Stimmlose labiovelare Frikativ

(Witergleitet vun IPA ʍ)
Stimmlose labiovelare Frikativ
IPA-Nummere169
IPA-Zeicheʍ
IPA-Bildli
Teuthonista?
X-SAMPAW
Kirshenbaumw<vls>
/?

De stimmlosi labiovelari Frikativ (oder Approximant) isch en arg sältene Konsonant. Er chùnt in mange Dialäkt vùm Änglische vor, wo Wörter wie whine ùn wine verschiide ussgsproche werde. Des isch allerdings inzwüsche arg sälte. Phonologisch wird de Luut viilmool au nùmme als /hw/ interpretiert, statt wie e eiges Phonem. Er isch im Änglische s stimmlosi Gägestùgg zum /w/.

Gägende in de USA, wo de Luut no vorchùnt

Artikulation

  • Es isch je nooch Definition en Frikativ oder en Approximant; er wird ohni Verschlùss oder Engi im Muul bildet, aber in de Phonologi isch er viilmool wie en Frikativ bhandlet worde.
  • Er het zwei Artikulationsstelle: zum eine duet sich dr hinteri Zùngerùgge em Gaumesegel aanööchere, wie bimene velare Konsonant, glychzytig sin d Lippe grùndet (labialisiert), wie bimene bilabiale Konsonant.
  • D Phonation isch stimmlos; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder nit.
  • Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
  • Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

SproochWortIPA-TranskriptionBedütigBemerkig
Änglischkonservativi Received Pronunciationwhine[ʍaɪ̯n]‚hüüle, jommre‘Wird viilmool eifachshalber als /hw/ transkribiert. Nùmme mangi Sprächer vùm nordamerikanische ùn neuseeländische Änglisch ùnterscheide de Luut no vo /w/; z Europe wird de Luut meischt nùmme no vo irische oder schottische Sprächer bruucht.
konservativs Südafrikanischs Änglisch[1]
konservativs Standardamerikanisch[2][3][4]
Irischs Änglisch[5][6][ʍʌɪ̯n]
Schottischs Änglisch[7][8][9][10]
Südstaate-Änglisch[11][ʍäːn]
Neuseeländischs Änglisch[12][13][ʍɑe̯n]
Taiwanischs Hokkien沃花/ ak-hue[ʔak̚˥ʔ ʍeː˥]‚Blueme spritze‘
Hupatł'iwh[t͡ɬʼiʍ]‚Schlang‘Wird vo /w/ ùn /xʷ/ ùnterschiide.
KhamGamale Kham[14]ह्वा[ʍɐ]‚Zaan‘
Kornischwhath/hwath[ʍæːθ]‚no‘
NahuatlCuauhtēmallān[kʷaʍteːmalːaːn]‚Guatemala‘Allophon vo /w/ vor stimmlose Konsonante
Slowenisch[15][16]vse[ˈʍsɛ]‚alles‘Allophon vo /ʋ/ am Silbeaafang vor stimmlose Konsonante, freii Variation mit [u]. Stimmhafts [w] vor stimmhafte Konsonante.[15][16]
WashoeWáʔi[ˈw̥aʔi]‚er isch de, wo's macht‘
Walisischsüdliche Dialäkt, ùmgangssproochligchwe[ʍeː]‚säggs‘
  KonsonanteLueg au: IPA, Vokale  
BilabialLabiodentalDentalAlveolarPostalv.RetroflexAlveolopalatalPalatalVelarUvularPharyngalEpiglottalGlottal
Nasalmɱnɳɲŋɴ
Plosivepbtdʈɖcɟkɡqɢʡʔ Schnalzluut ʘǀǃǂǁǃ˞
Affrikatp̪fb̪vtsdzʈʂɖʐɟʝkxɡɣɢʁ Implo­siv ɓɗʄɠʛ
Frikativɸβfvθðszʃʒʂʐɕʑçʝxɣχʁħʕʜʢhɦ Ejektiv ʈʼʂʼq͡χʼ
   Approximante   ʋɹɻjɰθʼɬ’ʃʼɕʼχ’
Vibranteʙrɽrʀt͡θʼt͡sʼt͡ɬʼt͡ʃʼʈ͡ʂʼc͡ʎ̝̥ʼk͡xʼk͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tapѵɾɽco-artikulierti Frikativ ʍwɥɫ
lat. Frikativɬɮco-artikulierti Plosiv k͡pɡ͡bŋ͡m
lat. Approximantelɭʎʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.


Referänze