1838

Euskal Herria

• Azaroaren 27 – Txapela erabiltzea debekatu zuen Baldomero Esparterok, Lehen Guda Karlista betean. Txapela jantzita harrapatzen zutena gogor zigortuko zutela adierazten zuen zabaldutako bandoak.

Arte eta kultura

Zientzia eta teknologia

Kirolak

• Urtarrilaren 4a – Tom Thumb, nanismoa jasan zuen estatubatuar artista (h. 1883).
• Urtarrilaren 5a – Camille Jordan, frantziar matematikaria (h. 1922).
• Urtarrilaren 6a – Max Bruch, alemaniar konpositore erromantiko, irakasle eta orkestra zuzendaria (h. 1920).
• Urtarrilaren 11 – Joaquin Maya, nafar organo-jotzaile, musikagile eta musika irakaslea (h. 1926).
• Urtarrilaren 16a – Franz Brentano, alemaniar filosofo eta psikologoa (h. 1917).
• Otsailaren 2a – Karmni Grima, maltar nekazaria, tradizio katolikoaren arabera, Andre Mariaren agerraldiaren lekukotzat joa (h. 1922).
• Otsailaren 14a – Margaret E. Knight, estatubatuar asmatzailea (h. 1914).
• Otsailaren 15a – Piarres Ibarrart, euskal idazle eta bertsolaria (h. 1919).
• Otsailaren 18a – Ernst Mach, austriar filosofoa eta fisikaria (h. 1916).
• Otsailaren 21a – Josef Popper-Lynkeus, austriar soziofilosofo, ingeniari eta idazlea (h. 1921).
• Martxoaren 3a – George William Hill, estatubatuar astronomo eta matematikaria (h. 1914).
• Martxoaren 11 – Ōkuma Shigenobu, Japoniako lehen ministroa (h. 1922).
• Martxoaren 12a – William Henry Perkin, ingeles kimikaria (h. 1907).
• Martxoaren 15a – Raimundo Sarriegi, gipuzkoar musikagilea (h. 1913).
• Martxoaren 28a – Jean-Paul Laurens, frantziar margolari eta eskultorea (h. 1921).
• Apirilaren 2a – Léon Gambetta, frantziar politikaria (h. 1882).
• Apirilaren 10a – Nicolás Salmerón, espainiar politikaria, irakaslea eta filosofoa (h. 1908).
• Apirilaren 17a – Antonieta Saxonia-Altenburgekoa, Saxonia-Altenburgeko printzesa eta Anhalteko dukesa ezkontidea (h. 1908).
• Apirilaren 18a – Paul Emile Lecoq de Boisbaudran, frantziar kimikaria (h. 1912).
• Apirilaren 21a – John Muir, Eskozian jaiotako naturzale eta estatubatuar idazlea (h. 1914).
• Apirilaren 28a – Tobias Asser, herbeheretar legelaria, 1911ko Bakearen Nobel Saria (h. 1913).
• Maiatzaren 9a – Felicia Olabe, Gasteizko mezenas garrantzitsua eta ongilea (h. 1912).
• Maiatzaren 10a – John Wilkes Booth, estatubatuar aktore eta Abraham Lincoln presidentearen hiltzailea (h. 1865).
• Maiatzaren 20a – Jules Méline, Frantziako lehen ministroa (h. 1925).
• Maiatzaren 26a – Jose Inazio Arana, gipuzkoar idazlea (h. 1896).
• Ekainaren 8a – Paolo Boselli, Italiako lehen ministroa (h. 1932).
• Ekainaren 11 – Marià Fortuny, kataluniar margolaria (h. 1874).
• Ekainaren 14a – Yamagata Aritomo, Japoniako Lehen Ministroa (h. 1922).
• Ekainaren 24a – Jan Matejko, poloniar margolaria (h. 1893).
• Ekainaren 26a – Bankim Chandra Chatterji, indiar eleberrigilea (h. 1894).
• Uztailaren 8a – Ferdinand von Zeppelin, asmatzaile alemaniarra (h. 1917).
• Abuztuaren 11 – Eusebio Ollo, nafar farmazialaria (h. 1917).
• Abuztuaren 23a – Camilo Villavaso, bizkaitar kazetari, historialari eta politikaria (h. 1889).
• Irailaren 2a – Liliʻuokalani, Hawaiiko Erresuma independenteko azken estatuburua (h. 1917).
• Irailaren 11 – Adam Asnyk, poloniar olerkari eta antzerkigilea (h. 1897).
• Irailaren 12a – Arthur Auwers, astronomo alemaniarra (h. 1915).
• Irailaren 15a – Anders Nicolai Kiær, norvegiar estatistikaria (h. 1919).
• Irailaren 18a – Anton Mauve, herbeheretar margolaria, Hagako Eskolako kidea (h. 1888).
• Irailaren 23a – Victoria Woodhull, emakumeek bozkatzeko eskubideraren aldeko lider bat Ameriketako Estatu Batuetan (h. 1927).
• Irailaren 27a – Jose Aretxabaleta, bizkaitar naturalista, Uruguain farmazialari eta unibertsitateko irakaslea izandakoa (h. 1912).
• Irailaren 29a – Henry Hobson Richardson, estatubatuar arkitektoa (h. 1866).
• Irailaren 30a – Miguel Loredo, bizkaitar hizlari eta publizista neokatolikoa (h. 1879).
• Urriaren 25a – Georges Bizet, frantziar musikaria (h. 1875).
• Urriaren 31 – Luis I.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (h. 1889).
• Azaroaren 7a – Auguste de Villiers de L'Isle-Adam, frantses idazlea (h. 1889).
• Azaroaren 9a – Andres Iturzaeta, euskal idazle eta apaiza, Otxandioko erretorea (h. 1912).
• Azaroaren 11 – Eugène Lefébure, frantziar egiptologoa (h. 1908).
• Azaroaren 13a – Jarosław Dąbrowski, poloniar militarra (h. 1871).
• Azaroaren 14a – August Šenoa, kroaziar idazlea (h. 1881).
• Azaroaren 24a – Prosper-Olivier Lissagaray, frantziar kazetari errepublikazale eta sozialista (h. 1901).
• Azaroaren 29a – Æneas Mackay, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1909).
• Abenduaren 11 – Damaso Legaz, euskal idazlea eta apaiza (h. 1902).
• Abenduaren 19a – Khedrub Gyatso, hamaikagarren Dalai Lama (h. 1856).
• Abenduaren 20a – Frantzisko Maria Aranburu, gipuzkoar gerrillaria.
• Abenduaren 20a – Edwin Abbott Abbott, ingeles eskola-maisu, teologo, apaiz anglikano eta idazlea (h. 1926).
• Abenduaren 22a – Vladimir Markovnikov, errusiar kimikaria (h. 1904).
• Abenduaren 24a – Thorvald Nicolai Thiele, daniar aktuario, astronomo eta matematikaria (h. 1910).
• Abenduaren 29a – Raffaello Sernesi, italiar margolaria (h. 1866).
• Abenduaren 30a – Émile Loubet, Frantziako presidentea (h. 1929).
• Abenduaren 31 – Jules Dalou, frantziar eskultorea (h. 1902).
• Abendua – Gustavo Cobreros, arabar militar eta kazetari karlista (h. 1901).
• Ada Henry Van Pelt, estatubatuar sufragista, editorea, hizlaria eta asmatzailea (h. 1923).
• Filiberto Díaz, espainiar abokatu, kazetari eta politikaria, Bilboko gobernadore zibila (h. 1923).
• Lorina Bulwer, britainiar jostuna, expresionismoaren adierazpen diren brodatuen sortzailea (h. 1912).

• Urtarrilaren 5a – Maria Cosway, italiar-ingeles artista eta hezkuntzaren teorialaria (j. 1760).
• Urtarrilaren 30a – Osceola, Estatu Batuetako indiar gidaria (j. 1804).
• Martxoaren 9a – Pierre Antoine Dupont de L'Étang, Frantziako Armadako jenerala (j. 1765).
• Apirilaren 29a – Luis María Salazar, arabar militar eta politikaria (j. 1758).
• Maiatzaren 17a – Charles Maurice de Talleyrand-Périgord, Frantziako 1. lehen ministroa (j. 1754).
• Ekainaren 4a – Anselme Gaëtan Desmarest, frantziar zoologo eta idazlea (j. 1784).
• Uztailaren 5a – Jean Itard, Hezkuntza bereziaren eta haurraren psikiatriaren aitzindaria (j. 1774).
• Uztailaren 19a – Pierre Louis Dulong, frantziar fisikari eta kimikaria (j. 1785).
• Abuztuaren 17a – Lorenzo Da Ponte, italiar abenturazalea eta idazlea (j. 1749).
• Abuztuaren 21a – Adelbert von Chamisso, alemaniar idazlea (j. 1781).
• Abuztuaren 24a – Ferenc Kölcsey, hungarierazko idazlea (j. 1790).
• Irailaren 1a – Gabriel Mendizabal, gipuzkoar jenerala (j. 1765).
• Irailaren 1a – William Clark, estatubatuar esploratzailea (j. 1770).
• Irailaren 5a – Charles Percier, frantziar arkitekto eta diseinatzailea (j. 1764).
• Irailaren 19a – Martin Luis Etxeberria Iturralde, Lehen Karlistaldiko nafar brigadier karlista (j. 1801).
• Urriaren 3a – Belatz Beltz, sauk tribu amerindiarreko buruzagia (j. 1767).
• Urriaren 15a – Letitia Elizabeth Landon, britainiar poeta eta nobelagilea (j. 1802).
• Abenduaren 24a – Clara Maria Pope, britainiar margolaria, ilustratzailea eta artista botanikoa (j. 1767).
• Curvo Semedo, portugaldar idazle eta poeta (j. 1766).