Ακανθού
33°44′49.25501″E / 35.3929020194°N 33.7470152806°E
Η Ακανθού (τουρκικά: Τατλισού, Tatlısu) είναι χωριό στην βόρεια Κύπρο.
| Ακανθού | |
|---|---|
| (τουρκ.: Tatlısu) | |
.jpg) | |
 Η τοποθεσία της Ακανθού στην Επαρχία Αμμοχώστου. | |
  Ακανθού/Τατλισού | |
| Χώρα | (de jure) Κυπριακή Δημοκρατία |
| Επαρχία | Αμμοχώστου |
| Χώρα | (de facto) Τ.Δ.Β.Κ. |
| Επαρχία | Γκαζιμαγούσα |
| Πληθυσμός | 1.459 (2011) |
Το έδαφός της ανήκει εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας είναι ένας από τους οχτώ δήμους της επαρχίας Αμμοχώστου[1]. Ωστόσο, μετά την τουρκική εισβολή του 1974, το χωριό ελέγχεται εκ των πραγμάτων (de facto) από την μη αναγνωρισμένη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.
Τοποθεσία
Ο Δήμος Ακανθούς βρίσκεται στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Στα ανατολικά συνορεύει με το Φλαμούδι, στα νότια με τις Μάντρες Τρικώμου, το Πλατάνι, το Άρτεμη Αμμοχώστου, την Μελούντα και τον Άγιο Νικόλαο και στα δυτικά με την Καλογραία. Το βόρειο τμήμα της διοικητικής του έκτασης είναι παραθαλάσσιο.
Ονομασία
Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας Ακανθούς:[2][3][4]
- η παράδοση αναφέρει ότι σε ένα γαμήλιο γλέντι φιλοξενήθηκαν Τούρκοι κουρσάροι, οι οποίοι είχαν στόχο να κλέψουν τη νύφη. Ο γαμπρός πήρε την νύφη και κρύφτηκαν στους αγκαθότοπους της περιοχής. Στην περιοχή φύτρωνε το ποώδες φυτό άκανθος ή αγκαθιά. Η νύφη ονομαζόταν Ανθούσα. Από την αγκαθιά και την Ανθούσα προήλθε η λέξη Ακανθούσα που στη συνέχεια έγινε Ακανθού.
- η ονομασία προέρχεται από τις λέξεις Αχαιών Ακτή.
- η Ακανθούς είναι η αρχαία πόλη Αλκάνθου, την οποία αναφέρει ο Πολυδεύκης.
Το 1975 οι Τουρκοκύπριοι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μετονόμασαν την Ακανθού σε Τατλισού, ονομασία που χρησιμοποιούσαν για το χωριό τους στη νότια Κύπρο, το Μαρί.[5]
Ιστορία
Στην περιοχή της Ακανθούς έχουν ανασκαφεί περίπου τριάντα αρχαίοι οικισμοί. Ήταν κατάσπαρτη από αρχαία ερείπια. Ένας από τους οικισμούς αυτούς είναι η αρχαία πόλη Μακαρία, γνωστή ως Μούλος.[4]
Ιστορία του δήμου
Ο Δήμος Ακανθούς ιδρύθηκε το 1908. Την περίοδο της Αγγλοκρατίας ιδρύονταν δήμοι μετά από αίτημα των κατοίκων μια περιοχής και της έγκρισης του κυβερνήτη.[6] Το 1908 επισκέφθηκε την Ακανθού ο Άγγλος κυβερνήτης της Κύπρου. Ο δάσκαλος Φώτιος Σάββας (μετέπειτα δήμαρχος) μετέφερε στον κυβερνήτη το αίτημα για ίδρυση δημαρχείου. Ο κυβερνήτης ήταν διστακτικός λόγω του πληθυσμιακού μεγέθους του χωριού. Ωστόσο, στις 26 Ιουνίου 1908 αποφάσισε την ίδρυση του Δήμου Ακανθού. Η απόφαση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της αποικιοκρατικής κυβέρνησης στις 10 Ιουλίου 1908. Η ημερομηνία αυτή θεωρείται ως η ημέρα ίδρυσης του Δήμου Ακανθούς. Είχαν προηγηθεί οι πρώτες δημοτικές εκλογές της 25ης Μαΐου 1908 στις οποίες εξελέγη δήμαρχος ο ιατρός Κυριάκος Χατζημιχαήλ.[7]
Το 1933 η αγγλική διοίκηση προβληματιζόταν για το γεγονός ότι υπήρχαν μεγαλύτερες σε πληθυσμό κοινότητες που δεν ήταν δήμοι και σκεφτόταν κατάργηση του Δήμου Ακανθούς, γεγονός που δεν έγινε. Το 1941 μεταφέρθηκε αίτημα στην Βασίλισσα της Αγγλίας για κατάργηση του δήμου λόγω οικονομικών προβλημάτων. Λόγω της κατάταξης πολλών κατοίκων της Ακανθού στον αγγλικό στρατό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η απάντηση ήταν αρνητική.[7]
Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, ο Δήμος Ακανθούς εδρεύει στην Λάρνακα.[8] Οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι του δήμου είναι διασκορπισμένοι σε όλη την νότια Κύπρο.[7]
Δήμαρχοι
Δήμαρχοι Δήμου Ακανθούς διετέλεσαν κατά σειρά οι:[7][9]
- Κυριάκος Χατζημιχαήλ (1908 - )
- Άγνωστοι
- Σωτήρης Χάηλος (1992-2001)
- Κυριάκος Χατζησάββας (2002-2006)
- Σάββας Σαββίδης (2007-2016)
- Ελένη Χατζημιχαήλ Μυλωνά (2017- )
Σημείωση: Δεν έχουν εντοπιστεί στοιχεία για τους υπόλοιπους δημάρχους.
Πληθυσμός
Ο πληθυσμός της Ακανθούς, έως το 1974, αποτελείτο από Ελληνοκύπριους. Οι Τουρκοκύπριοι ήταν ελάχιστοι έως το 1946, ενώ δεν υπήρχε κανένας μετά το 1960.[5]
Κατά την τουρκική εισβολή οι κάτοικοι της διέφυγαν στο νότιο τμήμα της Κύπρου. Το 1975 στην Ακανθού εγκαταστάθηκαν Τουρκοκύπριοι πρόσφυγες από το νότιο τμήμα της Κύπρου. Αρχικά, στην περιοχή εγκαταστάθηκαν Τουρκοκύπριοι από το Μαρί. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν Τούρκοι έποικοι.[5]
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο έως το 1973. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στο χωριό από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος του δεν ελέγχεται από αυτήν.
| Απογραφή | Πληθυσμός | %± | Άνδρες | Γυναίκες |
|---|---|---|---|---|
| 1881 | 1.162[11] | — | 625 | 537 |
| 1891 | 1.178[12] | 1.4% | 632 | 546 |
| 1901 | 1.403[13] | 19.1% | 735 | 668 |
| 1911 | 1.588[14] | 13.2% | 789 | 799 |
| 1921 | 1.642[15] | 3.4% | 814 | 828 |
| 1931 | 1.744[16] | 6.2% | 867 | 877 |
| 1946 | 1.790[17] | 2.6% | ||
| 1960 | 1.507[18] | -15.8% | 717 | 790 |
| 1973 | 1.294[19] | -14.1% | 637 | 657 |
(Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα).
Αδελφοποιήσεις
Ο Δήμος Ακανθούς είναι αδελφοποιημένος με:[20]
- Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων - Ελλάδα (1995): Αρχικά η αδελφοποίηση έγινε με τον Δήμο Νάξου. Το 2011 ο δήμος αυτός συνενώθηκε με άλλους δήμους και κοινότητες δημιουργώντας τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων και από τότε η αδελφοποίηση ισχύει με αυτόν τον δήμο.
Πρόσωπα
- Πιερής Ζαρμάς, καθηγητής της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Βόννης και βαρύτονος τραγουδιστής όπερας.
- Κυριάκος Πλησής, λογοτέχνης.