Akkra

Akkra[1] (ingelesez: Accra, əˈkrɑː ahoskatua) Ghanako hiriburua eta hiri nagusia da. Gineako golkoan dago, eta kultura, merkataritza eta industriagune garrantzitsua da. Komunikazio ugari ditu, burdinbidez eta errepidez, kostalde bereko beste hiriekin. Garrantzi handiko petrolio findegia du.

Akkra
Nkran
hiria
Administrazioa
Herrialdea Ghana
EskualdeaAkkra Handia
AlkateaMohammed Adjei Sowah (en) Itzuli
Izen ofizialaAccra
Jatorrizko izenaNkran
Geografia
Koordenatuak5°32′N 0°13′W / 5.53°N 0.22°W / 5.53; -0.22
Map
Azalera173 km²
Altuera61 m
Demografia
Biztanleria2.388.000 (2017)
96.648 (2013)
Dentsitatea13.803,47 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia0302, 0302
Ordu eremuaUTC±00:00 eta Greenwich Meridianoko Ordua
Hiri senidetuakJohannesburg, Chicago, Washington, Columbia, Columbus, Paynesville (en) Itzuli eta Sao Tome
Hizkuntza ofizialaingeles
http://www.ama.ghanadistricts.gov.gh/

Etimologia

"Akkra" izena "Nkran" hitzatik dator, Àkan hizkuntzetan "inurriak". Izenaren justifikazioa inguruan zeuden inurritegi ugaritasunean aurki nahi izan da.

Historia

1500 eta 1578 artean egungo Akkraren inguruan Portugaldar Inperioak gotorleku bat sortu zuen. Tokia Afrikako lehengaiak eta esklabuekin komertzio egiteko egokia zen eta horiek ospea eman zioten, azken buruan europearrek Gineako golkoko mendebaldeko itsasalde horri Urre Kosta esan baitzioten.[2]. Esklabuak batez ere ga herriaren lurraldeetan harrapatzen zituzten, kokalekuaren inguruko mendietan. 1578an ga herriko talde batek portugaldarren gotorlekua txikitu zuen; XVII. mendearen hasieran, bestetik, ga herrikoek bertan hiri bat sortu zuten.1642an Herbeheretar Inperioak potugaldarra ordezkatu zuen eta beste gotorleku komertziala sortu zuten. Halaber, Britaniar Inperioaren Royal African Companyak inguruetan kokatu ziren gatazka armatuak sortuz; arazoak, nolabait, 1672ko Bredako Itunaren bitartez konpondu ziren; horren arabera britainiarrek beste kokapena bilatu zuten. Aipatutako herriekin batera, inguruan ere, XVII. mendearen bukaeran, suediarrak eta danimarkarrak ibili ziren.

Christiansborg gaztelua.

Egungo hiria ga herriak sortutako inguruan garatu zen baina baita ere beste herrialdetako inbaditzaileen gotorlekuak hartuz:

  • Britaniarren Jamestown;
  • Danimarkarren Osu castle, egungo Fort Christiansborg;
  • Herbeheretarren Ussher gotolekua.

Aipatutako lau alde hauek egungo hiriburuaren barrutiak dira.

1877an, britaniarren eta Ashanti Inperioa arteko gerren ondoren, Akkra Urre Kosta Britaniar koloniaren hiriburua izendatu zuten, horrela Cape Coast ordezkatuz. Halaber, poliki-poliki, lurraldean zeharrean burdinbidearen eraikuntzak hiria Ghanako benetako bihotz ekonomikoa bihurtu zuen.

1862an eta 1939an lurrikarek txikizio handiak eragin zituzten Akkran.

1948an Accra Riots erakundeak Erresuma Batuarekiko independentziaren aldeko kanpaina handia eragin zuen. 1957an estatu izaera eskuratu zuten eta Akkra hiriburua izendatua izan zen.

Gaur egun Afrikako hiriburu aurreratuenetariko bat da.

Klima

Akkrak klima tropikala lehorra du ia erdielkorra. Bi euri garaiak ditu baina urte osoan ez du asko egiten, 730 mm. batezbesteko. Tenperatura aldetik ez dira aldaketa handiak ematen: 24,7°tik 28°tara. Abuztua hilabete hotzena da, martxoa beroena.

    Datu klimatikoak (Akkra)    
 Hila  Urt  Ots  Mar  Api  Mai  Eka  Uzt  Abu  Ira  Urr  Aza  Abe  Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)34383834353332323232333438
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)31313131312927272729313130
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)23242424242323222323242423
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)15172019212019182019211715
Euria (mm)15335681142178461536643623725
Euri egunak (≥ 1 mm)124691043463254
Eguzki orduak2172262172102171501551551802172402482432
Iturria: BBC Weather[3]

Demografia

Biztanleriaren bilakaera
UrteaBiztanleria
193161.000
1950160.000
1960390.000
1970624.091
1984969.195
20001.658.937
20011.661.400

Hiri senidetuak

Akkrak bi hiri senidetu ditu:[4]

HiriaHerrialdeaUrteaErreferentziak
Chicago, IllinoisEstatu Batuak1989[4]
Washington HiriaEstatu Batuak2006[5]

Galeria

Erreferentziak

Bibliografia

  • "Accra" . Encyclopædia Britannica. Vol. 1 (11th ed.). 1910. p. 125.
  • Accra City Handbook. Accra City Council. 1977.
  • Jones J. Tetteh; C.S. Botchwey, eds. (1989). Accra, capital of Ghana. ISBN 9964905041.
  • Katherine V. Gough; P. Yankson (2001). "Role of Civil Society in Urban Management in Accra, Ghana". In Arne Tostensen; et al. (eds.). Associational Life in African Cities: Popular Responses to the Urban Crisis. Sweden: Nordiska Afrikainstitutet. pp. 127+. ISBN 978-91-7106-465-3.
  • Agbenyega Adedze (2003). "Accra, Ghana". In Dickson Eyoh; Paul Tiyambe Zeleza (eds.). Encyclopedia of Twentieth-Century African History. Routledge. ISBN 0415234794.
  • Kwame Anthony Appiah; Henry Louis Gates, eds. (2005). "Accra". Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience (2nd ed.). Oxford University Press. p. 18. ISBN 978-0-19-517055-9.
  • Kevin Shillington, ed. (2005). "Accra". Encyclopedia of African History. Taylor & Francis. p. 15. ISBN 978-1-57958-245-6.
  • John R. Weeks; et al. (2007). "Can we spot a neighborhood from the air? Defining neighborhood structure in Accra, Ghana". GeoJournal. 69.
  • Alex Boakye Asiedu and Godwin Arku (2009). "The rise of gated housing estates in Ghana: Empirical insights from three communities in metropolitan Accra". Journal of Housing and the Built Environment. 24 (3): 227–247. doi:10.1007/s10901-009-9146-0. JSTOR 41107466.
  • David P. Johnson Jr. (2010). "Ga". In Kwame Anthony Appiah; Henry Louis Gates (eds.). Encyclopedia of Africa. Oxford University Press. ISBN 9780195337709.
  • Mobile City of Accra: Urban Families, Housing and Residential Practices, Dakar: Council for the Development of Social Science Research in Africa, 2012
  • Improving Participartory Water Governance in Accra, Ghana, Canada: Centre for International Governance Innovation, 2013 – via International Relations and Security Network
  • Ato Quayson (2014). Oxford Street, Accra: City Life and the Itineraries of Transnationalism. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-7629-3.
  • Marleen de Witte (2016). "Encountering religion through Accra's urban soundscape". In Jonathan Darling; Helen F. Wilson (eds.). Encountering the City: Urban Encounters from Accra to New York. Routledge. pp. 133+. ISBN 978-1-317-14395-6.

Kanpo estekak