Georg Fient
| Dialäkt: Prättiger Walsertüütsch |
Georg Fient (* 30. Abrellä 1845 in Castanna z Pany; † 5. September 1915 z Chur) ischt än Voorriitter gsin var «eerschtä Mundartwällä», waa um 1900 in dr Schwiiz uusgäbrochä ischt, und imschä humoorvollä Gschichtenä sind bis hütt populeer bblibä.
Imschä Läbä
Fient ischt z Pany uufgwagsä. Zeerschtwärch hed är d Uusbildig zum Leerer gmachet und hed an äs paar Oort Schuäl ggään. Ab 1881 ischt är Regiärigssekreteer gsin, und ab 1891 bis 1912 hed är as Kanzliidirekter gamtet.
Gschribä hed Fient albig viil und guät. Drum ischt är au as Redakter teetig gsin bim Generalaazeiger, dm Püntner Volchsblatt und bir nüü gründetä Prättiger Ziitig.
Imschä Schriibä
Viil Ärfolg hed Fientsch Buäch Das Prättigau, ein Beitrag zur Landes- und Volkskunde (1896) fundä. Aber no viil besser aachoon sind imschä Diälektgschichtä. So ischt va im scho 1884 im Heft Schwizer-Dütsch, waa Otto Sutermeister usserggään hed, di Gschicht va dä Chöpflerbodä-Risä und 1886 im Püntner Volchsblatt di bekannt Gschicht va Studäfridli uf äm St. Galler Sengerfescht ärschinä. 1898 ischt ds eerscht Mal ds Büächli Luschtig Gschichtenä usserchoon, waa de speeter no än paar Maal under dm Titel Heimatluft gädruckt choon und hüt no in viilnä Hüüscher z findä ischt.
Fient ischt au Koreschpondent für ds Schwiizerischä Idiotikon gsin.[1]
Di wichtigschtä Vröffentlichungä
- Das Prättigau. Ein Beitrag zur Landes- und Volkskunde von Graubünden. Selbstverlag des Verfassers, Chur 1896; 2. Uuflaag under em Titel Das Prättigau. Ein Beitrag zur schweizer. Landes- und Volkskunde von Graubünden Schuler, Chur 1896.
- Lustig Gschichtenä. Prättigauer Dialekt. Sprecher & Valer, Chur 1898; 2. Uuflaag 1910, 3. Uuflaag 1925.
- Heimatluft, Prättigauer Art und Unart, aus den Schriften von Georg Fient. Druck und Verlag AG Buchdruckerei Schiers, Schiers 1951; 2. Uuflaag 1954; 4. Uuflaag 1975.
- Hemd und Hosa. Kulturskizze in Prättigauer Mundart. I: Schweizerisches Archiv für Volkskunde 6 (1902), S. 81–92.
- Schiller im Prättigau. CD und Begleitheft, Edition Daniel Leber, 2007. Mit dä Biitreeg Di Bürgschaft und Dr Taucher us Luschtig Gschichtenä, gläsä va Heini Fümm.
Literatuur
- Otto Clavuot: Fient, Georg. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Läsiblüescht. Prättigauer und Davoser Dialekttexte aus 159 Jahren. Usserggään var Walservreinigung Graubündä, Projektleitig: Marietta Kobald. o. O. 2017, S. 11 und 32 (und uf dä Siitä 33–51 de no acht va imschä Gschichtenä).