Schafuuse
 | Dä Artikel beschribt d Stadt Schaffuuse im glichnamige Kanton Schafuuse, zue andere Bedütige vo Schaffhausen lueg Schaffhausen (Begriffsklärung). |
Schafuuse isch d Hauptstadt vom Kanton Schafuuse. (Dr Name isch IPA: [ˌʃaf(ː)ˈuːsə], amtlig uf hochdütsch Schaffhausen, uf französisch: Schaffhouse und iteliänisch Sciaffusa, uf Rätoromanisch Schaffusa). Es isch die nördlichschti Stadt vo de Schwyz.
| Schaffuuse | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Schaffuuse (SH) |
| Bezirk: | Schaffuuse |
| BFS-Nr.: | 2939 |
| Poschtleitzahl: | 8200 – 8208 |
| UN/LOCODE: | CH SCH |
| Koordinate: | / 28394847° 42′ 0″ N, 8° 38′ 0″ O; CH1903: 689677 / 283948 |
| Höchi: | 403 m ü. M. |
| Flächi: | 41,78 km² |
| Iiwohner: | 37'713 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Stadtpräsident: | Peter Neukomm (SP) |
| Website: | www.stadt-schaffhausen.ch |
 Blick uf Schaffuuse vom Cholfirst här gseh | |
| Charte | |
 | |
schöni Sache
Bekannt isch Schafuuse für sini Altstadt mit dä Erker, em Chlooschter Allerheilige und em Munot, e Feschtig oben a dr Schtadt, wo au s Wahrzeiche vo Schafuuse isch, und d Rhyufer.
Geografy
Schafuuse, di nördlichschti Schtadt vo dr Schwyz, liggt am Rhy, südöschtlig vom Rande. De Rhyfall, wo chli witer une am Rhy, bi Neuhuuse liit, isch an vo de grööschte Wasserfäll vo Europa, ghört aber nur rechtsufrig zum Kanton Schafuuse und linksufrig zum Kanton Züri.
Gschicht
Schafuuse isch zum erschte Mol gnennt worde im Johr 1045 als Scâfhusun. Sini Gründer un die vom Chloschter Allerheilige sind d Grafe vo Nälleburg gsi.
Bevölkerig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iiwohner | 8'477 | 9'386 | 11'049 | 12'557 | 13'099 | 16'320 | 19'267 | 21'700 |
| Johr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iiwohner | 23'141 | 24'984 | 27'261 | 32'839 | 37'035 | 34'250 | 34'225 | 33'628 |
De Uusländeraateil isch 2010 bi 26,6 % gläge.[3]
Religion
43,6 Prozänt vo de Iiwooner sind evangelisch-reformiert, 27,4 Prozänt sind römisch-katholisch (Stand 2000).[3]
Politik
Bi de Nationalrootswaale 2011 het s da Ergebnis gee:[3] CVP 5,0 %, FDP 12,1 %, SP 41,6 %, SVP 31,9 %, Sustigi 9,4 %.
Gmeindspresident isch de Peter Neukomm (Stand 2019).
Wirtschaft
Dä greeschti Firme vo Schafuuse:
- BB Biotech (Biotechnologie Gruppe)
- International Watch Company (IWC - Härsteller vo Uhre)
- Georg Fischer (Industriegruppe: Rohre, Werkzig usw.)
- Cilag (Pharmacie)
Sproch und Dialekt
Bi de Volkszellig 2000 hend vo de 33'628 Iiwohner 84,5 % Dütsch als Hauptsproch aagee, 0,6 % Französisch und 3,1 % Italienisch.[3]
De hochalemannisch Dialekt vo Schafuuse ghört zue de Nordoschtschwizer Dialekt.
Lüüt
- Dieter Wiesmann, Schwyzer Liedermacher
Bilder
s Schwoobedoor, mit em Bildrelief über em Boge un dr Mundartschrift «Lappi tue d’Augen uf»
s Relief «Lappi tue d’Augen uf»
dr Rhyfall bei Schafuuse
d Feschtung Munot
d Vordergass, mit dr "Zunft zun Schmieden" (linggs)
d Schaffuuser Polizei und d Kantonspolizei vom Thurgau gend Entwarnig, es hegi im Hochrhy e kai Hai
Literatur
- Kurt Bänteli, Oliver Landolt, Eduard Joos, Mark Wüst: Schaffhausen (Gemeinde). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
Commons: Schafuuse – Sammlig vo Multimediadateie
