Haarlem (IPA: [ˈɦaːr.lɛm]) – miasto w płn.-zach. Holandii na zachód od Amsterdamu, położone nad rzeką Spaarne. Jego historia sięga ponad 750 lat. Dawna stolica hrabstwa Holandii; stolica prowincji Noord-Holland (Holandia Północna). Liczba mieszkańców - ok. 154 tys. (2012).
Haarlem słynie z wielu interesujących muzeów, a także wspaniałych budowli, jak chociażby Katedra św. Bawona, ratusz (XVII w.), czy też Vleeshal ("targ mięsny"). Liczne biblioteki, muzea (m.in. dzieł Fransa Halsa, czy najstarsze w Holandii Teylers Museum), siedziba Noordhollands Philharmonisch Orkest, galerie sztuki; zespół zabytkowy skupiony wokół Grote Markt: kościoły, Dom Wagi Miejskiej (1598), hale rzeźnicze (1602-1603), liczne kamienice mieszczańskie (XVI-XVIII w.).
Święty Bawo jest patronem miasta (według legendy w 1274 roku zstąpiwszy z nieba obronił Haarlem przed najeźdźcami), znajdują się tu dwa kościoły pod jego wezwaniem, była katedra protestancka - umieszczony na rynku Kościół św. Bawona (St. Bavokerk, zwany także z uwagi na swoje rozmiary Grote Kerk, XIV-XVI) oraz obecna katedra katolicka - Katedra św. Bawona (Kathedraal St. Bavo, XIX w.), co powoduje często dezorientację wśród turystów.