Shinto
An Shinto (Hapones: 神道), na inaapod man na kami-no-michi, iyo sarong relihiyon gikan sa Hapon. Bilang saro sa mga "Relihiyon sa Subangang Asya" manungod sa mga iskolar sa lado nin relihiyon, an mga paratubod kaini pigbibisto ini bilang taal asin pangkalibotan na relihiyon kan Hapon.[1]
An mga iskolar minsan pig-aapud an mga paratubod kan relihiyon bilang mga "Shintoista", maski ngani an mga paratubod dae man masyadong pigagamit an termino para sa sainda.[2] Mayo nin bistong sentral na awtoridad sa pagkontrol kan kahiroan, asin igwang dakulang dibersidad an yayaon sa gabos na mga paratubod.
Uusipon
An pagtubod sa kami ("mga kagurangnan" o "espiritu") iyo pigtutubudang nagpuon sa Panahon nin Yayoi (300 BCE – 300 CE), maski ngani an kaparehong konsepto yayaon na kan patapos na Panahon nin Jomon.[3] Sa katapusan kan Panahon nin Kofun (300 to 538 CE), an Budismo luminaog sa Hapon asin sa parte naimpluwensyahan an benerasyon nin kami. Sa paagi kan impluwensya nin Budismo, an kami iyo nadepiktar nin antropomorpiko asin nailaag sa kosmolohiya nin Budismo.[3] An relihiyosong sinkretisasyoniyo naghimo sa pagtubod sa kami asin Budismo bilang dae masusuway na lado, sarong proseso na inaapod na shinbutsu-shūgō. An pinakaenot na pantradisyong nasurat manungod sa pagtubod sa kami iyo naisurat kan ika-walo na siglo, na iyo an Kojiki asin Nihon Shoki. Sa mga nagsunod na siglo, an shinbutsu-shūgō iyo mahihiling naman sa mga imperyal na kaharongan kan Hapon.[4]
Kan Panahon nin Meiji (1868 – 1912 CE), an mga namamayo sa Hapon pigpahale an mga impluwensya kan Budismo sa Shinto asin pigmokna an Estado nin Shinto, na iyo saindang piggamit bilang paagi sa pagmokna nin nasyunalismo asin imperyal na pagtubod.[4] An mga dambana iyo nag-abot sa iraraom kan nagdadakulang impluwensya kan gobyerno asin an emperor kan Hapon iyo pigsangat sa halangkaw na posisyon bilang kami. Sa pagkamokna kan Emperyong Hapones kan mga enot na taon kan ika-20 na siglo, an Shinto nagluwas naman sa iba pang lugar sa Subangang Asya. Pagkatapos kan pagkadaog kan Hapos sa Ikaduwang Gerang Pankinaban, an Shinto iyo pormal na pigsuway sa estado.[5]
Pagtubod
An Shinto iyo sarong politestikong na relihiyon asin nagbibirik sa mga kami ("mga kagurangnan" o "espiritu"), supernatural na entidad na pigtutubudan na nag-iistar sa gabos na bagay.[6] An sugpon sa tahaw kan kami asin an natural na kinaban iyo nagtaong dalan sa Shinto para maikonsidera na animistiko asin pantestiko. An kami iyo pigsasamba sa kamidana na mga damdana sa kaharongan, pampamilyang dambana, asin pampublikong dambana. An mga pampublikong mga dambana iyo pigmamanehar kan mga padre, na pig-aapud nindang kannushi, na iyo an naghihiling sa mga alay kan mga kakanon asin inomon sa ispesipikong kami na yaon sa saindang lokasyon.[6] Ini nagibo para sa mas marhay na relasyon kan mga tawo asin kami asin man makua an boot ninda.
An mga ordinaryong ritwal iyo kaiba an kagura na ritwal na mga bayle, ritwal nin pagpasa, asin mga kapiyestahan. An mga pampublikong dambana iyo nagsusuplay man nin mga relihiyosong mga paraphernalia arug kan mga agimat sa mga miyembro kan relihiyon. An Shinto dae nagpapautob nin mga ispesipikong mga moral na etikita pero pwede man ining mangyari sa mga mayor na konseptwal na pokus para mapasiguro an puridad, urog na sa mga paglinig na gibuhon arug kan ritwal na paghugas asin pagkarigos. An Shinto mayo nin sarong kagmokna o ispesipikong mga teksto nin doktrina, pero igwa man nin dibersong rango nin mga lokal asin pangrehiyonal na porma.[6]
Demograpiko
An Shinto iyo primerong mahihiling sa Hapon, kun sain an nasyun igwang 80,000 na pampublikong dambana.[7] An Shinto may mga paratubod man sa ibang nasyun pero sa kadikit na numero sana.[8] An Shinto iyo an relihiyon sa Hapon na may pinakadakol na kaapil, an kagsunod iyo an Budismo. Maski ngani minoridad sana kan mga Hapones an may identidad na relihiyoso, kadaklan kan populasyon nagsisibot sa Shinto na matsuri asin aktibidad nin Budismo, urog na an mga kapiyestahan asin iba pang mga kasibotan.[8] Pinapahiling kaini na sa Hapones na kultura na dae kaipuhan na eksklusibo an manlainlain na pagtubod sa relihiyon. An aspeto kan Shinto iyo mahihiling man sa mga nagkapirang bagong pangrelihiyon na kahiroan sa Hapon.
Hilingon man
Mga babasahon
Toltolan
Mga panluwas na takod
| An Wikimedia Commons igwa nin medya dapit sa Shinto. |
- Jinja Honcho – English – An Opisyal na Hapones na Organisasyon kan 80,000 na Shintong Dambana
- Kokugakuin University Encyclopedia of Shinto Archived 2009-04-03 at the Wayback Machine. asin an Hapones kaining Shinto Jinja Database Archived 2007-09-30 at the Wayback Machine.
- Chiga Yoshimi Gallery – An Tanawon kan mga Dambana asin Templo sa Nara ma iyo pigkurit ni Chiga Yoshimi
- Tsubaki Grand Shrine of America – Tsubaki Grand Shrine kan America: Jinja Shinto sa North America, tangkay kan Tsubaki Grand Shrine sa Mie Japan
- Heian Jingu Shrine – Heian Shrine sa Syudad nin Kyoto na pigpatindog kan 1895 sa pagkomemorar kan ika-1100 na anibersaryo sa pagbalyo kan kapitolyo kan Hapon gikan Nara pasiring sa Kyoto kan 794
- Meiji Jingu Archived 2014-07-18 at the Wayback Machine. – Meiji Jingu Shrine sa Yoyogi, Tokyo, na nagkomemorar ki Emperor Taisho asin sa saiyang agom na si Empress Shoken
- Yasukuni Jinja – Sarong dambana sa pagtaong onra sa mga Hapose na nagadan sa giyera (Ingles)
- Shoin-Jinja – Shoin Shrine sa Tokyo kun sain yaon an Yoshida Shoin, sarong espiritwal na lider kan Meiji Restoration
- Yushima Tenjin – Sarong dambana sa Tokyo asin an Ingles na sityo—Dambana para ki Ameno-tajikaraono-mikoto asin Sugawara Michizane
- Editorial on Shintoism in Occupied Japan following WWII (from Japanese Press Translations)
Sarong saringsing an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.