21°23′08″E / 40.6493°N 21.3856°E / 40.6493; 21.3856
| Βέρνο | |
|---|---|
  Βέρνο | |
| Ύψος | 2.128 μέτρα |
| Γεωγραφικά στοιχεία | |
| Χώρες |  Ελλάδα |
| Γεωγραφικό Διαμέρισμα |  Μακεδονία |
| Περιοχή | Δήμος Καστοριάς |
Το Βέρνο (ή Βίτσι) είναι οροσειρά που βρίσκεται στη Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς στα σύνορα με την Π.Ε. Φλώρινας στη Μακεδονία. Το ύψος του είναι 2.128 μέτρα. Στο Βέρνο σημειώθηκαν ορισμένες από τις πιο σφοδρές μάχες κατά τη χρονική περίοδο του Ελληνικού Εμφυλίου 1946-1949. Το βουνό αποτελεί σήμερα έναν από τους βιότοπους της καφέ αρκούδας. Καλύπτεται από πυκνά δάση δρυός και οξιάς σε ενδιάμεσο υψόμετρο ενώ σε μεγαλύτερα υψόμετρα σχηματίζονται αλπικά λιβάδια.[1]
Στο Βέρνο λειτουργεί τα τελευταία χρόνια χιονοδρομικό κέντρο, το οποίο απέχει 22 χιλιόμετρα από την πόλη της Καστοριάς.[2]
Χιλιομετρικές αποστάσεις με σημείο εκκίνησης τη βάση του κώνου της κορυφής του Βέρνου από όπου διέρχεται και ο οδικός άξονας Καστοριάς- Φλώρινας μέσω Βέρνου (χλμ 44).
Γενικά κυριαρχούν τα δάση της Οξιάς και στις χαμηλότερες περιοχές του βουνού οι βελανιδιές, οι κοιλάδες, οι φυσικοί λειμώνες (λιβάδια) και οι θάμνοι. Η περιοχή είναι γνωστή για τα ανοιξιάτικα και φθινοπωρινά μανιτάρια και ειδικότερα τον Βωλίτη τον εδώδιμο. Επίσης στην περιοχή φύονται χαμοκέρασα (αγριοφράουλες), σμέουρα,σαλέπι, άγρια βατόμουρα κ.α. Ορτύκια, Μπεκατσίνια και Τσίχλες στις χαμηλές ζώνες κατά την περίοδο της μετανάστευσής τους, ενώ σήμερα (2011) σπανίζουν οι άλλοτε πολυπληθείς ορεινές πέρδικες.
Οι μάχες στο Βέρνο (Βίτσι) και στο Γράμμο τον Αύγουστο του 1949 ήταν η τελευταία πράξη στο δράμα του εμφυλίου πολέμου που σπάραζε την Ελλάδα από τις αρχές του 1946.[4] Από το 1947 ο Γράμμος και το Βίτσι κατέχονταν από τους κομμουνιστές αντάρτες οι οποίοι την είχαν οχυρώσει με ένα δαιδαλώδες δίκτυο πολυβολείων, συρματοπλεγμάτων, καταφύγιων ναρκοπεδίων και κάθε είδους αμυντική κατασκευή η οποία μεγιστοποιούσε στο έπακρο τις φυσικές δυσκολίες του χώρου.
Το σχέδιο των επιχειρήσεων του Ελληνικού Στρατού που ήταν εξοπλισμένος με σύγχρονο πολεμικό υλικό και κάθε είδους εφόδια από τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία, προβλεπόταν να διεξαχθεί σε τρεις φάσεις:
«Πυρσός Α΄» (2-8 Αυγούστου): Στη φάση αυτή προβλέπονταν επιθέσεις στον Γράμμο, με σκοπό να δημιουργηθεί η αίσθηση στον ΔΣΕ ότι εκεί θα εκδηλωνόταν η κύρια επίθεση του αντιπάλου και να καθηλωθούν οι δυνάμεις του.
«Πυρσός Β΄»(10-16 Αυγούστου): Η φάση αυτή του σχεδίου προέβλεπε ότι η κύρια ενέργεια του Εθνικού Στρατού θα εξελισσόταν στην περιοχή του Βίτσι με σκοπό την κατάληψή της και την εξόντωση των ανταρτών.[5]
Οι δύο πρώτες φάσεις πέτυχαν τους αντικειμενικούς σκοπούς τους. Το Βίτσι έπεσε και απέμενε η διεξαγωγή της τρίτης και τελευταίας φάσης, από τις 24 έως τις 30 Αυγούστου, η επιχείρηση «Πυρσός Γ΄», με την εξολόθρευση των ανταρτικών δυνάμεων, εκτός από ένα τμήμα του ΔΣΕ, που διέφυγε στην Αλβανία την τελευταία στιγμή.[6]
Οι καρβουνιάρηδες στο Βίτσι (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)