Μεθανοϋλοφθορίδιο

Μεθανοϋλοφθορίδιο
Γενικά
Όνομα IUPAC	Μεθανοϋλοφθορίδιο
Άλλες ονομασίες	Φορμυλοφθορίδιο
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	CHFO
Μοριακή μάζα	48,02 amu
Σύντομος; συντακτικός τύπος	HCOF
Αριθμός CAS	1493-02-3
SMILES	FC=O
InChI	1S/CHFO/c2-1-3/h1H
PubChem CID	15153
ChemSpider ID	14424
Δομή
Διπολική ροπή	2,02 D
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης	-142 °C
Σημείο βρασμού	–29 °C
Διαλυτότητα; στο νερό	διασπάται
Διαλυτότητα; σε άλλους διαλύτες	χλωράνθρακες, φρεόν
Χημικές ιδιότητες
Επικινδυνότητα
	Τοξικό
	Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Το μεθανοϋλοφθορίδιο ή φορμυλοφθορίδιο με χημικό τύπο HCFO είναι ένα τοξικό αέριο ακυλαλογονίδιο. Πρωτοαναφέρθηκε το 1934^[1].

Δομή

Το μόριο του μεθανοϋλοφθορίδιου είναι επίπεδο, τριγωνικό, με το άτομο του άνθρακα στο κέντρο και τα υπόλοιπα άτομα στις κορυφές.

Δεσμός	τύπος δεσμού	ηλεκτρονική δομή	Μήκος δεσμού	Ιονισμός
Δεσμοί^[2]^[3]
C-H	σ	2sp²-1s	107 pm	3% C^- H⁺
C=O	σ	2sp²-2sp²	134 pm	19% C⁺ O^-
	π	2p-2p
C-F	σ	2sp²-2sp³	147 pm	43% C⁺ F^-
Στατιστικό ηλεκτρικό φορτίο^[4]
F	-0,43
O	-0,38
H	+0,03
C	+0,78

Παραγωγή

1. Με επίδραση Hg₂F₂ σε άλλο μεθανοϋλοαλογονίδιο (HCOX)^[5]:

$\mathrm {HCOX+Hg_{2}F_{2}{\xrightarrow {}}HCOF+Hg_{2}X_{2}\downarrow }$

2. Με επίδραση μεθανικού νατρίου (HCOONa) σε βενζοϋλοφθορίδιο (PhCOF)^[6]

$\mathrm {HCOONa+PhCOF{\xrightarrow {}}HCOF+PhCOONa}$

Το βενζοϋλοφθορίδιο παράγεται συνήθως επιτόπου («in situ»), με επίδραση διφθοριούχου καλίου (KHF₂) σε βενζοϋλοχλωρίδιο (PhCOCl):

$\mathrm {2PhCOCl+KHF_{2}{\xrightarrow {}}2PhCOF+KCl+HCl}$

Χημικές ιδιότητες και παράγωγα

Αυτοδιάσπαση

$\mathrm {HCOF{\xrightarrow {}}HF+CO}$

Υδρόλυση

Με υδρόλυση μετατρέπεται σε μεθανικό οξύ^[7]

$\mathrm {HCOF+H_{2}O{\xrightarrow {}}HCOOH+HF}$

Αλκοόλυση

Με επίδραση αλκοόλης (ROH) μετατρέπεται σε μεθανικό αλκυλεστέρα^[7]

$\mathrm {HCOF+ROH{\xrightarrow {}}HCOOR+HF}$

Αμμωνιόλυση

Με επίδραση αμμωνίας (NH₃) μετατρέπεται σε μεθαναμίδιο^[7]:

$\mathrm {HCOF+2NH_{3}{\xrightarrow {}}HCONH_{2}+NH_{4}F}$

Αμινόλυση

1. Με επίδραση πρωτοταγών αμινών (RNH₂) μετατρέπεται σε μεθαναλκυλαμίδιο^[7]:

$\mathrm {HCOF+RNH_{2}{\xrightarrow {}}HCONHR+HF}$

2. Με επίδραση δευτεροταγών αμινών (RNHR΄) μετατρέπεται σε μεθανοδιαλκυλαμίδιο:

$\mathrm {HCOF+RNHR{\acute {}}{\xrightarrow {}}HCON(R)R{\acute {}}+HF}$

Επίδραση καρβονικού άλατος

Με επίδραση μεθανικού νατρίου μετατρέπεται σε ανυδρίτη μεθανικού οξέος^[7]:

$\mathrm {HCOF+HCOONa{\xrightarrow {}}HCOOCHO+NaF}$

Επίδραση αρωματικών ενώσεων

Φορμυλιώνει αρωματικών ενώσεων κατά Friedel-Crafts. Π.χ. από βενζόλιο παράγεται βενζαλδεΰδη^[8]:

$\mathrm {HCOF+PhH{\xrightarrow {AlF_{3}}}PhCHO+HF}$

Παραγωγή οργανομαγνησιακής ένωσης

Με επίδραση μαγνησίου, παρουσία άνυδρου διαιθυλαιθέρα (|Et₂O|), παράγεται φορμυλομαγνησιοφθορίδιο^[9]:

$\mathrm {HCOF+Mg{\xrightarrow {|Et_{2}O|}}HCOMgF}$

Αναγωγή

1. Με καταλυτική υδρογόνωση παράγεται μεθανάλη ή και μεθανόλη^[10]

$\mathrm {HCOF+H_{2}{\xrightarrow[{-HF}]{Ni}}HCHO{\xrightarrow[{+H_{2}}]{Ni}}CH_{3}OH}$

2. Με LiAlH₄ ή NaBH₄ παράγεται απευθείας μεθανόλη^[10]::

$\mathrm {2HCOF+LiAlH_{4}{\xrightarrow {}}Li[Al(CH_{3}O)_{2}F_{2}]{\xrightarrow {+2H_{2}O}}2CH_{3}OH+Li[Al(OH)_{2}F_{2}]}$

Επίδραση διαζωμεθανίου

Με επίδραση διαζωμεθανίου παράγεται τελικά αιθανικό οξύ^[11]:

$\mathrm {HCOF+CH_{2}N_{2}{\xrightarrow {-HF}}HCOCHN_{2}{\xrightarrow[{-N_{2}}]{Ag_{2}O}}CH_{2}=CO{\xrightarrow {+H_{2}O}}CH_{3}COOH}$

Σημειώσεις και παραπομπές

Πηγές

Γ. Βάρβογλη, Ν. Αλεξάνδρου, Οργανική Χημεία, Αθήνα 1972
Α. Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991
SCHAUM'S OUTLINE SERIES, ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999
Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982
Δημήτριου Ν. Νικολαΐδη: Ειδικά μαθήματα Οργανικής Χημείας, Θεσσαλονίκη 1983.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Search