Cressier NE
| S NE im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Nöueburg und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Cressier vermyde, wo öppis anders meined. |
Cressier (Friburger Patois [kərˈsi / krɛˈsiːə / kørˈsiːə]) isch e bolitischi Gmai im Kanton Nöieburg.
| Cressier | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Nöieburg (NE) |
| Bezirk: | (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.) |
| BFS-Nr.: | 6452 |
| Poschtleitzahl: | 2088 |
| UN/LOCODE: | CH CRR |
| Koordinate: | / 21123047° 3′ 5″ N, 7° 2′ 10″ O; CH1903: 569416 / 211230 |
| Höchi: | 436 m ü. M. |
| Flächi: | 8.55 km² |
| Iiwohner: | 1888 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | cressier-ne.ch |
 Cressier | |
| Charte | |
 | |
Früener het me däre Ortschaft uf Düütsch Grissach gseit.
Geografi
Cressier isch e Dorf am Jurasüdfuess. Zue dr Gmai ghert au no dr Wyler Frochaux (627 m ü. M.). Dr Bann, wo vo der Jurahööchi bis zum Zylkanal abe goot, umfasst 29 Prozänt landwirtschaftligi Flechi, 54 Prozänt Wald, 15 Prozänt Sidligsflechi un 2 Prozänt sunschtigi Flechi.
D Nochbergmaine vu Cressier sin Cornaux, Saint-Blaise, Nöieburg, Enges un Le Landeron im Kanton Nöieburg un Gals im Kanton Bärn.
Gschicht
Cressier isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1180 as Crisciaco.
Syt 1648 isch Nöieburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöieburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöieburg blibe.
Bevelkerig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Yywohner | 607 | 667 | 678 | 705 | 750 | 794 | 841 | 865 |
| Johr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Yywohner | 771 | 773 | 957 | 1200 | 1530 | 1707 | 1766 | 1923 |
Dr Ussländeraadail isch 2010 bi 17 Prozänt gläge.
Religion
57,1 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 16,2 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).
Bolitik
Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 0,0 %, CVP 1,4 %, FDP 48,3 %, Grüeni 10,9 %, PdA 1,5 %, SP 14,9 %, SVP 20,8 %.
Dr Gmaindsbresidänt isch dr Jean-Bernard Simonet (Stand 2017).
Wirtschaft
Z Cressier stoot die gröschti Schwiizer Ölraffinery. S Rohöl chunt vom Hafe vo Maarsei dur ne Pipeline uf Cressier, d Produkt vo der Raffinery wärde mit der Baan und mit Tankwääge zu de Konsumänte brocht.
Bim Dorf sind grossi Wyybärge.
1859 isch d Ysebaanlinie em Bärg noo bout worde. D Autobaan A 5 goot dur s Gmeindgebiet.
Sproch un Dialäkt
Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 1923 Yywohner 93,2 % Franzesisch as Hauptsproch aagee, 3,7 % Dytsch, 2,1 % Italienisch un 1 % anderi Sproche.
Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt der Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[3][4]
Bilder
di alti Chilche
s Château Jeanjaquet (1610–16)
Luftbild vo der Raffinery
Lüüt
- Antoine Sylvain Avy (1776-1814), Offizier in ussländische Dienschte
Literatur
- Hervé Miéville, Germain Hausmann: Cressier (NE). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
Commons: Cressier, Neuchâtel – Sammlig vo Multimediadateie