Ukimen-pantaila: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-thumb|right +thumb)
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
7. lerroa:
[[XX. mendea]]ren amaiera eta [[XXI. mendea]]ren hasieratik batez ere ukimen-pantailak nagusituz joan dira pantailadun gailu askotan, hala nola [[telefono mugikor]]retan, [[ordenagailu]]etan, [[tablet]]etan, eta abar.
 
== Historia ==
Ukimen-pantailak geroz eta ospetsuagoak egin dira ukimen-teknologia sortu zuenetik [[Dr. Samuel C. Hurst.]] 1971an. Gaur egunean kutxa automatikoetan, [[PDA|PDAtan]]tan, etab. oso komunak bihurtu dira. [[Telefono adimentsu|Telefono adimentsuen]]en, PDAren, bideo kontsolen, eta abarren ospeagatik ukimen-pantailak gero eta onarpen haniagoa dute.
 
1983an [[HP-150]] izan zen ukimen-pantaila zuen lehen ordenagailua. Egia esan, ez zuen ukimen-pantaila, baizik eta 9 pulgadako [[Sony|Sony-ren]][[Izpi katodikozko hodia]] eta bere inguruan infragorrien transmisoreak eta hartzaileak zituen, hauek gardena ez zen edozein objeturen posizioa detektatzen zuen pantailaren gainean.
14. lerroa:
Gaur egungo ukimen-pantailak kristal garden bat dute, bertan xafla mehe bat dago eta honek erabiltzaileari uzten dio zuzenean pantailarekin lan egitea.
 
== Garapena eta Erabilpena ==
 
Ukimen-pantaila garrantzitsuenak [[1970]] eta [[1980]] hamarkadetan patentatu ziren, baina gaur egun jadanik ez daude. Honek teknologi hauen osagarri eta produktuak [[erregalia|erregaliei]] loturik ez egote ekarri du, eta horrela ukimen-pantailak azkarrago zabaldu dira.
 
Ukimen-pantailazko produktuen onarpenagatik teknologia hauen [[Kostukostu marjinal|kostu marjinala]]a ia-ia desagertu egin da. Edozein teknologiarekin gertatzen den bezala, pantailei lotutako [[Hardware|hardwareakhardware]]ak eta [[Software|softwareaksoftware]]ak hiru dekada aritu dira garatzen, horrek oso fidagarriak izatea ekarri du. Horregatik gaur egun edozein lekutan ikusi daitezke ukimen-pantailak, hala nola, hegazkinetan, autoetan, etab.
 
== Motak ==
[[Fitxategi:TouchScreen capacitive.svg|thumb|Pantaila kapazitiboa eta funtzionamendu oinarria]]
Ukimen-pantailak hiru motakoak izan daitezke erabilitako teknologiaren arabera:
26. lerroa:
* 'Erresistiboak': Merkeagoak dira eta ez die kalterik egiten hautsak ezta ur gaziak ere, gainera hatzarekin erabil daiteke. Baina distira %15 gutxiago dute eta lodiagoak dira, horregatik mugikorretan eta hainbat produktutan beste mota bateko pantailak erabiltzen dira, izan ere, eguzkiak zuzenean jotzen diete, beraz, diztira gehiago behar dute.
 
* 'Kapazitiboak': Kristal bat bezalako [[Isolatzaileisolatzaile elektriko|isolatzaile elektrikozko]]zko geruza bat da, eta eroale garden batez estalita dago. Eta giza gorputza ere [[Eroale elektriko|eroale elektriko]] bat denez, pantailaren gainazala ikutuz gero eremu elektrostatikoaren itxuraldatzea ekartzen du. Irudiaren kalitatea hobea da, erantzun hobea dute eta batzuetan hatz bat baino gehiago erabil daitezke. Baina garestiagoak dira.
 
* 'Uhin gainazala': Hauek ukimen-pantaila gainetik igarotzen diren ultrasoinu-uhinak erabiltzen dituzte. Pantaila ukitzen denean uhin batzuk xurgatuak izaten dira, eta aldaketa horrek erregistratzen du hatzaren posizioa eta kontrolatzaileari bidaltzen dio informazio hau. Pantaila hauek dira hiru motetako pantailetatik garatuena daudena, baina inguruko elementuengatik hondatu daitezke.
 
== HID Zehaztapenak ==
 
Ukimen-pantailak [[HID]] gailuen zehaztapenen barruan daude. Ukimen-pantailak ''usage ID 04'' moduan identifikatu daiteke.
36. lerroa:
Zehaztapenen barnean mota hauetako gailuak erabiltzeko eremuak daude, hauek dira interesgarrienak:
 
* ''Tip pressure'': [[Transduktore]] baten indarra errepresentatzen du, normalean hatzarena.
* ''barrel pressure'': Transduktore baten sensorean erabiltzaileak egiten duen indarra.
* ''in range'': Transduktorea digitalizazioa posible den lekuan dagoela adierazten du. [[Bit]] batekin adierazten da.
* ''touch'': Hatz bat pantaila ukitzen ari dela adierazten du. Sistemak [[Klik (informatika)|klik ]] moduan interpretatu ohi du.
* ''untouch'': Hatzak pantaila ukitzeari utzi diola adierazten du.
* ''tap'': Hatzarekin pantaila ukitu dela adierazten du, baina momentu bateko ukimena, hau da, hatzak ez duenean denbora luzez ukitzen pantaila.
 
== Sistema eragileak eta softwarea ==
52. lerroa:
Aplikazio askok ukimen ezaugarriak erabiltzen dituzte ibiltzeko, adibidez teklatu birtualak, jokoak, multimedia aplikazioak...
 
== Hau ere ikusi ==
 
* [[Tableta (ordenagailua)]]
 
== Erreferentziak ==
 
<ref>http://www.muyinteresante.es/curiosidades/preguntas-respuestas/icomo-funciona-la-pantalla-tactil</ref>