Πατριάρχης Κύριλλος Ε΄
Ο Κύριλλος Ε΄ (κατά κόσμον Κωνσταντίνος[1] Καράκαλλος) ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης κατά τα έτη 1748-1751 και 1752-1757.
| Πατριάρχης Κύριλλος Ε΄ | |
|---|---|
 Ο Πατριάρχης Κύριλλος Ε΄, τσιγκογραφία του 1907 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα γεννήσεως | Κωνσταντίνος Καράκαλλος |
| Γέννηση | 17ος αιώνας Δημητσάνα Αρκαδίας |
| Θάνατος | 27 Ιουλίου 1775 Χερσόνησος του Άθω |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ορθόδοξος ιερέας |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (από 1748) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η ζωή του
Γεννήθηκε στη Δημητσάνα στα τέλη του 17ου αιώνα, αν και κάποιοι υποστηρίζουν ότι γεννήθηκε στο Ναύπλιο και κατόπιν μαθήτευσε στη σχολή της µονής Φιλοσόφου[2] στην ∆ηµητσάνα. Το 1715, κατά την επανακατάληψη της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς, ο Κύριλλος συνελήφθη και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Μετά την εξαγορά και απελευθέρωσή του πήγε για σύντομο χρονικό διάστημα στο Άγιο Όρος και στη συνέχεια στην Πάτμο[3], για να σπουδάσει στην Πατμιάδα Σχολή. Παραδίδεται όμως ότι δεν αποφοίτησε από αυτή, καθώς απεβλήθη λόγω κακής συμπεριφοράς[4]. Στην Πάτμο χειροτονήθηκε μοναχός, έχοντας πνευματικό του πατέρα τον όσιο Αυξέντιο[εκκρεμεί παραπομπή].
Το 1737 εξελέγη Μητροπολίτης Μελενίκου, αλλά αναφέρεται ότι «άρπαξε» τη Μητρόπολη με τη βοήθεια εξωτερικών παραγόντων και ότι η ποιμαντορία του ήταν τόσο κακή, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη για να μην τον σκοτώσει το ποίμνιό του[5]. Το 1745 εξελέγη Μητροπολίτης Νικομηδείας και στις 30 Σεπτεμβρίου του 1748 Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως[6]. Περιγράφεται από άλλους ως λόγιος και ασκητικός[α], με καλή μόρφωση, ο οποίος ανέβηκε στην ιεραρχία με την αξία του[9], ενώ άλλοι τον περιγράφουν ως ύπουλο και αρχομανή[10].
Οι Πατριαρχίες του
Σε επιστολή του (25 Οκτωβρίου 1748) προς τον πατριάρχη Αντιοχείας Σίλβεστρο[11], µε την οποία τον πληροφορεί για την εκλογή του, αναφέρει ότι παρέλαβε υπέρογκα χρέη[β]. Για την αποπληρωμή αυτών, επιβάρυνε φορολογικά τις Μητροπόλεις και τις πλουσιότερες Επισκοπές, ενώ ελάφρυνε τις φτωχότερες ενορίες. Το 1748 έκανε έκκληση και προς τους Χριστιανούς να συνεισφέρουν στη Μονή της Πάτμου, που χρειαζόταν επισκευή[13]. Τα μέτρα αυτά του δημιούργησαν εχθρούς μεταξύ των Μητροπολιτών, οι οποίοι έπλασαν συκοφαντίες εναντίον του[9]. Ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την εκπαίδευση. Επί των ημερών της ποιμαντορίας του μάλιστα, ιδρύθηκε η Αθωνιάδα Ακαδημία[14][15] στο Άγιο Όρος. Το πατριαρχικό σιγίλιο που εκδόθηκε από τον Κύριλλο, το οποίο ρυθμίζει τον τρόπο λειτουργίας της σχολής και τον τρόπο οικονομικής συντήρησής της, έχει ημερομηνία έκδοσης τον Μάιο του 1750[16]. Επί των ημερών του ιδρύθηκαν δύο νοσοκομεία με δαπάνες του Δημήτριου Ιωσήφ του Αργυροκαστρίτη, στην Αδριανούπολη, το 1752 και στην Κωνσταντινούπολη (1753) με δαπάνες της συντεχνίας των μπακάληδων[17].
Εργάστηκε ιδιαίτερα για τον περιορισμό της προπαγάνδας της Καθολικής Εκκλησίας. Εκτός αυτού, θεώρησε το διά ραντίσματος βάπτισμα, που καθιέρωσε η Καθολική Εκκλησία με την εν Τριδέντω Σύνοδο, ως «μεμολυσμένον» και πήρε το μέτρο του αναβαπτισμού των Καθολικών που επανέρχονταν στην Ορθοδοξία[8][18] ξεκινώντας έτσι την «Έριδα του Αναβαπτισμού» που σημάδεψε την Ορθόδοξη Εκκλησία τον 18ο αιώνα. Επίσης και στις δύο πατριαρχίες του, περιόρισε τους ενδημούντες αρχιερείς της Κωνσταντινούπολης στέλνοντάς τους στις επαρχίες τους με αποφάσεις που έλαβε δύο φορές, τον Ιανουάριο του 1751 και το 1755[19], αποφάσεις που φαίνεται ότι ήταν η αρχή της αντιπαλότητάς του με την Σύνοδο[20].
Εξαιτίας των μέτρων αυτών[21], ο Κύριλλος επαύθη το 1751 με ενέργειες του Γάλλου πρέσβη και της Ρωμαιοκαθολικής κοινότητας του Πέραν και εξορίστηκε στη μονή της Θεοτόκου στη Χάλκη. Όταν το 1752 παραιτήθηκε ο Παΐσιος Β΄, ο Κύριλλος επανήλθε στο Θρόνο. Στις 16 Ιανουαρίου 1757 καθαιρέθηκε ξανά και εξορίστηκε στην Κύπρο[21]. Αργότερα, όταν ο Πατριάρχης Σεραφείμ Β΄ ανακάλεσε την εξορία που του είχε επιβληθεί[22], πήγε στο Άγιο Όρος και έμεινε στη Σκήτη της Αγίας Άννας έως το θάνατό του, στις 27 Ιουλίου του 1775, αν και αναφέρεται ότι στο μεσοδιάστημα μετέβη κρυφά στην Κωνσταντινούπολη και επεδίωξε ανεπιτυχώς να επανεκλεγεί το 1763[23]. Το 1774 συμμετείχε σε Σύνοδο που συνεκλήθη στο Άγιο Όρος για την αντιμετώπιση της έριδας των Κολλυβάδων[24].
Πέθανε το 1775. Η διαθήκη του, η οποία συνετάγη το 1763, βρίσκεται στην Μονή Μεγίστης Λαύρας[25].
Υποσημειώσεις και παραπομπές
Υποσημειώσεις
Παραπομπές
Πηγές
- Γριτσόπουλος, Τάσος (1959). «Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλος Ε΄ ο Καράκαλλος». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών 29: 367-389. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/9236/P0009236.pdf?sequence=2&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2021.
- Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil.
- Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
- Runciman, Steven (2010). Η Μεγάλη Εκκλησία εν αιχμαλωσία. Εκδόσεις Γκοβόστη. ISBN 9789604461301.
- Κωνσταντίνου, Κωστάκης (2011). «Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κύριλλος Ε΄ - Βίος και δράση (μεταπτυχιακή εργασία)» (PDF). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2020.
- Γεννάδιος Αραµπατζόγλου µητρ., Φωτίειος βιβλιοθήκη ήτοι επίσηµα και ιδιωτικά έγγραφα και άλλα µνηµεία σχετικά προς την ιστορίαν του Οικουµενικού Πατριαρχείου µετά γενικών και ειδικών προλεγοµένων, τοµ.1-2, εν Κωνσταντινουπόλει 1933-1935
- Φορόπουλος Ιωακείµ αρχιµ., Έγγραφα του πατριαρχικού αρχειοφυλακίου, ΕΑ τοµ.24 έτος Κ΄ (1900), 343-344, 395-398, ΕΑ τοµ.23, έτος ΙΘ΄ (1899), 367-371
- Μπακούρος, Βασίλειος (1998). Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Σαμουήλ Α΄ Χαντζερής ο βυζάντιος: ο βίος και το έργο του (1700-1775), Διδακτορική Διατριβή. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ).