âu.

Khu vực kinh tế châu Âu gồm có;
  Các nước hội viên của Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu (EFTA) (ngoại trừ Thụy Sĩ)
  Các nước hội viên Liên minh châu Âu (EU)

 Áo
 Bỉ
 Bulgaria
 Síp
 Cộng hòa Séc
 Đan Mạch
 Estonia
 Phần Lan
 Pháp
 Đức
 Hy Lạp
 Hungary
 Iceland
 Ireland
 Ý
 Liechtenstein
 Latvia
 Litva
 Luxembourg
 Malta
 Hà Lan
 Na Uy
 Ba Lan
 Bồ Đào Nha
 România
 Slovakia
 Slovenia
Tây Ban Nha
 Thụy Điển
 Anh

Hội viên

Các bên ký kết Thỏa ước Khu vực kinh tế châu Âu là 3 trong số 4 nước thuộc Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu —Iceland, LiechtensteinNa Uy (ngoại trừ quần đảo Svalbard)—và 27 nước hội viên Liên minh châu Âu cùng Cộng đồng châu Âu.[2]

Thụy Sĩ không thuộc Khu vực kinh tế châu Âu. Một cuộc trưng cầu ý dân (được Hiến pháp Thụy Sĩ cho phép) đã được tổ chức và đã bác bỏ đề nghị tham gia tổ chức này.[3] Thụy Sĩ liên kết với Liên minh châu Âu bởi thỏa hiệp song phương Thụy Sĩ - Liên minh châu Âu, với nội dung khác biệt với thỏa hiệp của Khu vực kinh tế châu Âu.

Áo, Phần LanThụy Điển gia nhập Khu vực kinh tế châu Âu năm 1994, nhưng Thỏa hiệp Khu vực kinh tế châu Âu được thay thế bằng chức hội viên Liên minh châu Âu năm 1995

Thỏa ước

Ngoài Thỏa ước năm 1992, 1 thỏa ước sửa đổi đã được ký, cũng như 3 thỏa ước để cho phép tiếp nhận thêm những thành viên mới của Liên minh Châu Âu

Thỏa ướcCó hiệu lựcnhững nước ký kết ban đầuchú thích
Thỏa thuận EEA2 tháng 5 năm 19921 tháng 1 năm 199419 quốc gia + EECECSCCó hiệu lực như được chỉnh sử bởi Nghị định 1993
Nghị định sử đổi17 tháng 3 năm 19931 tháng 1 năm 199418 quốc gia + EECECSCCho phép có hiệu lực mà không có Thụy Sỹ
10 nước mới tham gia14 tháng 10 năm 20036 tháng 12 năm 200528 quốc gia + ECsau Sự mở rộng của Liên minh Châu Âu năm 2004
2 nước mới tham gia25 tháng 7 năm 20079 tháng 11 năm 201130 quốc gia + ECsau Sự mở rộng của Liên minh Châu Âu năm 2007
1 nước mới tham gia11 tháng 4 năm 2014chưa có hiệu lực31 quốc gia + EUsau Sự mở rộng của Liên minh Châu Âu năm 2013

Sự thông qua của Thỏa thuận EEA

Quốc giaNgày ký
[Note 1][4][5]
Ngày thông qua
[Note 1][4]
Có hiệu lực[4]Chú thích
 Áo2 tháng 5 năm 199215 tháng 10 năm 19921 tháng 1 năm 1994Thành viên EU (from ngày 1 tháng 1 năm 1995)
được chấp nhận vào EEA dưới tư cách thành viên EFTA[5]
 Bỉ2 tháng 5 năm 19929 tháng 11 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Bulgaria[6]25 tháng 7 năm 200729 tháng 2 năm 20089 tháng 11 năm 2011Thành viên EU
 Croatia[7]11 tháng 4 năm 201424 tháng 3 năm 2015[8]KhôngThành viên EU (từ 1 tháng 7 năm 2013)
Provisional application from ngày 12 tháng 4 năm 2014[7]
 Síp[9]ngày 14 tháng 10 năm 2003ngày 30 tháng 4 năm 2004ngày 6 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
(The agreement is not applied to Northern Cyprus[Note 2])
 Cộng hòa Séc[9]14 tháng 10 năm 200310 tháng 6 năm 20046 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
 Đan Mạch2 tháng 5 năm 199230 tháng 12 năm 19921 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 European Unionngày 2 tháng 5 năm 199213 tháng 12 năm 19931 tháng 1 năm 1994originally as European Economic Community
and European Coal and Steel Community
 Estonia[9]14 tháng 10 năm 200313 tháng 5 năm 20046 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
 Phần Lan2 tháng 5 năm 199217 tháng 12 năm 19921 tháng 1 năm 1994Thành viên EU (từ 1 tháng 1 năm 1995)
được chấp nhận vào EEA dưới tư cách thành viên EFTA[5]
 Pháp2 tháng 5 năm 199210 tháng 12 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Đức2 tháng 5 năm 199223 tháng 6 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Hy Lạp2 tháng 5 năm 199210 tháng 9 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Hungary[9]14 tháng 10 năm 200326 tháng 4 năm 20046 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
 Iceland2 tháng 5 năm 19924 tháng 2 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EFTA
 Ireland2 tháng 5 năm 199229 tháng 7 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Ý2 tháng 5 năm 199215 tháng 11 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Latvia[9]14 tháng 10 năm 20034 tháng 5 năm 2004ngày 6 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
 Liechtenstein2 tháng 5 năm 199225 tháng 4 năm 19951 tháng 5 năm 1995Thành viên EFTA
 Litva[9]14 tháng 10 năm 200327 tháng 4 năm 20046 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
 Luxembourg2 tháng 5 năm 199221 tháng 10 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Malta[9]14 tháng 10 năm 20035 tháng 3 năm 20046 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
 Hà Lan2 tháng 5 năm 199231 tháng 12 năm 19921 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Na Uy2 tháng 5 năm 199219 tháng 11 năm 19921 tháng 1 năm 1994Thành viên EFTA
 Ba Lan[9]14 tháng 10 năm 20038 tháng 10 năm 20046 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
 Bồ Đào Nha2 tháng 5 năm 19929 tháng 3 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 România[6]25 tháng 7 năm 200723 tháng 5 năm 20089 tháng 12 năm 2011Thành viên EU
 Slovakia[9]14 tháng 10 năm 200319 tháng 3 năm 20046 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
 Slovenia[9]14 tháng 10 năm 200330 tháng 6 năm 20056 tháng 12 năm 2005Thành viên EU
Tây Ban Nha2 tháng 5 năm 19923 tháng 12 năm 19931 tháng 1 năm 1994Thành viên EU
 Thụy Điển2 tháng 5 năm 199218 tháng 12 năm 19921 tháng 1 năm 1994Thành viên EU (từ 1 tháng 1 năm 1995)
được chấp nhận vào EEA dưới tư cách thành viên EFTA[5]
 Thụy Sĩ[5]2 tháng 5 năm 1992KhôngKhôngThành viên EFTA
EEA ratification rejected in a 1992 referendum
Removed as contracting party in 1993 protocol
 Anh2 tháng 5 năm 199215 tháng 11 năm 19931 tháng 1 năm 1994EU member, includes Gibraltar
Voted in a 2016 referendum to leave the EU (planned to be effective by ngày 29 tháng 3 năm 2019)
The future status of UK inclusion in the EEA remains unresolved.

Các quyền tự do và bổn phận

Khu vực kinh tế châu Âu dựa trên cùng "4 quyền tự do" như Liên minh châu Âu: di chuyển tự do hàng hóa, người, dịch vụ và vốn trong phạm vi các nước thuộc Khu vực kinh tế châu Âu. Như vậy các nước thuộc Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu nay là thành phần của Khu vực kinh tế châu Âu, được hưởng sự tự do mậu dịch với Liên minh châu Âu.

Là bên đối tác, các nước này phải chấp nhận thực hiện phần của Luật Liên minh châu Âu.Các nước này có ít ảnh hưởng trên các quá trình đưa ra quyết định ở Bruxelles.

Các nước hội viên Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu là thành phần của Khu vực kinh tế châu Âu không phải mang gánh nặng tài chính liên quan tới chức hội viên Liên minh châu Âu, dù rằng các nước này có đóng góp tài chính vào thị trường chung châu Âu. Sau khi Liên minh châu Âu/Khu vực kinh tế châu Âu mở rộng năm 2004, có sự tăng trưởng gấp 10 lần trong đóng góp tài chính của các nước Khu vực kinh tế châu Âu, đặc biệt là Na Uy, vào mức độ cố kết kinh tế và xã hội trong thị trường nội bộ (1.167 triệu euro trong 5 năm).

Các nước trong Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu không được nhận bất cứ tiền tài trợ nào của Liên minh châu Âu và của các quỹ phát triển.

Pháp luật

Các nước hội viên của Khu vực kinh tế châu Âu không phải là hội viên của Liên minh châu Âu (Iceland, Liechtenstein và Na Uy) đồng ý thi hành pháp luật tương tự như của Liên minh châu Âu trong các lãnh vực chính sách xã hội, bảo vệ người tiêu dùng, môi trường thiên nhiên, luật công ty và thống kê. Một số lãnh vực trên vốn đã được thi hành trong Cộng đồng châu Âu ("trụ cột" thứ nhất của Liên minh châu Âu).

Các nước nói trên không có đại diện trong các cơ quan của Liên minh châu Âu, chẳng hạn như Quốc hội châu Âu hoặc Ủy ban châu Âu. Tháng 2 năm 2001, thủ tướng Na Uy Jens Stoltenberg mô tả tình trạng này là một "fax democracy" (dân chủ sao chép), với việc Na Uy chờ đợi luật pháp mới nhất được Ủy ban châu Âu đánh fax tới.[14]

Các cơ quan

Một Ủy ban liên hợp gồm các nước trong Khu vực kinh tế châu Âu, các nước thuộc Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu với Ủy ban châu Âu (đại diện Liên minh châu Âu) có nhiệm vụ mở rộng các luật liên quan của Liên minh châu Âu tới các nước hội viên không thuộc Liên minh châu Âu. Một hội đồng Khu vực kinh tế châu Âu sẽ họp mỗi năm 2 lần để điều khiển toàn bộ quan hệ giữa các nước hội viên của Khu vực kinh tế châu Âu.

Thay cho các cơ quan toàn Khu vực kinh tế châu Âu (pan-EEA), các hoạt động của Khu vực kinh tế này được điều chỉnh bởi Cơ quan giám sát của Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu (EFTA Surveillance Authority) và Tòa án của Hiệp hội này (EFTA Court), song song với công việc của Ủy ban châu Âu và Tòa án Cộng đồng châu Âu (European Court of Justice).

Khu vực kinh tế châu Âu và Tài trợ của Na Uy

Khu vực kinh tế châu Âu và Tài trợ của Na Uy là các đóng góp tài chính của Iceland, Liechtenstein và Na Uy nhằm làm giảm các chênh lệch kinh tế và xã hội ở châu Âu. Trong thời gian 2004- 2009, một dự án tài trợ 1,3 tỷ euro đã được cấp cho 15 nước thụ hưởng ở Trung và Nam Âu.

Khu vực kinh tế châu Âu và Tài trợ của Na Uy được thiết lập cùng với việc mở rộng Khu vực kinh tế châu Âu năm 2004, đưa các nước trong Liên minh châu Âu, Iceland, Liechtenstein và Na Uy vào một Thị trường nội bộ.

Xem thêm

Tham khảo

Chú thích

Liên kết ngoài