Thám hoa

Thám hoa (chữ Hán:探花) là một loại danh hiệu của học vị Tiến sĩ trong hệ thống khoa bảng Nho học thời phong kiến ở các quốc gia Đông Á.

Ở Việt Nam, danh hiệu này được xác định trong kỳ thi bậc nhất của thi Đình, còn gọi là Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ, đệ tam danh.^[1] Người thi đỗ thám hoa đứng thứ ba trong tam khôi (dưới trạng nguyên và bảng nhãn).

Các Thám hoa Việt Nam

Vương Hữu Phùng, đỗ Thám hoa năm 1246, vị Thám hoa đầu tiên
Đặng Ma La, đỗ Thám hoa năm 1247, là Thám hoa trẻ nhất
Trần Uyên, đỗ Thám hoa năm 1256
Hạ Nghi, đỗ Thám hoa năm 1266
Quách Nhẫn, đỗ Thám hoa năm 1275
Trương Phóng, đỗ Thám hoa năm 1304
Trần Đình Thâm, đỗ Thám hoa năm 1374
Lương Như Hộc, đỗ Thám hoa năm 1442
Chu Thiêm Uy, đỗ Thám hoa năm 1448
Quách Đình Bảo, đỗ Thám hoa năm 1463
Vương Khắc Thuật, đỗ Thám hoa năm 1472
Cao Quýnh, đỗ Thám hoa năm 1475
Lê Ninh, đỗ Thám hoa năm 1478
Nguyễn Doãn Địch, đỗ Thám hoa năm 1481
Mai Duy Tinh, đỗ Thám hoa năm 1484
Thân Cảnh Vân, đỗ Thám hoa năm 1487
Lưu Thư Ngạn, đỗ Thám hoa năm 1490
Lê Hùng, đỗ Thám hoa năm 1493
Đinh Lưu , đỗ Thám hoa năm 1496
Nguyễn Khắc Kiệm, đỗ Thám hoa năm 1499
Nguyễn Văn Thái, đỗ Thám hoa năm 1502
Trần Phỉ, đỗ Thám hoa năm 1505
Nguyễn Hữu Nghiêm, đỗ Thám hoa năm 1508
Vũ Duy Chu, đỗ Thám hoa năm 1511
Hoàng Minh Tá, đỗ Thám hoa năm 1514
Lưu Khải Chuyên, đỗ Thám hoa năm 1518
Nguyễn Quán Đạo, đỗ Thám hoa năm 1523
Lưu Doãn Trung, đỗ Thám hoa năm 1526
Nguyễn Văn Huy, đỗ Thám hoa năm 1529
Ngô Sơn Khoái, đỗ Thám hoa năm 1532
Nguyễn Thừa Hưu, đỗ Thám hoa năm 1535
Hoàng Sâm, đỗ Thám hoa năm 1538
Nguyễn Thế Lộc, đỗ Thám hoa năm 1541
Nguyễn Tế, đỗ Thám hoa năm 1547
Nguyễn Minh Dương, đỗ Thám hoa năm 1550
Trần Vĩnh Tuy, đỗ Thám hoa năm 1553
Phan Tất Thông, Đệ nhất giáp thám hoa năm 1554
Nguyễn Nghiêu Tá, đỗ Thám hoa năm 1556
Đặng Thì Thố, đỗ Thám hoa năm 1559
Ngô Khuê, đỗ Thám hoa năm 1562
Vũ Hữu Chính, đỗ Thám hoa năm 1568
Nguyễn Cung, đỗ Thám hoa năm 1571
Vũ Văn Khuê, đỗ Thám hoa năm 1574
Phạm Gia Môn, đỗ Thám hoa năm 1577
Đỗ Cung, đỗ Thám hoa năm 1580
Nguyễn Tuấn Ngạn,đỗ Thám hoa năm 1583
Nguyễn Giáo Phương, đỗ Thám hoa năm 1586
Giang Văn Minh (1573 - 1638), đỗ Thám hoa lúc 56 tuổi, là Thám hoa già nhất, làm quan đến Thái bộc tự khanh
Nguyễn Minh Triết, đỗ Thám hoa năm 1631
Nguyễn Thế Khanh, đỗ Thám hoa năm 1637
Nguyễn Đăng Cảo, đỗ Thám hoa năm 1646
Khương Thế Hiền, đỗ Thám hoa năm 1650
Nguyễn Văn Thực, đỗ Thám hoa năm 1659
Ngô Khuê, đỗ Thám hoa năm 1661
Thiều Sĩ Lâm, đỗ Thám hoa năm 1670
Nguyễn Quý Đức , đỗ Thám hoa năm 1676
Quách Giai, đỗ Thám hoa năm 1683
Vũ Thạnh, đỗ Thám hoa năm 1685
Phạm Khiêm Ích, đỗ Thám hoa năm 1710
Vũ Công Tể (1687-1745), đỗ Thám hoa lúc 32 tuổi, làm quan đến Tham tụng, Lại bộ Thượng thư
Ngô Sách Tố, đỗ Thám hoa năm 1721
Nguyễn Thế Lập, đỗ Thám hoa năm 1727
Đỗ Huy Kỳ, đỗ Thám hoa năm 1731, làm quan đến thừa chính sứ, Lễ bộ thị lang
Nhữ Trọng Đài, đỗ Thám hoa năm 1733
Trần Quốc Hiệu, đỗ Thám hoa năm 1736
Đặng Văn Kiều (1824-1881), đỗ Thám hoa lúc 42 tuổi, làm quan đến Quốc sử quán Toản tu, từng làm Giám thí (Phó chủ khảo) trường thi Thừa Thiên (tức trường thi Quảng Đức)
Vũ Phạm Hàm (1864 - 1906), đỗ Thám hoa lúc 29 tuổi, làm quan đến Đốc học Hà Nội.Thám hoa cuối cùng
Lưỡng quốc Thám Hoa Phan Kính
Thám Hoa Nguyễn Đức Đạt
Thám Hoa Nguyễn Văn Giao
Thám Hoa Nguyễn Huy Oánh

Khoa bảng
Thi Hương	Thi Hội	Thi Đình
Giải nguyên	Hội nguyên	Đình nguyên
Hương cống Sinh đồ	Thái học sinh Phó bảng	Trạng nguyên Bảng nhãn Thám hoa Hoàng giáp Đồng tiến sĩ xuất thân

Tham khảo

[1]