Συγκοινωνίες στην Αθήνα

Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών

Εμπορική επ.	ΟΑΣΑ
Κλάδος	δημόσια συγκοινωνία
Ίδρυση	22 Δεκεμβρίου 1993[1]
Έδρα	Μετσοβίου 15, Αθήνα, Ελλάδα
Σημαντικά πρόσωπα	Αθανασόπουλος Νικόλαος (Διευθύνων Σύμβουλος)
Κύκλος εργασιών	177.670.406 ευρώ (2019)
Ιδιοκτήτης	Ελληνικό Δημόσιο
Υπάλληλοι	7.900 (2018)
Σλόγκαν	Μια πόλη. Ένα δίκτυο. και One city. One network.
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε)

Ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών είναι ο μεγαλύτερος φορέας συγκοινωνιακού έργου στην Ελλάδα, υπεύθυνος για τον σχεδιασμό, τον έλεγχο και την λειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς της Περιφέρειας Αττικής.^[2]

Οι δύο θυγατρικές εταιρείες του οργανισμού (ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ) αναλαμβάνουν μεγάλο μέρος της διαχείρισης των οδικών και σιδηροδρομικών μέσων που βρίσκονται υπό την εποπτεία του.

Για την εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου ο ΟΑΣΑ συμβάλλεται με τις ΕΠΣΕ*, ενώ στις αρμοδιότητες του περιλαμβάνεται ο έλεγχος και η επίβλεψη όλων ΕΠΣΕ* είτε είναι δημόσιοι (ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ, συγκοινωνίες των ΟΤΑ), είτε ιδωτικοί (Συγκοινωνίες ΑΕ, ΚΤΕΛ Αττικής, Hellenic Train, κλπ.).^[2]

*ΕΠΣΕ = Εταιρείες Παροχής Συγκοινωνιακού Έργου

Το μετρό της Αθήνας είναι το δίκτυο υπόγειου και επίγειου μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της πόλης των Αθηνών, καθώς και την μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας. Το μετρό της Αθήνας είναι -προς το παρόν- το μοναδικό δίκτυο μετρό στην Ελλάδα. Εξυπηρετεί το Πολεοδομικό συγκρότημα Αθηνών - Πειραιώς, το οποίο έχει πληθυσμό άνω των τριών εκατομμυρίων κατοίκων. Προσφέρει επίσης πρόσβαση στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» που βρίσκεται στην ανατολική Αττική.

Το σύστημα του μετρό της Αθήνας αποτελείται από τρεις γραμμές:

Γραμμή	Διαδρομή	Αριθμός σταθμών	Διάρκεια διαδρομής	Πρώτο τμήμα	Εγκαίνια	Τελευταία επέκταση / σταθμός	Παράδοση τελευταίας επέκτασης / σταθμού
	Πειραιάς – Κηφισιά	24	51 λεπτά	Πειραιάς – Θησείο	1869	Νερατζιώτισσα	2004
	Ανθούπολη – Ελληνικό	20	29 λεπτά	Σεπόλια – Σύνταγμα	2000	Άγιος Δημήτριος – Ελληνικό	2013
	Δημοτικό Θέατρο – Αεροδρόμιο	27	59 λεπτά	Σύνταγμα – Εθνική Άμυνα		Νίκαια – Δημοτικό Θέατρο	2022

Το δίκτυο ανήκει στη ΣΤΑΣΥ.

Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η ΣΤΑΣΥ.

Ο Προαστιακός σιδηρόδρομος της Αθήνας αποτελεί μια υπηρεσία προαστιακού σιδηροδρόμου που εξυπηρετεί αστικά, προαστιακά και περιφερειακά κέντρα στην Αττική και τις όμορες περιφέρειες.

Ο προαστιακός σιδηρόδρομος Αθήνας αποτελείται από τις παρακάτω διαδρομές:

Το δίκτυο ανήκει στον ΟΣΕ.

Το δίκτυο εκμεταλλεύονται ιδιωτικές ΕΠΣΕ, δηλαδή μέχρι στιγμής μόνο η Hellenic Train.

Το τραμ συνδέει αφενός το κέντρο της Αθήνας (Σύνταγμα, Ζάππειο) με το παραλιακό μέτωπο, αφετέρου το κέντρο του Πειραιά με τα νοτιότερα προάστια (Γλυφάδα, Βούλα), μέσω της παραλιακής οδού. Η λειτουργία του ξεκίνησε στις 19 Ιουλίου του 2004, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας έναν μήνα μετά.

Το δίκτυο ανήκει στη ΣΤΑΣΥ.

Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η ΣΤΑΣΥ.

Κυρίως άρθρο: Κατάλογος λεωφορειακών γραμμών στην Αθήνα

Το δίκτυο των αστικών λεωφορείων καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του συγκοινωνιακού έργου στην Περιφέρεια Αττικής. Με περισσότερες από 285 γραμμές και 7.500 στάσεις^[4], εξυπηρετούνται οι μετακινήσεις από τα προάστια προς το κέντρο της Αθήνας, μετακίνηση από και προς σταθμούς του μετρό, του προαστιακού και του εθνικού σιδηροδρόμου, σύνδεση με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και το λιμάνι του Πειραιά καθώς και οι μετακινήσεις εντός μητροπολιτικής περιοχής αλλά εκτός του πολεοδομικού συγκροτήματος. Το δίκτυο εκμεταλλεύεται τόσο η Ο.ΣΥ. Α.Ε όσο και ιδιωτικές ΕΠΣΕ (στην παρούσα φάση ένα κράμα κάποιων εταιρειών ΚΤΕΛ της χώρας μέχρι να αναληφθούν από την ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΕ που κέρδισε τον διαγωνισμό παραχώρισης γραμμών του ΟΑΣΑ σε Ανατολικη και Δυτική Αττική).

Το δίκτυο ανήκει στον όμιλο ΟΑΣΑ .

Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η ΟΣΥ και ιδιωτικές ΕΠΣΕ.

Από τον Νοέμβριο του 2017^[5] (και δοκιμαστικά από τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους)^[6] βρίσκεται σε ισχύ το νέο κλειστό σύστημα συλλογής κομίστρου με την επίσημη ονομασία ΑΣΣΚ (Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου) και ευρύτερα γνωστό ως "Ηλεκτρονικό Εισιτήριο". Το νέο σύστημα αποτελείται από δύο μέσα κομίστρου: το χάρτινο εισιτήριο ATH.ENA Ticket και την πλαστική κάρτα ATH.ENA Card, η οποία διατίθεται ως ανώνυμη ή προσωποποιημένη. Το ΑΣΣΚ, ως κλειστό σύστημα, είναι επίσης εφοδιασμένο με πύλες εισόδου/εξόδου, οι οποίες είναι τοποθετημένες σε όλους τους σταθμούς μέσων σταθερής τροχιάς, εκτός του τραμ, που βρίσκονται στην εποπτεία του ΟΑΣΑ. Οι πύλες εισόδου/εξόδου χρειάζονται ανέπαφη επικύρωση από ένα από τα διαθέσιμα μέσα κομίστρου για να ανοίξουν, εφόσον αυτά είναι φορτισμένα με κάποιο ενεργό "προϊόν κομίστρου". Στο τραμ, τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ, η ανέπαφη επικύρωση γίνεται σε επικυρωτικά μηχανήματα μπλε χρώματος εντός των οχημάτων.

Οι τιμές των προϊόντων κομίστρου παραμένουν οι ίδιες με αυτές του προηγούμενου συστήματος, με το βασικό εισιτήριο να κοστίζει 1,20€ (0,50€ για τους δικαιούχους μειωμένου κομίστρου) και να έχει διάρκεια 90 λεπτών, ενώ το μηνιαίο κόμιστρο κοστίζει 27€ (13,5€ για τους δικαιούχους μειωμένου κομίστρου) και έχει διάρκεια 30 ημερών από την πρώτη ανέπαφη επικύρωση, σε αντίθεση με το προηγούμενο σύστημα όπου το μηνιαίο κόμιστρο ίσχυε για τον τρέχοντα ημερολογιακό μήνα.^[7]

Στις περιοχές της Αττικής που δεν καλύπτονται από αστικά λεωφορεία, υπάρχουν υπεραστικά ιδιωτικά λεωφορεία τα οποία φτάνουν μέχρι το κέντρο της Αθήνας. Αρμοδιότητα έχουν τα Κοινά Ταμεία Εισπράξεων Λεωφορείων Νομού Αττικής (ΚΤΕΛ Αττικής).

• Η συγκοινωνία Αμαρουσίου κάνει δρομολόγια με λεωφορεία και συνδέει διάφορες περιοχές του Αμαρουσίου με το σταθμό Αμαρουσίου, καλύπτει κυρίων περιοχές που δεν καλύπτονται από τα υπόλοιπα αστικά λεωφορεία. Αρμοδιότητα έχει η επιχείρηση συγκοινωνίας του Δήμου.
• Στους υπόλοιπους δήμους, οι δημοτικές συγκοινωνίες υπάγονται στο τμήμα κίνησης του δήμου τους και είναι δωρεάν, χωρίς κόμιστρο. Mόνο μερικοί δήμοι στην Αττική παρέχουν δημοτική συγκοινωνία με τοπικά δρομολόγια.

Υπάρχουν διάφορες εταιρείες που έχουν άδεια για τουριστική συγκοινωνία στο κέντρο της Αθήνας. Τα λεωφορεία τους είναι διώροφα με ανοιχτή την οροφή, η συγκοινωνία είναι μόνο για τουριστικούς σκοπούς και το κόμιστρο είναι υψηλότερο από τις υπόλοιπες συγκοινωνίες.

Υπάρχουν διάφορα εσωτερικά λεωφορεία που συνδέουν διάφορες περιοχές μέσα σε έναν μεγάλο ιδιωτικό χώρο, όπως το λιμάνι του Πειραιά και το αεροδρόμιο Αθηνών, οι οποίες συνήθως δεν έχουν άδεια κυκλοφορίας για το δημόσιο οδικό δίκτυο.

Στην Αττική, ο ΟΑΣΑ και η ΟΣΥ (Και παλαιότερα η ΕΘΕΛ και τα ΗΛΠΑΠ), έχουν αναλάβει την τοποθέτηση πινακίδων απαγόρευσης στάθμευσης λόγω διέλευσης λεωφορείων/τρόλεϊ, πινακίδες καθοδήγησης λεωφορειακών γραμμών και σημάνσεις στάσεων.

• 
  Αριστερό βέλος - Πινακίδα καθοδήγησης λεωφορειακής γραμμής των Αθηνών (με παλαιό διάγραμμα και αρίθμηση γραμμής). Ενδεικτικά, αριστερή στροφή της παλαιάς λεωφορειακής γραμμής 702: ΟΜΟΝΟΙΑ - ΑΓ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (Περιστέρι), πριν μετατραπεί στην αντίστοιχη γραμμή-κορμό Β14.
• 
  Ευθεία μπροστά βέλος - Πινακίδα καθοδήγησης λεωφορειακής γραμμής του ΟΑΣΑ (με νέο διάγραμμα, χωρίς αρίθμηση γραμμής).
• 
  Δεξιό βέλος - Πινακίδα καθοδήγησης λεωφορειακής γραμμής των Αθηνών (με νέο διάγραμμα και χωρίς αρίθμηση γραμμής).
• 
  "Μη σταθμεύετε. Διέλευση τρόλλεϊ". Παλαιά πινακίδα του ΗΛΠΑΠ, όπου τοποθετούνταν σε κλειστές στροφές ηλεκτροκίνητων λεωφορειακών γραμμών.
• 
  "Απαγορεύεται η στάθμευση. Διέλευση λεωφορείων". Πινακίδα του ΟΑΣΑ και της ΕΘΕΛ, όπου τοποθετούνταν κυρίως σε κλειστές στροφές λεωφορειακών γραμμών.
• 
  "Διέλευση λεωφορείων. Παρανόμως σταθμευμένα οχήματα θα απομακρύνονται!". Νεότερη πινακίδα του ΟΑΣΑ, όπου τοποθετείται κυρίως σε κλειστές στροφές λεωφορειακών γραμμών.
• 
  Παλιά πινακίδα στάσης ΟΑΣΑ-ΕΘΕΛ περίπου 1994-2005.
• 
  Πρόσφατη πινακίδα στάσης ΟΑΣΑ-ΕΘΕΛ περίπου 2005-2015.
• 
  Πιο πρόσφατη πινακίδα στάσης ΟΑΣΑ-ΟΣΥ από το 2015 περίπου.

• Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (Ο.Α.Σ.Α)
• Οδικές Συγκοινωνίες Α.Ε. (Ο.Σ.Υ.)
• Σταθερές Συγκοινωνίες Α.Ε. (ΣΤΑ.ΣΥ.)
• Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων
• Συγκοινωνίες Αθηνών (νέα ιστοσελίδα - υπό κατασκευή)
• Αττικό μετρό Α.Ε.
• Εύρεση διαδρομής με συνδυασμό των μέσων μαζικής μεταφοράς Αρχειοθετήθηκε 2012-01-12 στο Wayback Machine.
• Αρχείο Ιστορίας Αστικών Συγκοινωνιών Αθήνας