Anna Freud

Lehen urteak

Anai-arreben segida luze bateko seigarren jaiotza izan zen eta badirudi ez zela alaba desiratua.^[2] Urrutiko harremana mantendu zuen amarekin eta anbibalentzia handiko sentimenduak Martharen alaba kuttuna zen bere ahizpa Sophierekin. Jaio bezain laster, Josefine Cihlarz gobernanta katolikoaren zaintzapean jarri zuten, gazte honekin harreman pribilegiatua izan zuen, eta urte batzuk geroago Annak «nire haurtzaroko harremanik zaharrena eta jatorrena» zela esan zuen^[3]. Badirudi lotura horrek "ama psikologikoa" kontzeptua eta "About losing and being lost"^[4] artikuluaren edukiak inspiratu zituela. Aitak Annerl ezizena jarri zio eta "Deabru beltza" ere deitzen zion, abenturazalea eta bihurria zelako familian eta lagunartean. Ez zen hori jendaurrean zuen jarrera, erreserbatu eta lotsati agertzen omen zen. Bere denbora pasetako bat ehuntzea zen, eta pazienteetako batzuek gogoratzen dutenez horretan aritzen omen zen berauek artatzen zituen bitartean. Bere herrialdeko jantzi luze eta solte tradizional bat hartu zuen, bere gorputzaren formak ezkutatzen zituena. Itxurari dagokionez, bere emakume gorputzaren formak ezkutatzen zituen Dirndl izeneko jantzi tradizional luze eta soltea hartu zuen arropa gisa,.

1912an, Lizeoko ikasketak amaitu zituen. Sophie ahizparen ezkontzara ez zen joan aitak horrela eskatuta eta egun batzuk lehenago, Meranora bidali zuten atseden hartu eta pisua berreskuratu zezan. Bazterketa horrek bat egin zuen lehendik ere jasaten zituen ondoezekin. Neke handiko garaiak izan ziren Annarentzat eta berak zionez "horrek" nekatu eta "ergel sentiarazten" zuen. Hala, eguneko ametsetara eta fantasiazko istorioetara jotzeko beharra definitu zuen. Gai horiek 1922an Vienako Elkarte Psikoanalitikoan sartzeko irakurri zuen "Schlagephantasie und Tagtraum"^[5] lanean jorratu zituen.

Annak hainbat ezkongai izan zituen, baina ez zuen bat ere onartu, batzuk berak baztertu zituen eta beste batzuk aitak. Ernest Jones izan zen haietako ezagunena. Hamazortzi urterekin, alaba bakarra geratu zen etxean hirurogeita bost urte zituen aitarekin.^[6] Vienako Montessori eskolan irakasle gisa trebatu ondoren^[7] Oinarrizko Hezkuntzako Irakasleen Kidegoan sartu eta irakaskuntzan jardun zuen tuberkulosiak jota irakaskuntza utzi zuen arte 1920an.

Annaren analisia bere aitarekin

1918an, bere aitarekin analizatzen hasi zen, eta 1922ra arte astean sei saio egin zituen. Freudek analisi hau zigortzearen fantasia eta ametsetan zentratu zuen lan intelektualaren inhibitzaile gisa. Analisi horren ondoren, Freud-ek 1919an, “Ein Kind wird geschlagen«, Beitrag zur Kenntnis der Entstehung sexueller Perversionen”^[8] izeneko azterlan bat argitaratu zuen. Bertan aipatutako bosgarren kasua bere alabarena dela esaten da.^[9] Hala ere, Edoardo Weiss psikoanalista italiarrak bere semearen analisiari buruzko aholkua eskatu zionean, Freudek esan zion berak alabarekin arrakasta izan zuen arren, ez ziola gomendatzen semearen analisia eramatea.

S. Bernfeld aktibista sozialistarekin batera, Annak gerraren ondorioz umezurtz geratutako haur juduentzat Baumgarten Asilo eta Institutua sortzearen alde egin zuen. Bertan, ikaskuntza eta haurren psikologia arazoak aztertzera zuzendutako taldea sortu zen. Willie Hoffer eta August Aichhorn talde horren partaide ziren, Azken honek bazuen esperientzia haur eta nerabeekin, eta eragin nabaria izan zuen Annarengan.

1920an, Freud familiak Sophieren heriotza jasan zuen, epidemia baten ondorioz. Annak bere arerio handia, aldi berean maitatua eta inbidiatua zen bere ahizpa galtzea bere aita bezala jasan zuen: lan handia eginez eta psikoanalisiarekiko dedikazioa indartuz.

Berea aitaren aitortza jaso zuen, Zazpi Eraztunen Batzordeko kideen jabetzako urrezko eraztun grabatuetako bat eman zionean. Annak hamalau urte zituenetik  parte hartzen zuen taldean asteazkeneko bileretara entzule gisa joanez.

Ibilbide instituzionala

Annaren 1920an hasi zen, Hagako gerraosteko nazioarteko lehen biltzarrera gonbidatu zutenean. 1922an, Vienako Elkarte Psikoanalitikoan sartu zen haurren psikoanalista gisa, helduekiko klinika "galarazita" baitzegoen profanoei.

1923an, Sigmund Freuden gaixotasuna bere lehen operazioarekin agerian geratu onodren, aitaren ondoan geratzea erabaki zuen. Freud-ekin analisia berriro ekin zion, «transferentzia kudeatzeko» zailtasunez jabetuta. 1925eko udazkenean, aitarekin analisia amaituta, Max Eitingonekin 1930ean amaitu zen lotura ia analitikoa sortu zuen, , Annak bere aitarekiko atxikimendu sendoaren harremanean sakontzeko erresistentzia zela eta. Une honetan, Anna bere amarekin Freuden osasun-laguntzaren inguruko lehia-gatazkan murgilduta zegoen.

Annaren lehen pazienteen artean Dorothy Burlingham-en seme-alabak izan ziren, emakume honekin harreman sakon eta konplexua izan zuen bizitza osoan zehar. Bere bizitzako laguna zen, eta amaren joerak bere seme-alabekin gauzatzen zituen.  Itxura den arren, bere biografoen artean ez dago adostasunik harreman honen izaera homosexual aktiboari buruz, baina Anna haserretu egiten zen lesbiana zela zioten zurrumurruekin.

1925ean Vienako Institutu Psikoanalitikoko idazkari izendatu zuten. Bertan, pedagogiari aplikatutako psikoanalisiari buruzko ikerketa mintegia izango zen Kinderseminar-aren eraketa sustatu zuen. Mintegi hau psikoanalistei ez ezik, hezitzaileei eta gizarte-langileei ere zuzentzen zitzaien. Institutuko beste profesional batzuekin lankidetzan, berreziketa zentro batzuk, haurtzaindegiak eta printzipio psikoanalitikoen arabera gidatutako haurrentzako lehen eskola sortu ziren, Eva Rosenfeld-ek zuzenduta. Zailtasunak dituzten haurren orientaziorako ere kontsultatu zuten Vienako udalak. W. Hoffer-ek zuzendutako "Zeitschrift für psychoanalytische Pädagogik"^[10] argitalpenean kolaboratu zuen, eta 1927an International Psychoanalytic Association (IPA) idazkari kargua izan zuen.^[11]

Umeen analisiaren praktikan Annak Vienan izan zuen aurrekari bakarra Hermine von Hug-Helmuth izan zen baina bere benetako lehiakidea Melanie Klein izan zen. 1927ko Londresko sinposioan argi eta garbi azaldu zituzten biek zintzo eta argi azaldu zituzten beraien arteko ezberdintasun teoriko eta teknikoak. Sigmund Freud Annak hartutako jarreren defendatzaile handia izan zen Sigmund Freud, eta Kleinek aldiz, Karl Abrahamen eta Ernest Jonesen laguntza izan zuen.^{[12] [13]}

1934an, Annak "Das Ich und die Abwehrmechanismen" lanari ekin zion. 1936an argitaratu zuen^[14], eta lehen argitalpena bere aitari oparitu zion, laurogei urte bete zituenean. 1933an lege antisemita ezarri zen, eta horrek psikoanalista alemaniarren eta austriarren exodoa eragin zuen. 1938an, Freud familiak Viena utzi eta Ingalaterrara joatea erabaki zuen. Behin Londresen, Anna minbiziaren aurka borrokatzen ari zen aitaren osasun-laguntzaz arduratu zen soilik. Psikoanalisien Elkarte Britainiarraren giroa arraroa izan zen Vienako analistak etorri zirenean. Jonesek, haren sortzaileak eta Melanie Kleinen babesleak, tirokatuta zeuden bi aldeek, eta kontraesan hori konpondu zuen erretiroarekin. Psikoanalisiaren aita hil ondoren, bi korronteetatik zein izendatuko zuten zehazteko borroka ezarri zen.

Anna IPAren Kontseilu Betearazleko kide izan zen 1950eko hamarkadan, baina haurren psikoanalisirako trebakuntzaren inguruan agertu zen interes handiena 1960ko hamarkadan. 1963tik aurrera, Hampstead Clinic-en zuzendaritza eskuordetzen hasi zen. Zahartzaroa prestatzen ari zen, beti Dorothyrekin batera, harekin bidaia ugari egin baitzituen. Bere kezka nagusia klinikaren etorkizuna zen, eta funtzioak eskuordetzen bazituen ere, inoiz ez zuen erabat egiten.

1971n Nazioarteko 27. Psikoanalisi Biltzarra^[15] egin zen Vienan, eta Bergasseko apartamentu zaharrean inauguratu zen museoa. Annak hirurogeita hamabost urte zituen jada, eta espero zuen IPAk ofizialki onartuko zuela haurren psikoanalisten prestakuntza Hampstead Clinic-en, baina Psikoanalisiaren Elkarte Britainiarra beldur zen bere klinika gizarte paralelo bihurtuko ote zen, eta eztabaida hurrengo baterako utzi zen. Annak IPA utzi egin zuen orduan, eta 1976tik aurrera, Annak klinikaren zuzendaritza ere eskuordetu zuen.

Yaleko Zuzenbide Fakultatean eskolak eman zituen. Esperientzia hori Goldstein eta Solnitekin batera idatzi zituen haurra eta zuzenbideari buruzko hiru liburutan jaso zuen. 1975ean, bere osasunak kalteak jasan zituen, baina ez zitzaion diagnostiko zehatzik egin. Anemia baten ondorioz aldizkako ospitaleratzeak izan zituen, eta denbora horretan Freuden ondoko teoriak ezeztatzen eta baimendu gabeko biografoek esaten zutena gaitzesten jardun zen. Era berean, Viena, Columbia, Harvard eta Frankfurt unibertsitateek emandako ohorezko doktoregoak jaso zituen.

Egokia da Anna Freud-ek psikoanalisiaren historian izan zuen zereginari buruzko definizio interesgarri batzuk aipatzea. Lehenengoa Sigmund Freud aitarena da: honek Anna Antigona deitzen zion. Gogoratu behar da Antigona, Sofoklesen obran, Ediporen alaba dela, eta hura gidatzen duela, itsutasunaren ondoren, Greziatik ihesi, hil arte.

Ernest Jonesek harreman anbibalentea izan zuen Annarekin, harekin bat egin zuen politika instituzionalean, baina alderdi teorikoan aurka egin zion. "Das Ich und die Abwehrmechanismen" lana argitaratzeari dagokionez, honela zioen: "Ordenatuta eta materiala antolatzera behartu gabe idazteko dohaina duzu. Liburuaren erreseina egin nahi nuke". Era berean, kritika gisa, deitoratu egiten du ikerketa-bidaia etetea argiztapen handiagoa nahi zuen sakoneretara.

Phyllis Grosskurt-ek Melanie Klein liburuan Annaren lana azaltzen du: Anna Freud aitaren ideien erakustokia zen, baina argi eta ongi aireztatutako lekuetan azter zitezkeenena bakarrik.

Azkenik, Elizabeth Young-Bruehlek, Anna Freud-en biografian, honela dio: "psikoanalisiaren ama zen, eta bere aitak pasatu zion bere espiritua gordetzeko ardura, psikoanalisiaren geroaldia zaintzeko ardura (...), eta ez bakarrik aitaren oinordekoa, bere kabuz, ekarpen teoriko eta klinikoekin, baizik eta bizitza osoa izan zuen emakumea ere.

Ortodoxia freudiarra eta niaren psikologia

Psikoanalisten ikuspegitik, Anna Freud “ortodoxia freudiarraren bermatzailetzat” hartzen da gehienetan. Baina, Pamela Tytell-en arabera, abantaila hori baliatu zuen doktrinan eragiteko, alde batetik, hiztegi freudiarra «bereiziz», teoria psikoanalitikoa analista ez direnen esku jartzeko, esaterako gurasoen eta psikoanalisiaren hastapena hezitzaileen esku, eta, bestetik, niak nortasunean duen garrantzia nabarmenduz eta aitaren teoriak niaren psikologian sartuz.

Annafreudismoa

Mugimendu psikoanalitikoaren historian, Isabel Roudinesok eta Michel Plonek “anafreudismo” deitzen diote, “kleinismoari” kontrajarrita, “Anna Freud-en aldekoek ordezkatzen duten korrontea”. Kleinismoaren eta anafreudismoaren arteko zatiketak psikosiaren eta neurosiaren arteko zatiketa estaltzen duenez, haurren psikoanalisiaren auziaren muinean dago.^[16] Neurosiari eta Ediporen konplexuari dagokien sendaketa psikoanalitikoa haur oso txikiei, muga-estatuei eta amarekin izandako harreman arkaikoari dagokienez, anafreudianoek “neurosietatik abiatuta psikosien tratamendua hartzen dute, dimentsio soziala eta profilaktikoa sartuz”. Kleinismoa eta niaren psikologia bezala, korronte anafreudismoa International Psychoanalytical Association (IPA) elkartearen barruan garatu zen, batez ere Britainia Handian eta Estatu Batuetan.

• Le Traitement psychanalytique des enfants (1926, 1927 eta 1945 urtetako testuak) ^[17] Haurren tratamendu psikoanalitikoa (1926, 1927 eta 1945 urtetako testuak)
• Einführung in die Technik der Kinderanalyse (1929)^[18] Haurren analisiaren teknikari buruzko sarrera
• Das Ich und die Abwehrmechanismen, (1946) ^[19] Nia eta defentsa mekanismoak
• Normality and Pathology in Childhood (1965) ^[20] Normaltasuna eta Patologia Haurtzaroan
• L'Enfant dans la psychanalyse (1976) ^[21] Haurra psikoanalisian
• El desarrollo del adolescente (1984)^[22] Nerabearen garapena
• Lettres à Eva Rosenfeld 1919-1937 (2003)^[23] Eva Rosenfeld-en gutunak 1919-1937
• À l'ombre du père. Correspondance 1919-1937 (2006) ^[24] Aitaren itzalean: 1919-1937 korrespondentziak
• Sigmund y Anna Freud. Correspondencia 1904-1938 (2015) ^[25]Sigmund eta Anna Freud. Korrespondentzia 1904-1938

• Melanie Klein
• Niaren psikologia
• Freud Museoa (Londres)

• Anna Freud webgunea
• Londreseko Freud Museo Etxearen web ofiziala