Πατριάρχης Καλλίνικος Δ΄

Γεννήθηκε στη Ζαγορά το 1713^[3]. Ήταν ο δευτερότοκος γιος του Χατζή - Δημητρίου Μαυρικίου και της «κυράτζας Κλουνώ»^[2]. Αφού μαθήτευσε στη Σχολή της Ζαγοράς, σε ηλικία δεκαπέντε ετών αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη, για να συνεχίσει τις σπουδές του. Το 1740 χειροτονήθηκε διάκονος και μετά από δύο χρόνια έγινε Μέγας Πρωτοσύγκελος^[4]. Το 1743, σε ηλικία μόλις τριάντα ετών, χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Προϊλάβου (Βραΐλας).

Αρχικά εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως το 1743. Όμως η πολύ ταραγμένη κατάσταση των τότε εκκλησιαστικών πραγμάτων τον οδήγησαν στην εξορία, χωρίς να πατριαρχεύσει, πρώτα στη Λήμνο και αργότερα στην Αίγυπτο, στη Μονή του Σινά. Επανεξελέγη το 1757 και πατριάρχευσε από τις 6 Ιανουαρίου έως τις 27 Ιουλίου του έτους αυτού^[5]. Παρότι ήταν πολυμαθής και πολυγραφότατος, εξαιρετικός ιεροκήρυκας και στιχουργός^[4], εντούτοις δεν ήταν καθόλου δημοφιλής και στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση ως Πατριάρχης προπηλακίστηκε από το πλήθος^[6]. Κατά την διάρκεια της σύντομης Πατριαρχίας του εκδίκασε αναφορά των συμπατριωτών του κατά του Μητροπολίτη Λαρίσης και επέλυσε την διαφορά αναβιβάζοντας την Επισκοπή Δημητριάδος (υπαγόμενη στη Μητρόπολη Λαρίσης) σε ανεξάρτητη Αρχιεπισκοπή. Επίσης, ζήτησε την παραίτηση του ως τότε επισκόπου Μελετίου και στη θέση του εξέλεξε τον αδελφό του, Γρηγόριο, ως τότε αρχιδιάκονο του Πατριαρχείου.

Αιτία της καθαίρεσής του ήταν η θέση που υιοθέτησε στην έριδα που είχε ξεσπάσει την εποχή εκείνη για το ζήτημα του αναβαπτισμού των αλλοδόξων χριστιανών. Με σουλτανικό ορισμό που πέτυχαν οι οπαδοί του αναβαπτισμού, εξορίστηκε αρχικά στη Λήμνο και κατόπιν στην Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά^[7], όπου ασχολήθηκε με την βιβλιοθήκη. Το 1761 δραπέτευσε στην Κωνσταντινούπολη^[7], όπου κατάφερε να αθωωθεί^[8]. Τον Οκτώβριο του 1762 αποσύρθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του^[8], όπου ασχολήθηκε με τη συγγραφή και την ανασυγκρότηση της τοπικής Σχολής. Έργα του είναι «Το νέον εξομολογητήριον», «Εγχειρίδιον κατά αιρέσεων», «Κατάλογοι Πατριαρχικοί», κ.ά. Στη βιβλιοθήκη του χωριού του κληροδότησε ολόκληρη την προσωπική του βιβλιοθήκη και τα χειρόγραφά του^[9]. Πέθανε εκεί το 1792 σε ηλικία 79 ετών.

Υποσημειώσεις

Παραπομπές

• Εγκυκλοπαίδεια «Υδρία», 1984, τόμος 30, σελίδα 173
• Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil. 
• Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ζαγοράς
• Κωνσταντίνου, Κωστάκης (2011). «Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κύριλλος Ε΄ - Βίος και δράση (μεταπτυχιακή εργασία)» (PDF). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2020. 
• Λιναριτάκης, Εμμανουήλ (1996). «Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Καλλίνικος ο Γ΄ (Δ΄) και το θέμα του αναβαπτισμού». Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 

• Πατριάρχου Καλλινίκου, Τα κατά και μετά την εξορίαν επισυμβάντα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, 2004, ISBN 978-960-25025-2-5
• Χρυσοβέργης, Αθανάσιος Δ. (1998). Οι θεολογικές κατευθύνσεις του Πατριάρχη Καλλίνικου Γ΄ (1713-1791) και τα βασικά προβλήµατα της εποχής του. Με βάση την επιστολογραφία του. Θεσσαλονίκη. 
• Χρυσοβέργης, Αθανάσιος Δ., Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Καλλίνικος Γ΄ ο εκ Ζαγοράς και το πρόβλημα του αναβαπτισμού. Οι θεολογικές του κατευθύνσεις