Koinè Emijana
| St’artéchel ché ’l é stê scret int la koinè Emijana. |  |
La koinè Emijana (anch ciamêda Emijan unifichê, Emijan standard o Emijan standardizê, in itajan koiné emiliana), l’é on pruzèt ch’l à la mira ed dzvilupêr admè na varietê ’d Emijan, tgnagaind in count la sau pulinomicitê es al sau stêd ed laingua spsêda in dimondi dialet, ugnon cn el sau parôl, la sau fonoloxie e al sau maud ed scrévar.
2020-21 ca.
In ste pruzèt ché a j·é anch al dzvilop d ona grafie unitêria, l’argulasioun ed na gramadga unifichê, cun elemeint ciapê de tot i dialet Emijan e pur d on vucabulêri. La koinè l’é flesebla a el diversitê stra i dialet.
I lavurir par la koinè i en tachê a la fein di ân 10 dal séchel XXI, inspirê a’l cminsepi de’l Scriver Lombard, de la grafie catalana e de la Grafìa Piemontèisa Moderna, pau anch dla Nœuva Ortografia Lombarda, e grasia a pasiunê cunpagn a cusché ch’l à scret sta pêzna ché. De la fein dal 2020 socuant varsioun ed colâud dla koinè Emijana ej en gnudi faura.
Al dialèt pió catê in cunsidrasioun par dzvilupêr la koinè Emijana l’é al arzan, par la sau puzisioun int al mèz dl’Emeja, e anch par l’urtugrafie ch’i linguesta i îven bèl e fat so pr al lour dialèt specéfich, de la che la grafie dla koinè aj à dê n’ucê e catê dimondi spont, mo anch al bulgnaix, al mudnaix e al pramzan i en stê catê par ste lavurir ed dzvilop ché. Dialet cum al mirandulaix, al fraraix, al piazintein, al mantvan, al cararein, al vugaraix o el parlê ’d muntagna cum al fargnanaix i en stê druvê pió pr al dzvilop dal parulêri Emijan unifichê che pr i son.
Carateréstichi
On di mutif parché sta koinè l’é stê fata so, ’l é al bxoagn d ardûxr i seign diacrétich es el létar dal abicî. A j·é pió soun par letra o ditongh int al alfabaid dla koinè, mo pr i natif emijan cusché ’l é fâsil cunpagn a coal ed prema.
Fonoloxie e urtugrafie
Abicî
Al abicî dla koinè ’l é furmê de stel letar e ditongh ché:
Vuchêj
| grafeima | AFI | parnonsi dialetêli | nôt (*) |
|---|---|---|---|
| a | [a], [ɐ]* | admè se l’utma vuchêl atônica | |
| â | [aː], [ɑː] | ||
| à | [a]* | soul a fin parôla | |
| ai | [æj]* | vèdr èi | |
| au | [oː] | ||
| e | [e], [ɐ]* | soul se utma vuchêl atônica | |
| ê | [ɛː] | ||
| è | [æ] | ||
| é | [e]* | soul par marchêr vuchêl atônica faura ’d puxisioun nurmêla | |
| ei | [eː], [ej̃]* | admè in ein a fin parôla | |
| èi, èj | [æj]* | cunpagn a ai, mo druvê in cèi e gèi doulsi | |
| i | [i] | ||
| î | [iː] | ||
| ie | [iː]*, [je] | soul a fin parôla | |
| o | [o] | ||
| ô | [ɔː] | ||
| ò | [ɒ]* | admè a fin parôla | |
| ó | [o]* | soul par marchêr vuchêl atônica faura ’d puxisioun nurmêla | |
| oa | [ɒ] | ||
| ou | [ɒw] | ||
| u | [u] | [ʊ] | |
| û | [uː] |
Cunsunant
| grafeima | AFI | parnonsi dialetêli | nôt (*) | êter nôt (**) |
|---|---|---|---|---|
| b | [b] | |||
| c | [ʦ]*, [k]** | in ce, ci, -c | in ca, co, cu | |
| ch | [k] | [c] | ||
| ç | [s] | [θ] | la paul èsar mega alôgref ed s del vault | |
| d | [d] | |||
| ds | [ʦ] | |||
| dx | [ʣ] | |||
| f | [f] | |||
| g | [ʣ]*, [g]** | [ɟ]** | in ge, gi, -g | in ga, go, gu |
| gh | [g] | |||
| gn | [ɲ] | [j̃] | ||
| j | [j], [ʎ]* | [ʝ], [ɟʝ]* | str’ed vuchêl curti | |
| l | [l] | [ɫ] | ||
| m | [m] | |||
| n | [n], [ŋ]* | [ɱ]* | se prema a j·é na vuchêl tônica | |
| p | [p] | |||
| qu | [kʷ] | |||
| r | [r] | [ʁ], [ʀ] | ||
| s | [s] | [s̪] | ||
| t | [t] | |||
| v | [v], [f] | |||
| x* | [z] | [z̺] | admè a fin parôla o in fr’ed dou vuchêl | |
| y* | [j], [i] | in ay, ey | ||
| z | [ð] | [z̺] |
Gu e Gv
La ciôpa gv l’é bain ispès iscreta gu, mo quisti ’j en el raighel:
| parôla 1 | inglaix | AFI | parôla 2 | inglaix | AFI | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| gvèra | war | [ˈgvæ.rɐ] | gueilf | guelph | [ˈgueːlf] |
Acèint tônich
Al acèint tônich, se int la parôla an j·é di seign diacrétich ch’i·l mêrchen, al crauda soura dla penutma vuchêl se la parôla la fines par vuchêl, o soura dl’utma vuchêl se la parôla la fines par cunsunant.
â, ai, au, ê, è, ei, î, ie (finêl), ô, oa, ou e û ej en sainper tônichi.
Ux dl acèint sircunflès
â, î e û, quand ch’ej en el penutmi vuchêj ed parôl ch’el finésen par vuchêl, o el utmi vuchêj ed parôl ch’el finésen par cunsunant, el j·an de gnir screti sainsa acèint:
| fourem cun sircunflès | parôla | AFI |
|---|---|---|
| curnîx | curnix | [kurˈniːz] |
| zvarzûra | zvarzura | [zvarˈðuːrɐ] |
| stâgn | stagn | [staːɲ] |
Mo:
| fourem cun sircunflès | parôla | AFI |
|---|---|---|
| ûrel | ûrel | [ˈuːrɐl] |
| âreb | âreb | [ˈaːrɐb] |
Par parôl ch’ej abzoagna adsténgvar al’s adrauva pur:
| parôla 1 | inglaix | AFI | parôla 2 | inglaix | AFI | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ân | year | [aːn] | an | they have | [aŋ], [ã] | |
| pân | cloth | [paːn] | pan | bread | [paŋ], [pã] | |
| cân | canes | [kaːn] | can | dog | [kaŋ], [kã] | |
| anêl | anal | [aˈnɛːɫ] | anèl | ring | [aˈnæl] | |
| côl | neck | [kɔːl] | col | that one | [kol] | |
| môt | mote | [mɔːt] | mot | silent | [mot] |
O chêx lémet cunpagn a:
| parôla 1 | inglaix | AFI | parôla 2 | inglaix | AFI | parôla 3 | inglaix | AFI | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| pèla | skin | [ˈpæ.lɐ] | pêla | shovel | [ˈpɛːɫɐ] | pela | pile | [ˈpe.lɐ]] |
Apôstruf (’)
Al’s adrauva pr ugnir pêrt dla ciacra cum artéchel, prunom relatif o partixèl pronuminêl, o par mustrêr che, int al parlê, la crauda na vuchêl.
Pont ch’al voula (·)
Al’s adrauva pr ugnir un vêrub a i sau prunom riflesif.
Mutasioun dla vuchêl brixa atônica
Quand ch’t ê de vultêr de na grafie luchêl a la koinè, int el vuchèj atônichi ch’ej·s câten prema ’d coala tônica, ej·s adrûven stel raighel ché, faura che in chêx int i qui aj bzoagna fêr dixanbiguasioun (ex.: padêl, pedêl) es in chêx ed parôla ’d urézen furèsta, tètnega o sientéfica:
| tônica | vuchêl atônica | vuchêl mudê | exainpi |
|---|---|---|---|
| a, e | [a], [ɐ], [æ] | a | pasgat (pès+gat) |
| i | [i] | i | |
| o | u | ||
| u | u |
Morfoloxie
Artéchel
Artéchel determinatif
In emijan a j·é quâter artéchel determinatif:
| singulêr | plurêl | ||
|---|---|---|---|
| ♂ masc | al | i | |
| ♀ fèmna | la | el | ej |
Artéchel indeterminatif
In emijan a j·é du artéchel in determinatif: on, un pr i masc, ona pr el fèman.
Nom e agetif
In emijan unifichê, nom e agetif i en ascuêx cunpagn par raighel ed declinasioun, cun i ûtum pió flesebli a’l gènar e al nómar.
Plurêl di nom
Masc
Al plurêl di nom maschil, se la parôla l’é mia invariâbil, l é fat so, la pió pêrt del vault, par mèz ed na canbiasioun a la vuchêl tônica dla parôla:
| singulêr (al) | plurêl (i) | inglaix | |
|---|---|---|---|
| gat | gat | cat | |
| caval | cavaj | horse | |
| maix | meix | month | |
| faugh | fugh | fire | |
| cmacèix | cmaceix | from Cmac (Comacchio) | |
| pès | pes | fish | |
| putein | putein | boy | |
| zurnêl* | zurnêj* | newspaper | |
| martèl | martej | hammer | |
| curtil | curtil | court | |
| coch | coch | cuckoo | |
| mol | moj | mol | mule |
| poas | pos | well, groundhole | |
| sgnour | sgnaur | mister | |
| ôc | auc | eye | |
| mur | mur | wall | |
Fèmna
Al plurêl di nom feminil al é sainper invariê, as zonta -i a fein parôla admè s’a j·é bxoagn ed gnoasar el dou declinasioun maschil e feminil ed sta parôla parsixa ché:
| singulêr (la) | plurêl (el, ej) | inglaix |
|---|---|---|
| emijana | emijani | Emilian |
| têvla | têvel | table |
| ôvra | ôver | piece, work, opera |
| ca | ca | house, home |
| man | man | hand |
| mujeira | mujeir | wife, woman |
| vuchêla* | vuchêli* | vocal |
| vuchêl | vuchêl | vowel |
In ste chêx ché emijana ’l é al maschil ed emijan ch’l à dounca sia la fourma pr i masc che coala pr el fèman: aj’s zonta -i.
Plurêl di agetif
Al plurêl di agetif l é cunpagn a coal pr i nom, mo que, in teurie, a j·é sainper d’arsptêr el raighel ed declinasioun, anca s’an j·é brixa bxoagn prâtich ed gnoasr el dou fourmi dla parôla.
Socuanti vault sta raigla ché la veign mia arsptêda.
Prepuxisioun
Ché zò a j·é na tabèla ed prepuzisioun sainplisi e articulê.
| of, by | to | from | in | with | on | for | between | ||
| ed | a | de | in | cun | so | par | stra | ||
| al | dal | a’l | de’l | int al | cn al | pr al | str’al | ||
| la | dla | a la | de la | int la | cun la | sla | par la | stra la | |
| i | di | ai | de i | int i | cn i | so | pr i | stra i | str’i |
| el | del | a’l | d’el | int el | cn el | pr el | str’el | ||
| ej | dej | a’j | d’ej | int ej | cn ej | pr ej | str’ej | ||
La prepuxisioun so l’é mia asê druvêda. Aj’s parfares in sema a o in vèta a.
Stra l’é druvêda abasta, mo as paul sèntar anch tramèz a o damèz a.
Prunom
Prunom parsunèj
I prunom i en me, te, lo, li, nuêter, vuêter e lour.
Prunom conplemaint
I prunom dirèt i’s adrauven pr i vêrub tranxitif, qui indirèt par i intranxitif.
| inglaix | Emijan | dirèt | indirèt | ||
|---|---|---|---|---|---|
| I | me | am | am | ||
| you | te | at | at | ||
| he | lo | al | aj | ||
| she | li | la | aj | ||
| we | nuêter | as | as | ||
| you | vuêter | av | av | ||
| they ♂ (m.) | lour ♂ (m.) | i | aj | ||
| they ♀ (f.) | lour ♀ (f.) | el | ej | aj | |
Vêrub
I vêrub emijan, cum in francèix e ej êtri laingv lunbêrdi o gal-itâlichi, i j·an anch na fourma interugativa.
Vèd che la dexinainsa dla prema parsouna plurêla la paul êser -oam cum -ain.
Cognugasioun iregulêri
Èsar
Ste vêrub ché al paul èser avzijêr.
Indicatif
| parsouna | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| me | a soun | a j·eira | a soun stê | a srò | sougn·a? | eir·ia? | sougn·a stê? | srô·ja? | |
| te | ’t î | ’t eir | ’t î stê | ’t asrê | î·t? | eir·et? | î·t stê? | srê·t? | |
| lo | al é | al eira | al é stê | al sra | é·l? | eir·el? | é·l stê? | sra·l? | |
| li | l’é | l’eira | l’é stêda | la sra | é·la? | eir·la? | é·la stêda? | sra·la? | |
| nuêter | a soam | a j·eiren | a soam stê | a sroam | soam·ia? | eirgn·a? | soam·ia stê? | sroam·ia? | |
| vuêter | a si | a j·eiri | a si stê | a sri | si·v? | eir·i? | si·v stê? | sri·v? | |
| lour ♂ (m.) | i en | i eiren | i en stê | i sran | en·i? | eirn·i? | en·i stê? | sran·i? | |
| lour ♀ (f.) | ej en | ej eiren | ej en stêdi | el sran | en·i stêdi? |
Cungiuntif
| parsouna | parxaint | inparfèt |
|---|---|---|
| (che) me | a sepa | a fos |
| (che) te | ’t sep | ’t fos |
| (che) lo | al sepa | al fos |
| (che) li | la sepa | la fos |
| (che) nuêter | a soamia | a fósen |
| (che) vuêter | a sidi | a fosi |
| (che) lour ♂ (m.) | i sépen | i fósen |
| (che) lour ♀ (f.) | el sépen | el fósen |
Cundisiunêl
| parsouna | parxaint | inparfèt | parxaint | inparfèt | |
|---|---|---|---|---|---|
| me | a sre | a sre stê | sre·ja? | sre·ja stê? | |
| te | ’t asres | ’t asres stê | sres·et? | sres·et stê? | |
| lo | al sre | al sre stê | sre·l? | sre·l stê? | |
| li | la sre | la sre stêda | sre·la? | sre·la stêda? | |
| nuêter | a sren | a sren stê | sren·i? | sren·i stê? | |
| vuêter | a sresi | a sresi stê | sres·ov? | sres·ov stê? | |
| lour ♂ (m.) | i sren | i sren stê | sren·i? | sren·i stê? | |
| lour ♀ (f.) | el sren | el sren stêdi | sren·i stêdi? |
Avair
Ste vêrub ché al paul èser avxijêr.
Indicatif
| parsouna | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| me | a j·ò | a j·iva | a j·ò avû | a j·arò | ò·ja? | iv·ia? | ò·ja avû? | arô·ja? | ||
| te | ’t ê | ’t iv | ’t ê avû | ’t arê | ê·t? | iv·et? | ê·t avû? | arê·t? | ||
| lo | al à | al iva | al à avû | al arà | ê·l? | iv·el? | ê·l avû? | ara·l? | ||
| li | l’à | l’iva | l’à avû | l’arà | ê·la? | iv·la? | ê·la avû? | ara·la? | ||
| nuêter | a j·oam | a j·îven | a j·oam avû | a j·aroam | oam·ia? | iveign·a? | oam·ia avû? | aroam·ia? | ||
| vuêter | a j·î | a j·ivi | a j·î avû | a j·arî | î·v? | iv·i? | î·v avû | ari·v? | ||
| lour ♂ (m.) | i j·an | i an | i îven | i an avû | a j·aran | ên·i? | îvn·i? | ên·i avû? | aran·i? | |
| lour ♀ (f.) | el j·an | ej an | ej îven | ej an avû | el j·aran | |||||
Anch vêrub cum fêr, vlair o dêr i en iregulêr.
I cognugasioun (-êr)
A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum caghêr, magnêr, pistêr.
Magnêr
Indicatif
| parsouna | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| me | a magn | a magnêva | a j·ò magnê | a magnarò | magn·a? | magnêv·a? | ò·j magnê? | magnarò·ja? | |
| te | ’t magn | ’t magnêv | ’t ê magnê | ’t magnarê | magn·et? | magnêv·et? | ê·t magnê? | magnarê·t? | |
| lo | al magna | al magnêva | ’l à magnê | al magnarà | magn·el? | magnêv·el? | ê·l magnê? | magnarà·l? | |
| li | la magna | la magnêva | l’à magnê | la magnarà | magn·la? | magnêv·la? | ê·la magnê? | magnarà·la? | |
| nuêter | a magnain | a magnêven | a j·oam magnê | a magnarain | magnagn·a? | magnêvn·a? | oam·ia magnê? | magnaragn·a? | |
| vuêter | a magnê | a magnêvi | a j·î magnê | a magnarî | magnê·v? | magnêv·ia? | î·v magnê | magnarî·v? | |
| lour ♂ (m.) | i mâgnen | i magnêven | i an magnê | i magnaran | magn·ni? | magnêvn·i? | ên·i magnê? | magnaran·i? | |
| lour ♀ (f.) | el mâgnen | el magnêven | ej an magnê | el magnaran |
II cognugasioun (-air)
A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum piaxair (a).
Piaxair
Indicatif
| parsouna | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| me | a piêx | a piaxiva | a soun piaxû | a piaxrò | piêx·ia? | piaxiv·a? | sougn·a piaxû? | piaxrò·ja? | |
| te | ’t piêx | ’t piaxif | ’t î piaxû | ’t piaxrê | piêx·et? | piaxiv·et? | î·t piaxû? | piaxrê·t? | |
| lo | al piêx | al piaxiva | ’l é piaxû | al piaxrà | piêx·el? | piaxiv·el? | é·l piaxû? | piaxrà·l? | |
| li | la piêx | la piaxiva | l’é piaxuda | la piaxrà | piêx·la? | piaxiv·la? | é·la piaxuda? | piaxrà·la? | |
| nuêter | a piaxoam | a piaxîven | a soam piaxû | a piaxroam | piaxoam·ia? | piaxiv·gna? | soam·ia piaxû? | piaxroam·ia? | |
| vuêter | a piaxî | a piaxivi | a si piaxû | a piaxrî | piaxî·v? | piaxiv·ia? | si·v piaxû? | piaxrî·v? | |
| lour ♂ (m.) | i piêxen | i piaxîven | i en piaxû | i piaxran | piêxn·i? | piaxîvn·i? | en·i piaxû? | piaxran·i? | |
| lour ♀ (f.) | el piêxen | el piaxîven | ej en piaxudi | el piaxran | en·i piaxudi? |
III cognugasioun (-ar / -er)
A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum vèdar, seider, dscoarar.
IV cognugasioun (-ir)
A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum suplir, capir, burir.
Capir
Indicatif
| parsouna | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | parxaint | inparfèt | pasê ataix | futur | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| me | a capes | a capiva | a j·ò capî | a capirò | capes·ia? | capiv·a? | ò·j capî? | capirò·ja? | ||
| te | ’t capes | ’t capif | ’t ê capî | ’t capirê | capes·et? | capiv·et? | ê·t capî? | capirê·t? | ||
| lo | al capes | al capiva | al à capî | al capirà | capes·el? | capiv·el? | ê·l capî? | capirà·l? | ||
| li | la capes | la capiva | l’à capî | la capirà | capes·la? | capiv·la? | ê·la capî? | capirà·la? | ||
| nuêter | a capain | a capîven | a j·avain capî | a capirain | capaign·a? | capîv·gna? | avaign·a capî? | capiraign·a? | ||
| vuêter | a capî | a capivi | a j·î capî | a capirî | capî·v? | capiv·ia? | î·v capî? | capirî·v? | ||
| lour ♂ (m.) | i capésan | i capîven | i j·an capî | i an capî | i capiran | capésn·i? | capîvn·i? | ên·i capî? | capiran·i? | |
| lour ♀ (f.) | el capésan | el capîven | el j·an capî | ej an capî | el capiran | |||||
Êtri cognugasioun iregulêri (-aur / -ur)
A ste grop ché i fan pêrt vêrub cum taur.
Vêrub fraxèj
In emijan, cum pr al lunbêrd, a j·é fes ed vêrub cunpaust par dir di cuncêt sainplis, cum "andêr faura" (andà fœura o sortì in lunbêrd, uscire in toscueign).
Parôl
Exainpi ed tèst
Adciarasioun universêl di diret uman
Artéchel 1
"Tot i èsar uman i nâsen lébar e cunpagn in dgnitê e diret. I en dutê ’d raxoun e ’d cusainsa, e i j·an de cunpurtêr·es on cun cl êter cum di bon fradej."
Artéchel 30
"Gninta in sta Dciarasioun (al) paul èsar interpretê int al sains ed [...] fêr n’ativitê o un at ch’al mira a la distrusioun ’d un queydon di diret e del libartê pruclamê(di) in sta Dciarasioun ché."
Nómar
In emijan i nómar fin a’l 3 (tault vie al 0) i j·an al gènar masc e fèmna.
| sifra | cardinêl | urdinêl | lunbêrd | francèix | tuscan | sifra | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 | zeiro | = | zero | zero | zero | 0 | ||
| 1 | on ♂ (m.) | prem | vun | un | uno | 1 | ||
| ona ♀ (f.) | prema | vœuna | une | una | ||||
| 2 | du ♂ (m.) | scound | du | deux | due | 2 | ||
| dou ♀ (f.) | scounda | do | ||||||
| 3 | tri ♂ (m.) | têrç | tri | trois | tre | 3 | ||
| traj ♀ (f.) | têrça | tre | ||||||
| 4 | quâter | quêrt(a) | quater | quatre | quattro | 4 | ||
| 5 | seinch | sinch | queint(a) | cinch | cinq | cinque | 5 | |
| 6 | si | sié | sèst(a) | ses | six | sei | 6 | |
| 7 | sèt | sètum ♂ (m.) | set | sept | sette | 7 | ||
| sètma (f.) | ||||||||
| 8 | ôt | utêv(a) | vot | huit | otto | 8 | ||
| 9 | nauf | nôn(a) | nœuv | neuf | nove | 9 | ||
| 10 | deix | deisum ♂ (m.) | des | dix | dieci | 10 | ||
| deisma (f.) | ||||||||
| 11 | ondx | ong | coal(a) dal ondx | vundes | onze | undici | 11 | |
| 12 | doadx | doag | coal(a) dal doadx | dudes | douze | dodici | 12 | |
| 13 | trèdx | trèg | coal(a) dal trèdx | tredes | treize | tredici | 13 | |
| 14 | quatôrdx | quatôrg | coal(a) dal quatôrdx | quatordes | quatorze | quattordici | 14 | |
| 15 | queindx | queing | coal(a) dal queindx | quindes | quinze | quindici | 15 | |
| 16 | sèdx | sèg | coal(a) dal sèdx | sedes | seize | sedici | 16 | |
| 17 | darsèt | coal(a) dal darsèt | derset | dix-sept | diciassette | 17 | ||
| 18 | dzdôt | g·dôt | coal(a) dal dzdôt | desdot | dix-huit | diciotto | 18 | |
| 19 | dznauf | g·nauf | coal(a) dal dznauf | desnœuv | dix-neuf | diciannove | 19 | |
| 20 | veint | vint | coal(a) dal veint | vent | vingt | venti | 20 | |
| 21 | vintion | coal(a) dal vintion | vintun | vingt-et-un | ventuno | 21 | ||
| 30 | trainta | coal(a) dal trainta | trenta | trente | trenta | 30 | ||
| 40 | quaranta | coal(a) dal quaranta | quaranta | quarante | quaranta | 40 | ||
| 50 | sincuanta | coal(a) dal sincuanta | cinquanta | cinquante | cinquanta | 50 | ||
| 60 | (a)santa | coal(a) dal asanta | sesanta | soixante | sessanta | 60 | ||
| 70 | stanta | coal(a) dal stanta | setanta | soixante-dix | settanta | 70 | ||
| 80 | utanta | coal(a) dal utanta | votanta | quatre-vingt | ottanta | 80 | ||
| 90 | nuanta | coal(a) dal nuanta | novanta | quatre-vingt-dix | novanta | 90 | ||
| 100 | saint | coal(a) dal saint | cent | cent | cento | 100 | ||
| 200 | duzaint | coal(a) dal duzaint | dusent | deux-cents | duecento | 200 | ||
| 300 | tarzaint | coal(a) dal tarzaint | tresent | trois-cents | trecento | 300 | ||
| 734 | setsaint e trenticuâter | coal(a) dal setsaint e trenticuâter | setsent trentequater | sept-cents-trente-quatre | settecentotrentaquattro | 734 | ||
| 1 000 | mel | coal(a) dal mel | mil | mille | mille | 1 000 | ||
| 2 000 | dou mela | coal(a) dal dou | do mila | deux-mille | duemila | 2 000 | ||
| 5 000 | seinch mela | coal(a) dal seinch mela | cinch mila | cinq-mille | cinquemila | 5 000 | ||
| 10 000 | deix mela | coal(a) dal deix mela | des mila | dix-mille | diecimila | 10 000 | ||
| 100 000 | saint mela | coal(a) dal saint mela | cent mila | cent-mille | centomila | 100 000 | ||
| 1 000 000 | un mijoun | coal(a) dal mijoun | on milion | un-million | un milione | 1 000 000 | ||
| 1 000 000 000 | un mijêrd | coal(a) dal mijerd | on bilion | un-milliard | un miliardo | 1 000 000 000 | ||
Pr i nómar urdinêj doap dal 10 as paul druvêr la fourma -eixum, cunpagna a cla dal tuscan -esimo, mo admè in cuntêst furmêj:
Ex.: "Pêpa Bandèt sediceizum", e brixa "Pêpa Bandèt coal dal sèdx".
Culaur
| gènar | nómar | ||||||||||||
| ♂ masc | singulêr | bianch | zal | mlarans | roas | rauxa | viaula | blè | silèst | vaird | grix | maroun | ngher |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| plurêl | bianch | zaj | mlarans | ros | rauxa | viaula | blè | silèst | veird | grix | maron | neigher | |
| ♀ fèmna | singulêr | bianca | zala | mlaransa | roasa | rauxa | viaula | blè | silèsta | vairda | grixa | marouna | neigra |
| plurêl | bianchi | zali | mlaransi | roasi | rauxa | viaula | blè | silèsti | vairdi | grixi | marouni | neigri | |
| inglaix | white | yellow | orange | red | pink | purple | blue | light blue | green | grey | brown | black | |
Tainp
Costrusioun tenpurêli
| Emijan | inglaix | tuscan | ||
|---|---|---|---|---|
| a i tri ’d avril | on the 3rd of April | il tre d'aprile | ||
| de’l 1933 | in 1933 | nel 1933 | ||
| a traj our | at three o'clock | alle tre | ||
| a’n oam tri | it's the 3rd | è il tre | ne abbiamo tre | |
L’oura
In Emijan ej our ’j en 12+12. Par dir l’oura as dix al nómar pió la parôla "our". Admè par l’1:00-1:59 as dix l’ona e stiêvo, sainsa "our".
Exainpi:
- L’é n’oura e mèz. - It's half past one.
- É dou our manch un quêrt. - A quarter to two.
Parôl ed tainp
| Emijan | inglaix | tuscan | ||
|---|---|---|---|---|
| dachindrej | once, back in the days | un tempo | ||
| tri dé fa | three days ago | tre giorni fa | ||
| ajeir ’d là | day before yesterday | l’altroieri | ||
| ajeir | yesterday | ieri | ||
| incau | today | oggi | ||
| adman | tomorrow | domani | ||
| pasê dman | the day after tomorrow | dopodomani | ||
| pasê du dé | du dé doap | two days later | due giorni dopo | |
| l ân pasê | last year | l’anno scorso | ||
| l ân ch’vin | st’êtr ân | next year | l’anno prossimo | |
Pêrt dal dé
| Emijan | inglaix | tuscan | ||
|---|---|---|---|---|
| êiba | alvê dal soul | dawn | alba | |
| mateina | morning | mattina | ||
| mezdé | noon | mezzogiorno | ||
| doap-mezdé | afternoon | pomeriggio | ||
| tarmount | sbasê dal soul | sunset | tramonto | |
| sira | evening | sera | ||
| nôt | night | notte | ||
| mèza-nôt | midnight | mezzanotte | ||
Dé dla stmana
| Emijan | inglaix | tuscan | ||
|---|---|---|---|---|
| lonedé | Monday | lunedì | ||
| martedé | Tuesday | martedì | ||
| mêrchel | mercurdé | Wednesday | mercoledì | |
| zôbia | giuvidé | Thursday | giovedì | |
| vènar | venardé | Friday | venerdì | |
| sâbet | Saturday | sabato | ||
| dmèndga | Sunday | domenica | ||
Meix dl ân
| Emijan | inglaix | tuscan | ||
|---|---|---|---|---|
| znêr | January | lunedì | ||
| farvêr | February | martedì | ||
| mêrç | March | marzo | ||
| avrel | April | aprile | ||
| maz | May | maggio | ||
| zogn | June | giugno | ||
| loj | July | luglio | ||
| agoast | August | agosto | ||
| stènbar | September | settembre | ||
| utoabar | October | ottobre | ||
| nuènbar | November | novembre | ||
| dxènbar | gènbar | December | dicembre | |
Noam ed parsouna
Masc
| Emijan | ipocuréstich | tuscan |
|---|---|---|
| Adam | Adamo | |
| Adeilum | Adelmo | |
| Adrian | Adrianein | Adriano |
| Agustein | Agostino | |
| Gost | Augusto | |
| Gustein | Agostino | |
| Albêrt | Bartein, Bertein | Alberto |
| Aldvigh | Ludovico | |
| Alfouns | Founs | Alfonso |
| Lisandar | Sandrein | Alessandro |
| Amadî | Amedeo | |
| Anastêxi | Nastêxi | Anastasio |
| Anbraux | Anbruxein | Ambrogio |
| Anseilum | Anselmo | |
| Antôni | Antonio | |
| Ânzel | Anzlein | Angelo |
| Arcânzel | Arcangelo | |
| Arlichein | Arlecchino | |
| Armeni | Erminio | |
| Artur | Arturein | Arturo |
| Avreili | Aurelio | |
| Bach | Bacco | |
| Balansoun | Balanzone | |
| Zemian | Geminiano | |
| Ptrôni | Petronio | |
| Ilêri | Ilario | |
| Baldasar | Baldassarre | |
| Bandèt | Benedetto | |
| Barlech | Satana | |
| Barnabà | Barnaba | |
| Bartelmî | Bartolomeo | |
| Bartauld | Bartuldein | Bertoldo |
| Baxeli | Basilio | |
| Sebastian | Bastian | Sebastiano |
| Bastian | Bastianein, Bastianula | Bastiano |
| Batesta | Batstein | Battista |
| Bignamein | Beniamino | |
| Juxêv | Jusfein, Jofa | Giuseppe |
| Biêx | Biaxiula | Biagio |
| Biêxi | Biaxiula | Biagio |
| Brighêla | Brighella | |
| Bron | Brunein | Bruno |
| Bunifasi | Bonifacio | |
| Chêrel | Carlein | Carlo |
| Clêvdi | Claviein | Claudio |
| Claviein | Claudio | |
| Clemaint | Clemente | |
| Crest | Cristo | |
| Cunstantein | Costantino | |
| Dagneil | Daniele | |
| Dalmasi | Dalmazio | |
| Dâvid | Dividein | Davide |
| Diunix | Dionigi | |
| Dmèndgh | Minghein, Minghèt | Domenico |
| Meinegh | Minghein, Minghèt | Domenico |
| Doulf | Dulfein | Adolfo |
| Duvêrd | Duardein | Edoardo |
| Dunê | Dunein | Donato |
| Emeli | Emilio | |
| Êrcul | Arclein | Ercole |
| Erôd | Erode | |
| Pilêt | Pilato | |
| Faxulein | Fagiolino | |
| Fedrigh | Federico | |
| Flix | Felice | |
| Fiurains | Fiorenzo | |
| Flêma | Fiamma | |
| Flep | Filippo | |
| Flêvi | Flavio | |
| Flureind | Florindo | |
| Fransèsch | Chech, Sèsch | Francesco |
| Alfreid | Freid | Alfredo |
| Gabariêl | Gabriele | |
| Gabarieil | Gabriele | |
| Gaitan | Tanein | Gaetano |
| Gâsper | Gaspare | |
| Gelsumein | Gelsomino | |
| Gervêxi | Gervasio | |
| Zarvêxi | Gervasio | |
| Gexû | Gesù | |
| Sêrz | Sergio | |
| Luix | Gig, Gigein, Gigèt | Luigi |
| Zoli | Giulio | |
| Zvan | Zvanein | Giovanni |
| Gest | Egisto | |
| Zuda | Giuda | |
| Gregôri | Gregorio | |
| Gujeilum | Guglielmo | |
| Jâcum | Jacmein | Giacomo |
| Jaseint | Giacinto | |
| Ignasi | Ignazio | |
| Inusaint | Innocenzo | |
| Juxêf | Jusfein, Jofa | Giuseppe |
| Lâzer | Lazzaro | |
| Lurains | Lorenzo | |
| Lusian | Luciano | |
| Maumèt | Maometto | |
| Mêrch | Marco | |
| Mariein | Mario | |
| Martein | Martino | |
| Marsêl | Marslein | Marcello |
| Matej | Matteo | |
| Matie | Mattia | |
| Mavresi | Maurizio | |
| Mêver | Mauro | |
| Micheil | Miclein | Michele |
| Migheil | Miglein | Michele |
