Simhavarman VI
Simhavarman VI (Hindi: सिंहवर्मन, ? - ?) là quốc vương Champa trong giai đoạn 1390 - 1400.
| Simhavarman VI | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Quốc vương Champa Lãnh chúa Vijaya | |||||||||||||||||
| Thống trị | 1390 - 1400 | ||||||||||||||||
| Tiền nhiệm | Chế Bồng Nga | ||||||||||||||||
| Kế nhiệm | Indravarman VI | ||||||||||||||||
| Thông tin chung | |||||||||||||||||
| Sinh | ? Vijaya | ||||||||||||||||
| Mất | 1400 Vijaya | ||||||||||||||||
| Thê thiếp | ? | ||||||||||||||||
| Hậu duệ | Indravarman VI | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tước hiệu | Raja-di-raja | ||||||||||||||||
| Vương triều | Vijaya | ||||||||||||||||
| Thân phụ | ? | ||||||||||||||||
| Thân mẫu | ? | ||||||||||||||||
Tiểu sử
Ông có nguyên danh Ko Ceng (chữ Hán: 羅皚 / La-ngai, 閣勝 / Các-thắng), là một tì tướng của Chế Bồng Nga, theo vua đi công phá Đại Việt vào năm 1390. Khi Chế Bồng Nga không may tử trận, ông đem thi thể vua hỏa táng rồi cùng mấy thuộc hạ luồn rừng trở về Vijaya. Tại kinh sư, Ko Ceng phao tin đồn về năng lực kém cỏi của Chế Bồng Nga khiến số đông lúc đó tin rằng nhà vua chết trận vì ham đánh quá đà và bỏ bễ việc nội trị, do đó uy tín của Chế Bồng Nga sụt giảm thấy rõ. Danh tiếng phút chốc tiêu tan của Chế Bồng Nga gây ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng kế vị của các con ông. Lựa thế lòng người đã đổi, Ko Ceng kích động các triều thần thân tín ủng hộ mình lên ngôi báu. Cùng năm 1390, Ko Ceng đăng cơ, lấy niên hiệu là Simhavarman VI. Ba người con của Chế Bồng Nga thua thiệt, sợ tổn hại đến tính mạng nên đã dong thuyền chạy sang Đại Việt xin tị nạn[1]:109–111. Nhà Trần đồng ý thu nhận họ và cho đứng vào hàng ngũ quý tộc.
Giai đoạn trị vị của Simhavarman VI và kế tục là con trai ông chứng kiến sự phục hưng ngắn ngủi của liên minh Champa. Ban đầu, ông nhận thấy tiềm lực của Champa chưa đủ kiểm soát được một lãnh thổ quá rộng nên đã từ bỏ phần lớn những lãnh địa do tiên vương vừa chiếm được, cụ thể là các rẻo đất tại nơi hiện nay là Tây Nguyên. Tuy nhiên, cách trị quốc khắt khe của ông cũng gây nên làn sóng bất mãn ở khắp nơi, đồng thời, Simhavarman VI quá chú tâm đến việc chặt bỏ các vây cánh cũ của Chế Bồng Nga để cất đặt thuộc hạ của mình[2][3]:238. Ở ngoại trị, Simhavarman VI chấp nhận khai phục lệ phụng cống xưng thần với nhà Trần, nhưng ngay từ năm 1391 ông đã dâng cống phẩm xin nhà Minh thừa nhận địa vị chính danh của mình, tuy nhiên phải đợi đến năm 1413 thì con của ông là Jaya Simhavarman V mới được "thiên triều" tấn phong. Tựu trung, bối cảnh Champa dưới triều đại Simhavarman VI vẫn khá hưng vượng, tiếp nối cái mạch từ thời Chế Bồng Nga, nhưng so với triều trước thì giai đoạn này ít có các cuộc tranh đoạt quyền bính và nhất là không còn phải long đong vì chiến tranh.
Xem thêm
Tham khảo
- 《明史·外國列傳五》：時阿荅阿者失道，大臣閣勝懷不軌謀，二十三年弒王自立。明年遣太師奉表來貢，帝惡其悖逆，卻之。三十年後，復連入貢。
- Tìm hiểu Cộng đồng Người Chăm Ở Việt Nam Bài 6: Bùng Lên Trước Khi Tàn Lụi Lưu trữ 2016-04-02 tại Archive.today, Nguyễn Văn Huy, chamstudies