Nordamerika

Dr Begriff „Nordamerika“ beschdoht us „Nord“, emä germanische Schdammword, und „Amerika“ (Lueg do).

Bis zu de Entdeckigsreise vo de Wikinger und de Schbanier isch Nordamerika nume vo Indianervölker und Eskimo besiidlet gsi. D Siidligsversuech vo de Wikinger uf dr Insle Grönland und in Vinland uf em Feschdland si nit erfolgriich gsi. D Schbanier hingege, und schbööter d Holländer, d Ängländer und d Franzose hai Fuess gfasst und Chrankete iigschlebbt, wo die Iigeborene zu Millione umbrocht hai. Au d Versklavig in Middelamerika und Chrieg hai die indianische Bevölkerige lo zsämmeschmelze uf ä Bruuchdeil vo dr Zahl wo si gsi sii, bevor d Europäer aacho si. Hützudag wurd mä in sonerä Situation vo Völkermord rede. Wil Arbetschreft gfehlt hai, hai d Europäer Millione vo Afrikaner in Weschdafrika versklavt und noch Amerika verschlebbt. Vor allem vom 19. Johrhundert a isch d Zahl vo europäische Iiwanderer schdark gwachse, wo vo dr Oschküschde us sich nach Weschde verbreitet hai. An dr Weschdküschde hai sich Asiate, vor allem Chinese und Japaner niiderglo, aber d Europäer mache ä Mehrheit vo dr nordamerikanische Bevölkerig us.

Schbrooche

Die iigeborene Schbrooche in Amerika und Kanada si faschd usgschdorbe, in Middelamerika hai si besser überläbt. Die wiitischd verbreiteti Schbrooch (USA, Kanada) isch Änglisch in siiner amerikanische Variante, in dr Karibik redet mä vilerorts Kreolschbrooche wo uf em Änglische basiere. Z Kanada schwätzt mä Französisch in dr Brovinz Quebec, und im US amerikanische Schdaat Louisiana het s no Überräschd vo sonige, won ä französische Dialäkt schwätze. Schbanisch isch die meischd verbreiteti Schbrooch in Mexiko und de andere Middelamerikanische Länder, wo vo de Schbanier kolonisiert worde si.