Abnoba
| Dialäkt: Ùndertòggeborg |
D Abnoba isch die keltischi Göttin vom Schwarzwald gsii und isch mit de römische Göttin Diana glichgsetzt wore.
Name
De Name isch i de Antiki nöd nu d Bezaichnig vo de Göttin gsii, sondern vom Schwarzwald selber au. De Name isch Gallisch. E plausibli Etymologie vo dem Name het d Patrizia de Bernardo Stempel vorgschlage. Deno chamer indogerm. *h2ep-h3no-bhh2eh2 asetze (kelt. *Abnobā), wa öppe "Glänzigs Wasser" bedütet. Die Etymologi passt zum Wese vo de Göttin, wo au a Badeort verehrt worden isch, weniger aber zum Schwarzwald selber.
Vereerig
Öber s Wese vo de Göttin waiss mer nöd vill. I de Römerzit isches bsundrigs im keltische Ruum üblich gsii, as me a de Gotthaite Stai oder Altöör gwidmet het. Debi erschint im Piet vom Schwarzwald e Göttin Abnoba, wo zwaimol mit de römische Jagdgöttin Diana vergliche worden isch. D Vertailig vo de Inschrifte dütet druf hii, as die Göttin mit (Hail-)Quele verbunde gsii isch. D Inschrift vo Mühlebach usem Joor 193 bezügt, as a dem Ort e Tempel vo de Abnoba gsii isch.
Bi Karlsrue-Mühlburg isch e Statue gfunde wore, wo de Lucilius Modiratus a de Göttin Abnoba gstiftet het. Die Staute zaigt d Abnoba imene chnüülange Rock. Danebe isch e Hund dargstellt, wo grad en Hase fangt.
E Bildstai wo z St. George a de Quele vo de Brigach gfunde woren isch, zaigt drai Menschechöpf zäme miteme Hirsch, emene Haas und emene Vogel, eventuell e Tuube. Öb da "Draigötterrelief" denn au würkli mit de Abnoba i Verbindig brocht werde cha, wie mer mängisch lest, isch nöd grad sicher. Doch wöred die Tier zude Göttin vom Schwarzwald guet passe. Si chönnt denn em Typus "Herri vode Tier" zuegordnet werde, wie die römischu Diana au.
Überliferig
Inschrifte wo d Göttin Abnoba nennet:
| Fundort | Verzaichnis | Inschrift |
| Badewiiler | CIL XIII, 5334 | DIANAE ABNOB... |
| Bad Cannstatt | CIL XIII, 11746 | ABNOBAE ... |
| Bad Cannstatt | CIL XIII, 11747 | …NOBE ... |
| Karlsrue-Mühlburg | CIL XIII, 6326 | DEAE ABNOB... |
| Mühlebach bi Haslach | CIL XIII, 6283 | DEANAE ABNOBAE ... |
| Pforze | CIL XIII, 6332 | …NOBE ... |
| Pforze | CIL XIII, 11721 | ABN… |
| Röteberg | CIL XIII, 6357 | ABNOBAE ... |
| Waldmössinge | CIL XIII, 6356 | ABNOBAE ... |
Noizit
- Im Joor 1890 het de H. Robert e Buech mitem Titel Abnoba. Lieder und Bilder vom Schwarzwald usegee.
- Noch de Göttin isch de Planetoid (456) Abnoba gnennt.
- I neopagane Chraise isch d Abnoba e Hail- und Fruchtbarkaitsgöttin vom Schwarzwald.
- Abnoba haisst e italienischi Musig-Bänd.
Büecher
- Bernhard Maier: Lexikon der keltischen Religion und Kultur; Kröner, Stuttgart (1994). ISBN 3-520-46601-5
- Sylvia und Paul F. Botheroyd: Lexikon der keltischen Mythologie; Diedrichs, München (1992). ISBN 3-424-01077-4