Cho vay lãi nặng

(Đổi hướng từ Cho vay nặng lãi)

Cho vay nặng lãi hay cho vay lãi nặng hay còn gọi là cho vay lãi suất cắt cổ (trong tiếng Anh gọi là Usury[1][2]) là hành vi cho vay tiền phi đạo đức hoặc trái với lương tâm nhằm làm giàu cho người cho vay một cách không công bằng thông qua việc tính lãi suất cắt cổ tạo ra cảnh "lãi mẹ đẻ lãi con" (lãi kép), nợ nần chồng chất. Cho vay nặng lãi có thể được sử dụng theo nghĩa đạo đức chỉ việc lên án việc lợi dụng sự bất hạnh của người khác, hoặc theo nghĩa pháp lý, khi lãi suất được tính vượt quá mức tối đa được luật pháp cho phép. Một khoản vay có thể bị coi là cho vay nặng lãi vì lãi suất quá cao hoặc lạm dụng hoặc các yếu tố khác được luật pháp của một tiểu bang quy định. Một người cho vay nặng lãi trong tiếng Anh thông dụng hiện đại có thể được gọi là kẻ cho vay cắt cổ (Loan shark).

Tranh khắc gỗ về cho vay nặng lãi

Trong nhiều bối cảnh xã hội lịch sử bao gồm các xã hội Cơ Đốc giáo, Do Thái giáoHồi giáo cổ đại thì hành vi cho vay nặng lãi có nghĩa là thu lãi dưới bất kỳ hình thức nào và bị coi là sai trái hoặc bị coi là bất hợp pháp[3]. Cho vay nặng lãi (theo nghĩa ban đầu của việc thu về bất kỳ lợi ích nào) đã bị các nhà lãnh đạo tôn giáo và triết gia trong thế giới cổ đại lên án mà trong số đó có ông Moses[4], các triết gia Plato, Aristotles, Cato Già, Cicero, Seneca Trẻ[5], linh mục Aquinas[6], Đức Phật[7] và nhà tiên tri Muhammad[8]. Ở Việt Nam hiện nay, từng trường hợp cụ thể, hành vi cho vay nặng lãi sẽ bị xử phạt hành chính theo điểm d khoản 3 Điều 11 Nghị định 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ Việt Nam hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 201 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự[9].

Trong thời kỳ Kinh điển ở Ấn Độ (thế kỷ thứ 7 đến thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên) đã có luật cấm các đẳng cấp cao nhất thực hiện cho vay nặng lãi[10]. Những lời lên án nghiêm khắc cũng được tìm thấy trong các văn tự tôn giáo từ Phật giáo, Do Thái giáo (là cụm từ ribbit trong tiếng Do Thái), Cơ Đốc giáo và Hồi giáo (cụm từ riba trong tiếng Ả Rập).[11]. Đôi khi, nhiều thành bang từ Hy Lạp cổ đại đến La Mã cổ đại đã cấm cho vay với bất kỳ lãi suất nào. Mặc dù Đế chế La Mã cuối cùng đã cho phép các khoản vay với lãi suất được hạn chế một cách cẩn trọng, Giáo hội Công giáo ở Châu Âu thời Trung cổ, cũng như các Nhà thờ Kháng cách, coi việc tính lãi suất ở bất kỳ mức nào là tội lỗi (cũng như tính phí sử dụng tiền, chẳng hạn như tại một điểm giao dịch tiền tệ). Các lệnh cấm tôn giáo đối với cho vay nặng lãi được xác định dựa trên niềm tin rằng việc tính lãi cho khoản vay là một tội lỗi. Cho vay nặng lãi cũng là một hình thức của tư bản cho vay.

Cho vay nặng lãi theo pháp luật Việt Nam sửa

Theo hướng dẫn tại Điều 2 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP[12] có hướng dẫn về cho vay nặng lãi như sau:

Cho vay lãi nặng là trường hợp cho vay với mức lãi suất gấp 05 lần trở lên mức lãi suất cao nhất (20%/năm).

Trường hợp cho vay mà không phải bằng tiền thì khi giải quyết phải quy đổi giá trị tài sản đó thành tiền tại thời điểm chuyển giao tài sản vay.

Tội cho vay nặng lãi sửa

Tại Điều 201 Bộ luật Hình sự quy định về tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự. Theo đó thì người nào mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất (100%/năm), thu lãi số tiền mà vượt quá số tiền lãi ở mức lãi suất cao nhất từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

Nếu phạm tội mà thu lãi vượt mức lãi cao nhất 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Chú thích sửa

  1. ^ “Usury”. Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 2012. Truy cập ngày 26 tháng 10 năm 2012.
  2. ^ The word is derived from Medieval Latin usuria, "interest", or from Latin usura, "interest"
  3. ^ “Americans for Fairness in Lending - The History of Usury”. 15 tháng 10 năm 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 10 năm 2008.
  4. ^ Exodus 22:25
  5. ^ “Usury - The Root of All Evil”. The Spirit of Now. Peter Russell.
  6. ^ “Thomas Aquinas: On Usury, c. 1269-71”. Fordham University.
  7. ^ Bodhi, Bhikku. “Right Speech, Right Action, Right Livelihood (Samma Vaca, Samma Kammanta, Samma Ajiva)”. Buddhist Publication Society. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2012.
  8. ^ “The Prophet Muhammad's Last Sermon”. Fordham University.
  9. ^ Xử phạt hoạt động cho vay nặng lãi - Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao
  10. ^ Jain, L. C. (1929). Indigenous Banking In India. London: Macmillan and Co. tr. 4–6. OCLC 4233411.
  11. ^ Karim, Shafiel A. (2010). The Islamic Moral Economy: A Study of Islamic Money and Financial Instruments. Boca Raton, FL: Brown Walker Press. ISBN 978-1-59942-539-9.
  12. ^ phủ, Cổng Thông tin điện tử Chính. “Nghị quyết số 01/2021/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao: Hướng dẫn áp dụng Điều 201 của Bộ luật Hình sự và việc xét xử vụ án hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”. vanban.chinhphu.vn. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2024.