Aurelia Arkotxa

Orozkokoa zen haren aitaren aitak Argentinako Juan Eulogio Barra izeneko herrixkara emigratu zuen hango trenbidean lan egin zuela. Handik gero, Europara berriz itzuli zelarik, emigrazioan segitu zuen (besteak beste Landak, Banka, Baigorri). Ama, berriz Baztandarra zen.^[2]

Bordele-Montagne Unibertsitatean Filologia Hispanikoan lizentziatu eta Euskal Filologian doktoregoa egin zuen, ASJUk 1993an argitaratu zuen Gabriel Arestiren Maldan behera lanari buruzko tesia eginez. Gaur egun irakasle emeritua da Baionako unibertsitatean euskal filologia eta klasikoak irakasten dihardu

Maiatz literatura aldizkariaren sortzaileetako bat eta Berria egunkariaren kolaboratzaile da, besteak beste.

CNRS ospetsuak Baionan duen IKER euskal hizkuntzaren eta testuen ikerketa zentroko kide da, baita Pariseko Multilinguisme Traduction et Création taldekoa (CNRS/ENS) eta Lapurdum aldizkariaren zuzendari.^[3][4]

Euskaltzaindiak euskaltzain urgazle izendatu zuen 2003ko urtarrilaren 31n. Exonomastika batzordean Zientzia eta Teknika Hiztegia biltzeko egitasmoa, eta Euskera agerkariaren batzordean aritu izan da.

2003ko urtarrilaren 31n euskaltzain urgazle izendatu zuten. Geroago 2008ko uztailaren 19an, Euskaltzaindiak Hendaian egindako bilkuran, euskaltzain oso egin zuten; eta, 2009ko azaroaren 3an, Euskaltzaindiko lehendakariorde. Hendaian bertan 2008ko uztailaren 19an egin zuen sarrera-hitzaldian Hendaiaz eta inguruko bazterrez aritu zen.^[5]

Euskal literaturan berritzaileak diren itsasoari buruzko hurbilketa literarioak eta geopoetika deituriko joeran kokatzea dira Arkotxaren ekarpen nagusiak.

• Atari ahantziak (Pamiela, 1993). Poesia.
• Septentrio (Alberdania, 2001), euskaraz. Eleberria.
• Septentrio (Atelier du héron, Brusela, 2006), frantsesezko bertsioa Belgikarako.
• Septentrio (Alberdania, 2007); gaztelerazko itzulpena (Eli Tolaretxipi, Arantza Fernandez)
• Fragmentuak (Utriusque Vasconiae, 2009); 2004-2008 "Berria" egunkariko "Maratila" sailean ostiralero egindako kronika poetikoen bilduma.

Bere olerki batzuk hainbeste aldizkaritan argitaratu dira: Maiatz, Mazzantini, Zurgai, Garziarena, Hegats...

Ikerketa

Baionako Iker ikerketa-taldeko kidea da (IKER-UMR 5478 laborategia). Olga Anokhinak zuzentzen duen Eleaniztasuna, itzulpena, sorkuntza (ITEM, CNRS/ENS, Paris) taldeko kidea da, 2012an sortu zenetik. EHUko Monumenta Linguae Vasconum ikerketa taldeko kide da ere, kanpoko partaide gisa. Liburu inprimatuaren historiaz, euskal idazleen (XIX-XXIe) itzulpengintzaz eta auto-itzulpengintzaz eta ideien historiaz (antifrankismoa eta poesia euskaraz; Jon Mirande poetaren neonazismoa) hainbat lan argitaratu ditu.

Ikerketa-lan hauek egin ditu, besteak beste:

• Imaginaire et poésie dans Maldan behera de Gabriel Aresti (1933 – 1975), (ASJU, Donostia, 1993).
• Euskal kritika gaur (Mari Jose Olaziregirekin, Eusko Ikaskuntza, Donostia, 2002).
• Euskal gramatikari eta literaturari buruzko ikerketak XXI. mendearen atarian (Lourdes Otaegirekin, Euskaltzaindia, Bilbo 2003).
• Bernart Etxeparek idatzi zuen Linguae vasconum primitiae liburuaren gainean egindako analisi paratestual eta materialaren arabera liburuaren estalia XVI. mendekoa zen, eta bi azaletan agertzen zen armarria Luis I.a Borboi-Condéko gerlari kalbinistarena zen, Joana III.a Albretekoa Nafarroako erreginaren koinatua zena.^[6]
• Martin Goihetxek Fableac edo aleguiac izenburuaz itzuli zituen La Fontaineren alegien euskarazko eskuizkribuak deskubritu zituen Pariseko Biblioteka Nazionalean 2000 urte hastapenean.^[7]

• Euskarazko literatura
• Nafarroa Behereko idazleak

• Euskaltzaindiak argitaratutako biografia.
• Zubitegian.
• Elkarrizketa Berrian.
• Artxikerren
• «Arkotxa, Aurelia - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus
• (Gaztelaniaz)«ARKOTXA, Aurelia. Portal Literatura Vasca» www.basqueliterature.com.
• Aurelia Arkotxa. Baionako Iker ikerketa-taldea
• Aurelia Arkotxa-Scarcia Inguma datu-basean.
• Elkarrizketa: Maite dut kameleioa izatea Berria, 2022.03.06.