Girona
- Artikulu hau Kataluniako hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako buruzkoa beste hau da: «Girona (argipena)».
Girona[1] Kataluniako udalerria da, Gironès eskualdeko hiriburua dena eta Gironako probintzian ere kokatua.
| Girona Girona | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kataluniako udalerria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Espainia | ||||||||||
| Autonomia |  Katalunia | ||||||||||
| Probintzia | Gironako probintzia | ||||||||||
| Eskualdea | Gironès | ||||||||||
| Alkatea | Lluc Salellas i Vilar (en)  | ||||||||||
| Izen ofiziala | Girona | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Girona | ||||||||||
| Posta kodea | 17000–17007 | ||||||||||
| INEk ezarritako kodea | 17079 | ||||||||||
| Herriburua | Girona City (en) | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 41°59′00″N 2°49′00″E / 41.9833°N 2.8167°E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 39.1 km² | ||||||||||
| Altuera | 70 m | ||||||||||
| Mugakideak | Juià, Quart, Sant Julià de Ramis, Sarrià de Ter, Celrà, Fornells de la Selva, Salt, Sant Gregori eta Vilablareix | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 104.320 (2023) 1.654 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 2.668,03 bizt/km² | ||||||||||
| Etxebizitzak | 1.409 | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | 1834 | ||||||||||
| Telefono aurrizkia | 972 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Albi, Reggio nell'Emilia, Wakefield, Bluefields, Farsia (en) , Nueva Gerona (en) , Wakefield (en) eta Nikšić | ||||||||||
| Matrikula | GI | ||||||||||
| Hizkuntza ofiziala | katalan | ||||||||||
| girona.cat | |||||||||||
2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera 96.188 biztanle zituen eta 39.14 km²-ko azalera du.
Ter ibaiak udalerria zeharkatzen du.
Auzoak
- Centre: Barri Vell, Mercadal i Carme
- Eixample: Sant Narcís, Eixample Nord i Eixample Sud
- Est: Sant Daniel, Torre Gironella, Pedreres, Font de la Pólvora, Vila-roja i Gavarres
- Mas Xirgu: Mas Xirgu
- Montjuïc: Montjuïc
- Nord: Pedret, Pont Major, Muntanya de Campdorà i Pla de Campdorà
- Oest: Sant Ponç, Fontajau, Taialà, Germans Sàbat, Domeny Nord i Domeny Sud
- Santa Eugènia: Hortes, Santa Eugènia de Ter i Can Gibert del Pla
- Sud: Palau, Avellaneda, Montilivi i la Creueta
Klima
 Datu klimatikoak (Gironako aireportua)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 12.8 | 13.9 | 16.2 | 17.8 | 21.6 | 25.4 | 29.2 | 29.0 | 25.7 | 20.9 | 16.0 | 13.4 | 20.2 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 6.9 | 8.0 | 10.0 | 11.8 | 15.8 | 19.6 | 22.9 | 22.9 | 19.8 | 15.3 | 10.4 | 7.8 | 14.3 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.0 | 2.0 | 3.9 | 5.8 | 10.0 | 13.9 | 16.7 | 16.8 | 14.0 | 9.7 | 4.8 | 2.1 | 8.4 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 65 | 44 | 53 | 67 | 80 | 66 | 30 | 48 | 68 | 83 | 70 | 63 | 724 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 5 | 5 | 6 | 7 | 7 | 6 | 4 | 5 | 6 | 6 | 5 | 5 | 67 |
| Eguzki orduak | 147 | 152 | 172 | 182 | 218 | 233 | 288 | 260 | 195 | 165 | 146 | 132 | 2290 |
| Iturria: [2] | |||||||||||||
Ondarea
Katedrala
Gironako katedrala hiriko monumentuen artetik nabarmentzekoa da, bai eta Katalunia osoko kultura ondarearen barruan aipatzekoa ere. Izan ere, "Kataluniako zazpi mirariak" direlakoen artean dugu tenplu gotiko hau.
Lehendabiziko tenplu erromanikoa X. eta XI. mendeen artean eraiki zuten, VII. mendean meskita izandakoaren gainean, Islameko inbasioaren aurretik beste eraikin kristau zaharragoak egon baziren ere. Gaur egun arte zutik mantendu da sasoi hartako Carolus Handiaren kanpandorrea edo Torre de Carlemany.
Gaur egungo katedral gotikoa egiteari 1312an ekin zioten, eta garai horretako estilo gotikoarekin erdiko nabe erraldoia egin izan zuten, munduko handiena dena.
XVIII. mendean aurrealde nagusi barrokoa egin zuten, eta 1960an azkenean amaitutzat eman zuten eraikin osoa.
Bestelakoak
- Sant Feliu eliza
- Sant Pere de Galligants monasterioa
- Bainuetxe arabiarra
- Barri Vell
- Harresia
- Onyar ibaiko etxeak
Demografia
Argazkiak
Hiria katedralaren dorretik ikusia.
Udaletxea
Oñar ibaiaren gaineko etxeak.
Carrer del Call
Independentzia plaza
Zerbitzuak
Osasuna
Hiriko ospitale nagusiak Josep Trueta mediku bartzelonarraren izena darama, haren omenez.
Beste batzuk
Hedabideak
Egunkariak
Telebista
- Televisió de Girona
Gironar ezagunak
- Wifredo Bilotsua "Guifré el Pilós" (840–897), Bartzelonako kondea.
- Ramon Borrell (Girona, 972–1017), Bartzelonako kondea.
- Martin I.a Aragoikoa (Girona, 1356-1410), Aragoiko erregea eta Bartzelonako kondea.
- Lluís Borrassà (Girona, 1360-1424?), margolaria.
- Joaquim Ruyra (Girona, 1858-1939), idazlea.
- Xavier Cugat (Girona, 1900-1990), artista polifazetikoa.
- Jaume Vicens (Girona, 1910-1960), historialaria.
- Luis Antonio Santaló (Girona, 1911-2001), matematikaria.
- Maria Dolors Alibés (Girona, 1941–2009), idazlea.
- Lluís Llach (Girona, 1948–), politikari eta abeslaria.
Ikus, gainera
Erreferentziak
Kanpo estekak
- (Katalanez) Girona hiriko webgune ofiziala
- (Katalanez) Gironès Eskualdeko Kontseilua
- (Katalanez) Geron Ostalaritza Elkarteak
