Меркурий

Мерку́рий — Маьлхан системехь Маьлхан массарелла уллера планета. Цо Маьлхан гонах го боккху 88 Дуьненан дийнахь-бусехь. Меркурийн тӀехь цхьана ден-буьйсан йохалла йу Дуьненан тӀехь 176 дей-буьсий санна^[3][12]. Шира Римехь оцу планетан цӀе тиллира шайн махлелоран делан сий деш.Астр. символ: .

Меркурий
Меркурий («Мессенджерc» даьккхина сурт). Лахахь аьтту агӀор гуш йу Толстойн цIе йолу кратер.
Меркурий ша ма йоллу басехь («Маринер-10» даьккхина сурт)
Орбитан характеристикаш
Перигелий	46 001 210 км 0,30749909 а. б.[1]
Афелий	69 816 900 км 0,46669733 а. б.[1]
Эксцентриситет орбиташ (e)	0,20563069[1]
Сидеран мур тӀедерзор	87,969 де[1]
Синодан мур тӀедерзор	115,88 де[1]
Орбитан чехкалла (v)	47,87 км/с[1]
Бккъера аномали (Mo)	174,795884°
Орбитан охьане (i)	7,00° эклиптикин экъан хьаьжча 3,38° Мьлахан экваторан хьаьжча 6,34° инвариантан экъан хьаьжча[2]
Гоьдолу шадан дохалла (Ω)	48,33167°[1]
Перицентран аргумент (ω)	29,124279°
Спутникаш	0
Физикин характеристикаш-ref
Экваторан радиус	2439,7 км[1]
Полюсан радиус	2439,7 км[1]
Йуккъера радиус	2439,7 ± 1,0 км (Дьуненан радиусан 0,3829 дакъа)[1]
Боккхачу гонан йохалла	15 329,1 км
ТӀехулан майда (S)	7,48×107 км² Дуьненан майдан 0,147 дакъа
Чухоам (V)	6,083×1010 км³ Дуьненан чухоаман 0,056 дакъа[1]
Йозалла (m)	3,33022×1023 кг Дуьненен йозаллин 0,055274 дакъа[1][3][4]
Йуккъера дуькъалла (ρ)	5,427 г/см³ Дуьненан дуькъаллин 0,984 дакъа[1]
паргӀата охьакхетаран сихдалар на экваторе (g)	3,7 м/с² 0,377 g[1]
ШолгӀа космосан чехкалла (v2)	4,25 км/с
Экватаран хьийзаран чехкалла	10,892 км/ч (3,026 м/с) (экваторехь)
Хьийзаран мур (T)	58,646 де (1407,5 сахьт)[1]
Семан охьатаӀар	2,11′ ± 0,1′[5]
нийса тӀейалар къилбседа полюса (α)	18 сахьт 44 мин 2 с 281,01°[1]
Легар къилбседа полюса (δ)	61,45°[6]
Альбедо	0,142 (Бонд)[1][7] 0,068 (геометрическое)[1][7]
Гушйолу седан йокхалла	от −2,6m[8] до 5,7m[6][9]
Сонан диаметр	4.5" – 13"[6]
Температура
	мин. сред. макс.
0°N, 0°W[10]	100 K (−173 °C) 700 К[11] (427 °C)
85°N, 0°W[10]	80 К (−193 °C) 380 К (107 °C)
Атмосфера[6]
Атмосферан таӀам	~10−15 бар[1]
ХӀоттам: 42,0 % кислород 29,0 % натрий 22,0 % водород 6,0 % гелий 0,5 % калий 0,5 % диснарш (хи, кӀорамуьсталлин газ, азот, аргон, ксенон, криптон, неон, кальций, магний)[1][4]