Môn thể thao Olympic

Thay đổi từ năm 2000

Tại kỳ Thế vận hội đầu tiên, chín môn được tổ chức thi đấu.^[7] Kể từ sau đó số lượng các môn thi đấu tại Thế vận hội Mùa hè đã được tăng lên 28 trong giai đoạn 2000-2008. Tuy nhiên tại Thế vận hội Mùa hè 2012 số môn giảm xuống còn 26 sau quyết định của IOC năm 2005 loại bỏ bóng chày và bóng mềm ra khỏi chương trình thi đấu tại Olympic. Những môn này có thể tiếp tục trở thành môn thể thao Olympic nếu có khả năng trở lại chương trình thi đấu của Olympic.^[8] Tại Kỳ họp thứ 121 của IOC tại Copenhagen ngày 9 tháng 10 năm 2009, IOC đã bỏ phiếu cho golf và bóng bầu dục vào chương trình thi đấu Olympic, điều đó có nghĩa những môn này sẽ được thi đấu và 2016 sẽ lại một lần nữa có 28 môn.^[9]

Để một môn hoặc phân môn được cân nhắc trở thành môn thể thao của Thế vận hội Mùa hè nó phải được thi đấu rộng rãi ở ít nhất 75 quốc gia và trải dài trên 4 lục địa.

Các môn mùa hè hiện tại và bị tạm ngừng

Dưới đây là các môn (hoặc các phân môn) đang và đã bị tạm ngừng trong chương trình thi đấu chính thức của Thế vận hội Mùa hè và được liệt kê theo thứ tự tên được sử dụng bởi IOC. Những môn bị tạm ngừng là từng được thi đấu chính thức tại các kỳ Thế vận hội Mùa hè trước nhưng nay không còn. Các số liệu ở từng cột chỉ số nội dung thi đấu của mỗi môn tại kỳ Thế vận hội tương ứng; (•) chỉ các môn thể thao biểu diễn.

Bảy trong số 28 môn thể thao có các phân môn. Các phân môn của cùng một môn sẽ được hiển thị cùng một màu:

     Thể thao dưới nước –     Canoeing/Kayaking –     Xe đạp –     Thể dục dụng cụ –     Bóng chuyền –     Cưỡi ngựa –     Vật

Môn (Phân môn)		Cơ quan	96	00	04	06	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16
Các môn mùa hè hiện tại
Nhảy cầu		FINA			2	1	2	4	5	5	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	8	8	8	8	8
Bơi			4	7	9	4	6	9	10	11	11	11	11	11	11	13	15	18	29	29	26	26	29	31	31	32	32	32	34	34	34
Bơi nghệ thuật																							2	2	2	1	2	2	2	2	2
Bóng nước				1	•		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2
Canoe/kayak (nước rút)		ICF								•			9	9	9	9	7	7	7	7	11	11	12	12	12	12	12	12	12	12	12
Canoe/kayak (vượt chướng ngại vật)																				4					4	4	4	4	4	4	4
BMX		UCI																											2	2	2
Xe đạp leo núi																										2	2	2	2	2	2
Xe đạp đường trường			1			1		2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	3	3	3	4	4	4	4	4	4
Xe đạp lòng chảo			5	2	7	5	7		4	4	4	4	4	4	4	4	4	5	5	5	4	4	5	6	7	8	12	12	10	10	10
Nghệ thuật		FIG	8	1	11	4	2	4	4	9	8	11	9	9	15	15	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14
Nhịp điệu																							1	1	1	2	2	2	2	2	2
Nhảy đệm lò xo / Nhào lộn																											2	2	2	2	2
Bóng chuyền (bãi biển)		FIVB																							•	2	2	2	2	2	2
Bóng chuyền (trong nhà)										•								2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Cưỡi ngựa / Biểu diễn		FEI						1	1	1	2	2	2	2	2	2	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Cưỡi ngựa / Mã thuật tổng hợp								2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Cưỡi ngựa / Nhảy ngựa				3				2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Tự do		UWW			7		5		5	7	7	7	7	8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	10	10	10	8	11	11	11	12
Cổ điển			1			4	4	5	5	6	6	7	7	8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	10	10	10	8	7	7	7	6
Bắn cung		WA		6	6		3		10											2	2	2	2	4	4	4	4	4	4	4	4
Điền kinh		IAAF	12	23	25	21	26	30	29	27	27	29	29	33	33	33	34	36	36	38	37	38	41	42	43	44	46	46	47	47	47
Cầu lông		BWF																		•				•	4	5	5	5	5	5	5
Bóng rổ		FIBA			•					•			1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Quyền Anh		AIBA			7		5		8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	11	11	11	11	12	12	12	12	12	11	11	13	13
Đấu kiếm		FIE	3	7	5	8	4	5	6	7	7	7	7	7	7	7	8	8	8	8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	10	10
Khúc côn cầu trên cỏ		FIH					1		1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Bóng đá		FIFA		1	1	1	1	1	1	1	1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2
Golf		IGF		2	2																										2
Bóng ném		IHF											1		•					1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Judo		IJF																4		6	6	8	8	7	14	14	14	14	14	14	14
Năm môn phối hợp hiện đại		UIPM						1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1	2	2	2	2	2
Chèo thuyền		FISA		4	5	6	4	4	5	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14
Bóng bầu dục bảy người		WR																													2
Thuyền buồm		ISAF		7			4	4	14	3	3	4	4	5	5	5	5	5	5	6	6	6	7	8	10	10	11	11	11	10	10
Bắn súng		ISSF	5	9		16	15	18	21	10		2	3	4	7	7	6	6	7	8	7	7	11	13	13	15	17	17	15	15	15
Bóng bàn		ITTF																						4	4	4	4	4	4	4	4
Taekwondo		WTF																						•	•		8	8	8	8	8
Quần vợt		ITF	2	4	2	4	6	8	5	5									•				•	4	4	4	4	4	4	5	5
Ba môn phối hợp		ITU																									2	2	2	2	2
Cử tạ		IWF	2		2	2			5	5	5	5	5	6	7	7	7	7	7	9	9	10	10	10	10	10	15	15	15	15	15
Các môn mùa hè bị tạm ngừng
Cưỡi ngựa / Nhảy ngựa		FEI							2
Bóng bầu dục		WR		1			1		1	1
Bóng chày		IBAF						•					•		•	•		•					•	•	1	1	1	1	1
Pelota Basque		FIPV		1						•									•						•
Cricket		ICC		1
Croquet/Bóng vồ		WCF		3
Bóng vợt		FIL			1		1				•	•		•
Jeu de paume				•			1			•
Polo		FIP		1			1		1	1			1
Quần vợt sân tường							2
Roque					1
Bóng mềm		ISF																								1	1	1	1
Kéo co		TWIF		1	1	1	1	1	1
Thể thao mô tô nước				•			3
Trượt băng nghệ thuật		ISU					4		3	Chuyển sang thi đấu tại Thế vận hội Mùa đông
Khúc côn cầu trên băng		IIHF							1
Tổng số nội dung			43	85	94	78	110	102	156	126	109	117	129	136	149	151	150	163	172	195	198	203	221	237	257	271	300	301	302	302	306
Môn (Phân môn)		Cơ quan	96	00	04	06	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16

Môn thể thao mùa hè biểu diễn

Dưới đây là những môn hoặc phân môn được biểu diễn tại các kỳ Thế vận hội Mùa hè nhưng chưa từng được đưa vào chương trình thi đấu chính thức:

Bay lượn được đưa từ môn biểu diễn thành môn thể thao Olympic chính thức năm 1936 cho Thế vận hội Mùa hè 1940, nhưng Thế vận hội bị hủy do Thế chiến II.^[10][11]

Phân loại môn thể thao Olympic cho doanh thu

Các môn thể thao Olympic mùa hè được chia vào các loại dựa vào độ phổ biến được đo bằng: số lượng theo dõi trên truyền hình (40%), độ phổ biến trên internet (20%), khảo sát công cộng (15%), lượng yêu cầu vé (10%), phạm vi truyền thông (10%), và số liên đoàn quốc gia (5%). Việc phân loại này sẽ quyết định doanh thu mà Liên đoàn quốc tế của môn thể thao đó nhận được từ doanh thu của Thế vận hội.^[12][13]

Phân loại hiện tại được liệt kê dưới đây. Loại A chỉ những môn thể thao phổ biến nhất; loại E chỉ các môn thể thao ít phổ biến nhất hoặc môn mới được thêm vào Olympic (golf và bóng bầu dục).

Trước 1924, khi Thế vận hội Mùa đông đầu tiên được tổ chức, các môn thể thao trên băng, như trượt băng nghệ thuật và khúc côn cầu trên băng, được diễn ra tại Thế vận hội Mùa hè.^[14] Hai môn này lần đầu xuất hiện lần lượt các năm 1908 và Thế vận hội Mùa hè 1920, nhưng được vĩnh viễn đưa vào chương trình thi đấu của Thế vận hội Mùa đông lần đầu tiên. Tuần lễ Thể thao mùa đông quốc tế, sau này được đặt tên là Thế vận hội Mùa đông lần thứ I và được công nhận bởi IOC, có chín môn thi đấu. Số môn thi đấu tại Thế vận hội Mùa đông kể từ đó được giảm xuống còn bảy, với 15 phân môn.^[15]

Một môn hoặc phân môn phải được thi đấu rộng rãi ở ít nhất 25 quốc gia ở ba châu lục mới được xem xét vào chương trình thi đấu Thế vận hội Mùa đông.^[2]

Các môn mùa đông hiện tại

Dưới đây là các môn (hoặc các phân môn) đang trong chương trình thi đấu chính thức của Thế vận hội Mùa đông và được liệt kê theo thứ tự tên được sử dụng bởi IOC. Các số liệu ở từng cột chỉ số nội dung thi đấu của mỗi môn tại kỳ Thế vận hội tương ứng (cột đỏ chỉ những lần môn đó được tổ chức tại Thế vận hội mùa hè); (•) chỉ các môn thể thao biểu diễn. Trong một vài trường hợp, cả nội dung chính thức được trao huy chương và nội dung biểu diễn của cùng một môn trong cùng một kỳ Thế vận hội.

Ba trong bảy môn có các phân môn. Các phân môn của cùng một môn sẽ được hiển thị cùng một màu:

     Trượt băng –     Trượt tuyết –     Xe trượt băng

Môn (Phân môn)		Cơ quan	08	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	94	98	02	06	10	14	18
Trượt băng nghệ thuật		ISU	4	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	5	5
Trượt băng tốc độ					5	4	4	4	4	4	4	8	8	8	8	9	9	9	10	10	10	10	10	12	12	12	14
Trượt băng tốc độ cự ly ngắn																			•	4	6	6	8	8	8	8	8
Khúc côn cầu trên băng		IIHF		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2
Bi đá trên băng		WCF			1		•												•	•		2	2	2	2	2	3
Trượt tuyết băng đồng		FIS			2	2	2	3	3	4	6	6	7	7	7	7	7	8	8	10	10	10	12	12	12	12	12
Trượt tuyết đổ đèo								2	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	10	10	10	10	10	10	10	10	11
Trượt tuyết nhảy xa					1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	3	3	3	3	3	3	3	4	4
Hai môn phối hợp Bắc Âu					1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	3	3	3	3	3
Trượt tuyết tự do																			•	2	4	4	4	4	6	10	10
Trượt ván trên tuyết																						4	4	6	6	10	10
Hai môn phối hợp		IBU			1	•1		•1	•1			1	1	2	2	2	3	3	3	6	6	6	8	10	10	11	11
Trượt băng nằm ngửa		FIL											3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	4	4
Xe trượt lòng máng		FIBT			1	1	2	2	2	2	2		2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	3	3	3	3	3
Trượt băng nằm sấp						1			1														2	2	2	2	2
Tổng số nội dung					16	14	14	17	22	22	24	27	34	35	35	37	38	39	46	57	61	68	78	84	86	98	102

¹ tuần tra quân sự, xem bên dưới.

Các môn mùa đông biểu diễn

Dưới đây là những môn hoặc phân mộn được biểu diễn tại các kỳ Thế vận hội Mùa đông nhưng chưa từng được đưa vào chương trình thi đấu chính thức:

Tuần tra quân sự là một nội dung trượt tuyết chính thức năm 1924 nhưng hiện IOC coi nó là nội dung thuộc môn hai môn phối hợp tại những Thế vận hội, và không phải là một môn thể thao riêng. Ski ballet, tương tự, chỉ đơn giản là nội dung biểu diễn của môn trượt tuyết tự do. Những môn thể thao khuyết tật hiện nằm trong Thế vận hội Mùa đông dành cho người khuyết tật.

Có nhiều môn không được công nhận là môn thể thao Olympic mặc dù học có các cơ quan điều hành được công nhận bởi IOC.^[16] Những môn thể thao như vậy, nếu đủ điều kiện theo các điều trong Hiến chương Olympic, có thể được đưa vào chương trình thi đấu của Thế vận hội trong tương lai, thông qua đề xuất của Ban kế hoạch thi đấu Olympic IOC, theo quyết định của Ban chấp hành IOC và được bỏ phiếu thông qua tại Kỳ họp IOC. Khi các môn biểu diễn Olympic được cho phép, một môn thường được xuất hiện như vậy trước khi được chính thức thừa nhận.^[6] Một Liên đoàn thể thao quốc tế (IF) sẽ phải chịu trách nhiệm đảm bảo rằng các hoạt động của môn đó theo đúng Hiến chương Olympic. Khi một môn có IF được thừa nhận sẽ trở thành liên đoàn thể thao Olympic chính thức và cùng với các IF Olympic khác nằm trong Hiệp hội các Liên đoàn Thế vận hội Mùa hè quốc tế (ASOIF, dành cho các môn thể thao mùa hè tranh tài tại Thế vận hội), Hiệp hội các Liên đoàn thể thao Thế vận hội Mùa đông quốc tế (AIOWS, dành cho các môn thể thao mùa đông tranh tài tại Thế vận hội) hoặc Hiệp hội các Liên đoàn thể thao quốc tế được IOC thừa nhận (ARISF, dành cho các môn thể thao chưa được thi đấu tại Thế vận hội).^[1] Một số môn được thừa nhận nằm trong chương trình thi đấu của World Games, một sự kiện đa môn thể thao được tổ chức bởi Hiệp hội World Games quốc tế, một tổ chức hoạt động dưới sự bảo trợ của IOC. Kể từ khi World Games bắt đầu năm 1981, một số môn, bao gồm cầu lông, taekwondo và ba môn phối hợp sau đó đều được đưa vào chương trình thi đấu của Olumpic.

Các cơ quan điều hành thể thao dưới đây mặc dù chưa được tranh tài tại Thế vận hội nhưng đã được thừa nhận bởi IOC:^[17]

¹ Môn thể thao chính thức tại World Games
² Môn tạm ngưng tại Olympic
³ Không đủ điều kiện bởi Hiến chương Olympic cấm các môn có động cơ
⁴ Cơ quan quản lý của bóng rổ và bóng mềm được sáp nhập vào một liên đoàn quốc tế duy nhất năm 2013.

• Olympic Official Reports Lưu trữ 2007-06-12 tại Wayback Machine
• International Olympic Committee - Sports
• IOC Olympic Programme Commission
• International Sports Federations

Bản mẫu:Ủy ban Olympic quốc tế