Dinastiyang Triệu

Kahadian kan Nányuè / Nam Việt
Kahadian kan Nányuè / Nam Việt; 南越國 (Nam Việt Quốc)
Estado	Kahadian
Kapitolyo	Panyu
Gobyerno	Monarkiya

Nányuè / Nam Việt (Chinese: 南越; literally: "Hanagatan na Yuè"), na binibilog nin mga parte kan Habagatan na Tsina pati na man kan amihanan na Biyetnam. An kapitolyo kaini iyo an Panyu, sa modernong Guangzhou. An nagtugdas kan dinastiyang, inaapod na Zhao Tuo (Triệu Đà), gikan sa Hebei asin nagsirbi bilan sarong gobernador kan militar para sa dinastiyang Qin.^[1] Iginiit niya an saiyang katalingkasan kadtong 207 BK mantang buminagsak an dinastiyang Qin.^[2] Kabali sa naghahading mga piling tawo an kapwa Yue asin imigrante na Intsik^[3] Nirakyada kan Triệu Đà an estadong Biyetnamis na Âu Lạc asin pinamunuan an sarong koalisyon kan mga estado nin Yuè sa sarong giyera kontra sa dinastiyang Han, na nagin naglalawig pa habagatan. Dai na masyadong nagtrayumpo an mga kasunod na liderea sa pagkua kan saindang katalingkasan asin nasakop sa wakas kan dinastiyang Han an kahadian kadtong 111 BK.

Pagtanggi kan dinastiya

Nagpadara an Emperador Wu kan Han nin mga suldados kontra ki Nam Việt.^[4] Nin huli ta sa hadi kaini na masyado pang aki asin mayo pa nin kabatiran asin namumuno sa sarong daing tuod, alagad matapang na hukbo, napamantinir sana ni Nam Việt an saindang kuta sa diit na pagkakataon. Pinusi ni Hán an hukbo ni Nam Việt kaiba sinda Lữ Gia asin an saiyang Hadi na si (Triệu Dương Vương), kapwa naglaban sagkod sa huri. Base sa kadakulon na templo nin Lữ Gia, nakawarak an saiyang mga agom asin suldados sa Red River Delta kan amihanan na Biyetnam, balse naghaloy an ralaban sagkod 98 BK.^[5]^[6]

Pagkatapos kan pagbagsak kan Panyu, nag-aklas si Tây Vu Vương (an kapitan kan lugar nin Tây Vu na kun sain an katahawan iyo an Cổ Loa) kontra sa Inot na dominasyon nin Intsik gikan sa Sulnopan na dinastiyang Han.^[7] Nagadan siya kan saiyang katabang na si Hoàng Đồng (黄同).^[8]^[9]

Pagkatapos-taposi, nabanga sa siyam na mga distrito an Nam Việt bilang prepektura kan Giao Chỉ (Jiaozhi) kan Imperyong Han.^{[nangangaipo nin toltolan]} Nangingimbabaw an dinastiyang Han sa Jiaozhi sagkod sa pag-alsa kan Trưng Sisters, na namuno sa sarong pag-aalsa kadtong 40.^[10]

Lista kan mga Hadi

Ngaran nin Postomo			Tinaong ngaran			Paghahadi (BK)		Biyetnamis	Pinyin	Intsik	Biyetnamis	Pinyin	Intsik
Vũ Đế	Wǔ Dì	武帝	Triệu Đà	Zhào Tuó	趙佗	Paghahadi (BK)	203–137
Văn Dế	Wén Dì	文帝	Triệu Mạt	Zhào Mò	趙眜	137–122
Minh Vương	Míng Wáng	明王	Triệu Anh Tề	Zhào Yīngqí	趙嬰齊	122–115
Ai Vương	Āi Wáng	哀王	Triệu Hưng	Zhào Xīng	趙興	115–112
Thuật Dương Vương	Shù Yáng Wáng	術陽王	Triệu Kiến Đức	Zhào Jiàndé	趙建德	112–111

Kultura nin Nam Việt/Nanyue

Igwang pagsasapi o pagsasaro kan kultura nin mga Han asin Yue sa mga makabuluhan na paagi, arog kan ipinapahiling kan mga artipakto na nakalot kan mga arkeologo gikan sa lubungan kan Nanyue sa Guangzhou. Sobrang mayaman an imperyal na nitso Nanyue sa Guangzhou. Igwang sarong bilang nin mga tanso na nagpapahiling kan mga impluwensyang pangkulturang gikan sa rehiyon nin Han, Chu, Yue asin Ordos.^[11]