Polnischi Sprach
| Polnisch | ||
|---|---|---|
| Verbreitig: | Pole, Wissrussland, Ukraine, Tschechie, Litaue | |
| Sprecher: | ca. 56 Millionen[1] | |
| Linguistischi Klassifikation: |
| |
| Offizieller Status | ||
| Amtssprooch vo: |  Pole EU | |
| Sproochchürzel | ||
| ISO 639-1 | pl | |
| ISO 639-2 | pol | |
| ISO 639-3 | pol | |
| SIL | POL | |
D polnisch Sprach (Polnisch: język polski) ghört zue de lechische Gruppe vo de weschtslawische Sprache, zuenere Untergruppe vo de indogermanische Sprachfamilie.Polnisch isch nöch verwandt mit em Kaschubische, em Tschechische, em Slowakische und em Sorbische, wo vonere Minderheit in Dütschland gschproche wird.
Polnisch isch d'Landesschprach vo Pole. Näbe de 38 Millione Lüt vo Pole chömmed noo öppe 15–18 Millione dezue, wo im Uusland Polnisch chönd. Es git au noo grösseri Sprächerzahle in Russland, Litaue, Wissrussland, de Ukraine und Tschechie und de andere Nachfolgschtaate vo de ehemalige Sowjetunion, aber au in Kanada, Irland, Argentinie und Auschtralie. Bedütendi polnischi Minderheite gits noo i de Vereinigte Schtaate, wo gschätzt wird, dass öppe 6–10 Millione Polnischsprochigi läbed, und au in Dütschland, Brasilie und Frankriich.[2]
Gschicht
Die ältischte bikannte polnischi Tegscht sind Glosse und Näme i latinische Tegscht, bsundrigs i de Bulle vo Gnese. Die hät de Pabst Innozenz II. vo 1136 erwähnt, wo öppe 400 einzelni polnischi Ortsnäme und Persone uufglischtet sind. I de Chronik vom Chloster Heinrichau in Breslau isch 1270 de erschti ganzi Satz gschribe worde. Das isch e Uufforderig vomne Maa zu sinere Frau, wo am mahle isch: „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj“, was i de Übersetzig heisst: „La mich jetzt mahle, und du ruesch dich uus.“
Alphabet
Polnisch wird vo Afang a mit em latinische Alphabet gschribe, im Gegesatz zue andere slawische Sprache, und bruucht diakritischi Zeiche für d'genau Widergab vo de polnische Luut.
S polnisch Alphabet beschtaht uus 35 Buechschtabe:
A, Ą, B, C, Ć, D, E, Ę, F, G, H, I, J, K, L, Ł, M, N, Ń, O, Ó, P, R, S, Ś, T, U, W, Y, Z, Ź, Ż.
Ą, Ę, Ń und Y sind nie am Wortafang, drum sind d Grossbuechschtabe dezue sehr sälte und werdet nur dänn bruucht, wänn s ganzi Wort in Grossbuechschtabe gschribe wird. Q, V und X bruucht me nume für d Främdwörter, wo nonig polonisiert, dass heisst nonig is Polnische uufgnomme worde isch. Syt de 1910er-Jahr ghöred sie zum moderne polnische Alphabet.
Phonologi
Vokal
D Polnisch Sprach hät 8 Monophthöng.
| vorne | i de mitti | hine | |||
|---|---|---|---|---|---|
| oral | nasal | oral | nasal | ||
| gschlosse | i | ɨ | u | ||
| mittel | ɛ | ɛ̃ | ɔ | ɔ̃ | |
| offe | ä | ||||
Konsonante und Halbvokal
D Polnisch Sprach hät 27 konsonantischi Phonem und 2 Approximante.
| bilabial | labio- dental | dental | alveolar | post- alveolar | palatal | velar | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Plosive | p b | t d | k g | ||||
| Affrikate | ts dz | tʃ dʒ | tɕ dʑ | ||||
| Nasale | m | n | ɲ | ŋ | |||
| Vibrante | r | ||||||
| Frikative | f v | s z | ʃ ʒ | ɕ ʑ | x | ||
| Laterale | l | ||||||
| Halbvokal | w | j |
Quälle
Weblink
Polnischi Sprichwörter im dütschsprochige Wikisource
D Wikipedia uff Polnisch
S Wiktionary uff Polnisch — e freis Wörterbüech
Wikibooks uff Polnisch — Lern- und Lehrmaterialie
Wikinews uff Polnisch — Aktuälli Nochrichte
Wikiquote uff Polnisch — Zitate
Wikisource uff Polnisch — Quälletekscht
Wikibooks: Polnisch — Lern- und Lehrmaterialie
Commons: Polnischi Sproch – Sammlig vo Multimediadateie | Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Polnische_Sprache“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |