Kataluniako prozesu independentista

2012

Gobernagarritasun akordioa (abendua)

Abenduaren 19an, Artur Mas Generalitateko jarduneko presidenteak eta CiUko liderrak eta Oriol Junqueras ERCko buruak gobernagarritasun akordioa itxi zuten. Ondorioz, autodeterminazio kontsulta 2014an deitzea adostu zuten, arrazoi justifikatuengatik bi aldeak ados jarrita atzeratzeko aukerarekin. Akordioak Kataluniako lege berri bat onartzea zekarren, 2014an kontsulta independentista gauzatzea helburu izanda^[1].

Egun berean, gobernuak Artur Mas Kataluniako presidenteak ERCrekin Katalunian 2014rako hitzartutako kontsulta ez deitzea espero zuen. Baina deituz gero, Konstituzionalaren erabakia ontzat hartuko zuelakoan zegoen, Gobernuak helegitea aurkeztuko zuelako. Hala izan ezean, Kataluniako gobernuburua gaitasungabetzeko zigor arlora jotzea izango zela irtenbide bakarrak esan zuten Gobernutik^[2].

Abenduaren 20an inbestidura saioan, Artur Mas Generalitateko presidentetzarako hautagaiak 2010ean deitutako “trantsizio nazionala asteko konpromisoa” iragarri zuen, eta, “benetan indarrean dauden” elementuak zeudela adierazi zuen hitzaldian. Bere ustez, "argi gelditu da Konstituzioak ez duela gehiagorako ematen". Egoera ez zen hobetu, are gehiago, Auzitegi Konstituzionalak Estatutaren gainean emandako epaiak Espainiak estatu nazio anitz baterako bidea hartzea oztopatzen zuen^[3].

Abenduaren 24an, Artur Mas CiUko buruzagiak Generalitateko presidente kargua hartu zuen eta Kataluniaren erabakitzeko eskubideari "oztoporik" ez jartzeko eskatu zion Espainiari. Halaber, bere Gobernua "aurrekoaren eboluzioa" izango zela eta lehen bilera abenduaren 27an egingo zutela iragarri zuen^[4].

Abenduaren 28an, Artur Mas Kataluniako presidenteak Mariano Rajoy Espainiako presidentearekin bilera egin nahi zuen kontsultaren gaia jorratzeko. Generalitatetik jakinarazi zutenez, egin egingo zuen independentziari buruzko kontsulta Espainiako Gobernuaren baimena izan ala ez. Erreferenduma egiteko aukerarik ez balego, kontsulta bat egingo zuten Kataluniako Kontsulten Legearen babesarekin^[5].

2013

Urtarrilaren 10ean, estatu izateko subiranotasun adierazpena adostu zuten CiUk eta ERCk. Testuaren arabera, Katalunia subjektu politiko eta juridiko subiranoa zen. Halaber, Katalunia EBko Estatu berri gisa eratzea jasotzen zuen adierazpenak. Urtarrilaren 23an onartuko zuten^[6].

Urtarrilaren 13an, Kataluniako Parlamentuan erabakitzeko eskubidearen aldeko mozio berria onartu zuen. Babes zabala jaso zuen PSC alderdiak aurkeztutako ebazpenak, hain zuzen ere, parlamentarien bi herenak baino gehiagok alde bozkatu zuen. Ebazpen horren bitartez, autodeterminazioaren gaineko herri galdeketa egitea lortzeko Espainiako Gobernuarekin hitz egiteko eskatu zioten Kataluniako Gobernuari^[7].

Urtarrilaren 15ean, CiUk eta ERCk burujabetzaren adierazpena aldatu zuten babesa lortzeko. Aurkeztu zuten testuan erabakitzeko eskubidea izango zen aldarrikapen nagusia, eta independentzia eta Estatuaren sorrera bigarren mailan geratuko ziren^[8].

Urtarrilaren 18an, CiU eta ERC alderdiek Kataluniako Parlamentuan aurkezteko burujabetzaren aldeko adierazpena adostu zuten, eta aldaketak egin zizkioten zirriborroari erabakitzeko eskubidea defendatzen duten gainerako alderdien babesa eskuratzeko. Urtarrilaren 18an bilera egin zuten burujabetzaren alde agertu ziren CiU, ERC, ICV-EuiA eta CUP alderdiek, baina akordiorik gabe amaitu zen bilera. Zetorren astean, beste bilera bat egingo zuten negoziatzen jarraitzeko^[9].

Urtarrilaren 22an, CiU, ERC eta ICV-EUiA alderdiek burujabetzari buruzko adierazpena adostu zuten, eta Kataluniako Parlamentuko erregistroan aurkeztu zuten 10:00ak baino lehen. PSC alderdiak osoko zuzenketa aurkeztu zuen, eta luzapena eskatu zuen negoziazioekin jarraitu ahal izateko^[10].

Subiranotasun aldarrikapena (urtarrila)

Urtarrilaren 23an, Kataluniako Parlamentuko osoko bilkurak subiranotasun-adierazpena onartu zuen, eta Katalunia "subjektu politiko eta juridiko subiranotzat" hartu zuten, halaber, "erabakitze-eskubidea" edota autodeterminazio-eskubidea kontsulta baten bitartez eraginkorra egitea hitzartu zuten. Erabakiak CiU, ERC, ICV-EUiA eta CUP alderdien 85 botoren babesa izan zuen^[11].

Egun berean, Kataluniako Parlamentuak erabakitzeko eskubidearen alde onartuko zuen adierazpenak zatiketa ekarri zuen CiUn, Josep Antoni Duran i Lleida UDCko buruak zalantzak agertu baitziztuen balizko independentziaren aurrean^[12].

Urtarrilaren 24an, Artur Mas Generalitateko presidentea "aurki" hasiko zen Espainiako Gobernuarekin Kataluniako Parlamentuak subiranotasunaren alde onartutako adierazpenari buruz hitz egiten, 8tv telebista kateak egindako elkarrizketa batean iragarri zuenez^[13].

Urtarrilaren 29an, PSCko zuzendaritzak isuna ezarri zien Kataluniako Parlamentuan burujabetza adierazpenaren kontra bozkatu ez zuten bost parlamentariri. Alderdiak kontrako botoa ematea eskatu bazien ere, bost parlamentarik botorik ez ematea erabaki zuten. Hori zela eta, 400 euroko isuna ordaindu beharko zuten^[14].

Otsailaren 26an, Diputatuen Kongresuak baztertu egin zituen Izquierda Pluralek (IU-ICV-CHA) eta CiUk erabakitzeko eskubidearen alde eta herri galdeketa egin ahal izateko elkarrizketa abiatzearen alde aurkeztutako proposamenak. Zehazki, PPk, PSOEk, UPyDk eta Forok ezezko botoa eman zioten Kataluniaren erabakitzeko eskubidearen alde CiUk aurkeztu zuen ebazpenari. Hala ere, ekimenak PSCko 14 diputatuetatik 13ren baiezkoa jaso zuen, Carme Chaconek ez baitzuen botorik eman^[15].

Otsailaren 28an, Pere Navarro PSCko idazkari nagusiak adierazi zuenez, Carme Chacon ez zen hurrengo hauteskundeetan alderdiko hautagaia izango, erabakitzeko eskubidea eta kontsulta independentista onartzen ez bazituen. PSC Diputatuen Kongresuko talde sozialistaren zuzendaritzan egotea eskatuko zuen Kataluniako sozialisten buruak^[16].

Martxoaren 1ean, Ministroen Kontseiluak Kataluniako subiranotasun adierazpenaren kontra egitea onartu zuen, aurreko egunea Estatu Kontseiluak aukera horren aldeko txostena kaleratu ostean. Gobernuak Konstituzionalera joko zuen, baina ez zuen konstituzio-kontrakotasun errekurtsorik jarriko. Adierazpenak subjektu politiko eta juridiko subirano gisa definitzen zuen Katalunia^[17].

Martxoaren 4an, PSOEko eta PSCko zuzendaritzak batasuna berritzeko formula bat bilatzen ari ziren. Erabakitzeko eskubideak alderdiaren barruan desadostasuna piztu zuen, eta zuzendaritzek haustura eragotzi nahi zuten. Horretarako harreman simetrikoa izateko protokolo berria negoziatu nahi zuten^[18].

Martxoaren 9an, Pere Navarro PSCko lehen idazkariak esan zuenez, bere alderdiaren eta PSOEren nahia "zubiak eraikitzea" da Katalunian eta Espainiako gainerako herrialdeen arteko ulermenerako, bai nazionalismo espainiarraren eta bai katalan "bereizleen" banatzeko nahiaren eta "kezko gortinen" aurrean^[19].

Martxoaren 23an, Nuria Gispert Kataluniako Parlamentuaren presidenteak adierazi zuenez, ez zuen baztertzen kontsulta independentista atzeratu behar izatea, krisia zela eta. CiUk eta ERCk adostu ostean, Kataluniako independentziari buruzko kontsulta 2014an egingo zuten^[20].

Trantsizio Nazionalerako kontseilua (apirila)

Erabakitzeko eskubidearen aldeko Itun Nazionala (ekaina)

Via Catalana

Kontsultaren iragarpena (abendua)

2014

Espainiako Diputatuen Kongresuan erreferendum eskaera (urtarrila-apirila)

Urtarrilaren 16an, Espainiari erreferendumak egiteko eskumena eskatzea onartu zuen Kataluniako Legebiltzarrak^[21].

Martxoaren 25ean, Kataluniako Burujabetza Adierazpena (2013an onartutakoa) Auzitegi Konstituzionalak baliorik gabe utzi zuen^[21].

Apirilaren 8an. Espainiako Kongresuak ukatu egin zuen erreferendumetarako eskumena ematea^[21].

Uztailaren 30ean. Mas eta Rajoyren arteko bilera egin zen Moncloan. Galdeketarik ez zela egongo esan zuen Rajoyk^[21].

Europako Legebiltzarrerako hauteskundeak (maiatza)

2014ko abuztuaren 22an, galdeketa legeari oniritzia eman zion Kataluniako Bermeen Batzordeak. Parlamentuari helarazitako testuaren arabera, «ez da Espainiako Konstituzioaren aurkakoa»^[22].

Abuztuaren 25ean jakitera eman zenez, Kataluniako Diadarako antolatu zuten V erraldoiak, ANC Biltzar Nazional Katalanak laguntzarako deia egin ondoren, aurreko astean 150.000 lagunek izena ematetik astebetean 220.000ra igo zen izena eman zutenen kopurua^[23].

Abuztuaren 26an, Francesc Homs Kataluniako Gobernuko bozeramaileak eta Presidentetzako kontseilariak azaldu zuenez, “bozkatzearen aurka egotea da zentzugabekoa”, “demokraziaren jarduera ez da erronka bat, ezta legearen kontrako ekintza bat ere”, “guztientzako aukera bat” baizik^[24].

Abuztuaren 28an, Diadaren ekitaldi instituzionala irailaren 10ean egingo zutela adierazi zen, ez 11n bertan, eta Fossar de les Moreres leku enblematikoan izango zen. Independentistek hor egiten ohi zituzten euren omenaldiak; Diadan lore-eskaintza bat egingo zuen Artur Mas Kataluniako presidenteak. 1714an gertatutakoaren 300 urteak gogorarazteko ekitaldia izango zen. Bestalde, Espainiako Gobernuak bi helegite aurkeztuko zituen Auzitegi Konstituzionalaren aurrean: bata, galdeketa deitzeko dekretuaren kontra, eta, bestea, galdeketa legearen aurka^[25].

Abuztuaren 29an, Josep Lluís Carod-Rovira Kataluniako Generalitateko presidente ohiak ez zuen “zalantzarik” Artur Mas Generalitateko presidenteak “Kataluniako Legearekin bat” kontsulta deituko zuela^[26]. Egun berean, Carme Forcadell Kataluniako Batzorde Nazionaleko presidenteak esan zuenez, azaroaren 9an kontsulta deitzeko erabakia Kataluniarena zen, “inolaz ere ez” auzitegi batena, besteak beste, Konstituzionalarena. Azken hori ez zuen “legitimatutzat” ikusi, eta “guztiz politizatuta” zegoela nabarmendu zuen^[27]. Egun berean, EH Bilduk esan zuen Kataluniak eta Eskoziak eredu bera aukeratu zutela erabakitzeko eskubideaz baliatzeko, eta bi kasu horien arteko aldea Erresuma Batuko eta Espainiako gobernuetan zegoela. Horrela erantzun zion koalizioak Iñigo Urkulluri. Lehendakariak Eskoziako erreferendumaren ereduaren alde egin zuen^[28]. Halaber, Soraya Saenz de Santamaria Gobernuko presidenteordeak Gobernuak Auzitegi Konstituzionalaren aurrean “paraleloan” Kataluniako kontsulten legearen aurka helegitea aurkeztuko zuela berretsi zuen, Generalitatekoaren kasuan Gobernuak helegitea aurkeztu baino lehenago deitzen bazuen^[29].

Abuztuaren 30an, Artur Mas Kataluniako Generalitateko presidenteak aldarrikatu zuen azaroaren 9rako deituko zuela subiranotasunari buruzko galdeketa, aurreko egunean Soraya Saenz de Santamaria Espainiako Gobernu presidenteordeak Auzitegi Konstituzionalean bi helegite aurkeztuko zituztela iragarri arren^[30].

Abuztuaren 31ean, Mariano Rajoy Gobernu espainiarreko presidenteak Kataluniako prozesuaren inguruan esan zuen ez zuela onartuko "inork legea urratzea"^[31]. Egun berean, Iñaki Anasagasti EAJren senatariaren iritziz, Madrilen "irudikeria" antzeko bat bizi zuten Kataluniako egoerarekin. Horren iritziz, Katalunian gehiegizko haserrealdia pilatu zuten eta ez zuen uste ezezkoa nagusituko denik^[32].

Irailaren 1ean, Artur Mas Kataluniako presidenteak Gobernuko 250 goi-kargudun bildu zituen, ikasturte politikoari hasiera emateko, eta, galdeketa egingo zela baieztatu zien. Anna Simó ERCko bozeramaileak, berriz, "hartutako konpromisoak betetzeko" eskatu zion CIUri. Josep Rull CDCko koordinatzaile nagusiak, berriz, Auzitegi Konstituzionalak herri galdeketa geldiarazten bazuen, hurrengo egunean haren alderdia ez zela “besoak gurutzatuta geratuko” jakinarazi zuen. Soraya Sáenz de Santamaría presidenteordeak Auzitegi Konstituzionalak galdeketaren aurrean hartutako erabakia errespetatzeko eskatu zion Artus Masi^[33].

Irailaren 3an zabaldu zenez, Artur Mas Generalitateko presidenteak eta Pedro Sanchez PSOEko idazkari nagusiak bilera zuten dute eguerdian Kataluniako Gobernuaren egoitzan. Pedro Sanchezek dagoeneko esana zuen bilera horretan itun konstituzionala berritzea proposatuko ziola Kataluniako presidenteari^[34]. PSOEren idazkari nagusiak adierazi zuen Kataluniako galdeketa "legez kanpokoa" zela. Konstituzioa erreformatzea eta ondoren espainiar guztiek bozketa bidez aldaketa hori berrestea proposatu zuen. Francesc Homs Kataluniako Gobernuko bozeramaileak Pedro Sanchezek egindako proposamena aitortu zuen, baina helburua galdeketa egitea zela azpimarratu zuen^[35].

Egun berean, independentzia prozesu "baketsuak" goretsi zituen The New York Timesek. Eskoziako eta Kataluniako prozesuak eredutzat jarri zituen AEBetako kazetak bere editorialean, Ukraina ekialdeko egoerarekin kontrajarriz. Euskal Herria ere aipagai izan zen^[36]. Bestalde, Kataluniako Gobernuak nazioarteko behatzaileak gonbidatuko zituen azaroaren 9an subiranotasunari buruz egingo duten galdeketara, Joana Ortega Kataluniako Gobernuko presidenteordeak jakinarazi zuenez. Horren esanetan, Kataluniako Gobernuak "dena prest" zeukan, eta "sintonia nabarian" eta "bat eginda" ari ziren lanean^[37].

Irailaren 4ean zabaldu zenez, 400.387 lagunek izena eman zuten ANC Kataluniako Asanblada Nazionalak eta Omnium Culturalek Diada egunerako deitutako manifestazioan parte hartzeko. "V" erraldoi batekin Bartzelonak Diagonal eta Gran Via etorbideak independentziaren aldeko manifestazio batekin betetzea zen helburua. 2013ko Diadan 455.000 lagunek eman zuten izena giza katean parte hartzeko^[38]. Egun berean, Artur Mas Kataluniako presidenteak azaroaren 9an kontsulta izango zela “kontuan izateko” esan zien enpresariei, “indarrean” zegoen lege batean oinarrituta. Halaber, prozesuaren harira, “independentziak badu prezio bat”, nabarmendu zuen, ‘status quo’ak ere bazuen, “are eta altuagoa” gainera, gaineratu zuen^[39].

Irailaren 5ean, PPk “koalizio handi” bat eskaini zien PSC, UDC, Ciutadans eta UPyD alderdiei “osotasuna” eta “bideragarritasuna” bermatuko zituen gobernua osatzeko, alderdi soberanistek nahi zuten “amildegiaren” aurrean. Patxi Lopez PSOEko Akzio Politikorako idazkariak errefusatu egin zuen alderdiak Kataluniako prozesuaren aurkako “frontean” parte hartuko zuenik^[40].

Irailaren 6an, Masek ohartarazi zuen ez zutela 'ezezkoaren frontea' osatzea onartuko. Bestalde, Saenz de Santamariak beste behin esan zuenez, "ez da erreferendum sezesionista egingo" eta Kataluniako Parlamentuak onartuko zuen kontsulten legeak ezin zuen azaroaren 9ko kontsulta babestu^[41].

Irailaren 7an zabaldu zenez, 400.000 lagunek eman zuten izena ANCk eta Omnium Culturalek antolatutako v erraldoirako. 2013ko kopurura iritsi nahi zuten antolatzaileek: 455.000 lagunek eman zuten izena, baina gero askoz jende gehiago azaldu zen^[42]. Egun berean zabaldu zenez, Kataluniako herritarren ia erdia, %45 hain zuzen ere, Auzitegi Konstituzionalaren epaia onartzearen alde zegoen, azaroaren 9ko kontsulta egiteko. Metroscopiak El Paisentzat egindako inkesta baten arabera, %23 independentziaren alde zegoen debekatuta ere eta heren batek posible ikusten zuen independentzia etorkizunean^[43].

Irailaren 8an zabaldu zenez, Diadako V erraldoian parte hartzeko 470.000 lagunek eman zuten izena. 2013ko izen-emate kopurua gainditu zuen deialdiak^[44]. Egun berean, Josep Antoni Duran Lleida UDCren buruak jakinarazi zuen ez zuela irailaren 11n, Diada egunean, subiranotasunaren alde egingo zen manifestazioan parte hartuko, baina argi adierazi zuen alderdikideek parte hartzeko "askatasuna" zutela^[45].

Egun berean, Mariano Rajoy Gobernuko presidenteak, PPko buruzagien aurrean, esan zuenez, Gobernuak hartu beharreko neurri guztiak prest zituen Kataluniako kontsulta ekiditeko. Erreferenduma legearen aurkako izateagatik ez zela egingo nabarmendu zuen. Horren aurrean, neurrien artean “demokraziarako errespetua” eta “bozkatu ahal izatea” egotea espero zuela esan zuen Francesc Homs Kataluniako Presidentetzarako kontseilariak^[46]. Halaber, egun horretan jakin zen 2.328 esquadra mossok parte hartuko zutela Diadako segurtasun dispositiboan. 2013an baino ehun bat mosso gutxiago egongo ziren Diadako segurtasun dispositiboan. Bestalde, Aliantza Nazionala eskuin muturreko alderdiak manifestazioa deitu zuen irailaren 11rako^[47].

Irailaren 9an, Espainiako Gobernuak kontsulta debekatzen bazuen, "desobedientzia zibila" baliatzearen alde egin zuen Oriol Junqueras ERCren presidenteak, eta Kataluniako Gobernuan sartzeko prest agertu zen, erreferenduma blindatzeko bazen. Bestalde, Miquel Iceta PSCren buruzagiak azpimarratu zuen planteatu zuten bezala "ezinezkoa" dela kontsulta egitea, eta biharamunean elkarrizketa eta negoziazioa berreskuratzea eskatu zuen^[48]. Egun berean jakinarazi zuten milioi erdi bat lagunek eman zutela izena Bartzelonan osatuko zuten V erraldoian parte hartzeko^[49].

Irailaren 10ean, CiU, ERC, PSC, ICV-EUiA eta CUP alderdiek eskaera bat aurkeztu zuten Ganberako erregistroan irailaren 19an ezohiko bilera bat egiteko, kontsulten legea onartzera zuzenduta. Kataluniako Gobernuak horren bitartez azaroaren 9ko kontsultaren deialdia bermatu nahi zuen^[50].

2014ko Kataluniako Diada

Kataluniako Diadako ekitaldi nagusia Assemblea Nacional Catalana (ANC) erakundeak deitu zuen urte horretan ere, hirugarrenez jarraian. 2012. urtean martxa jendetsua deitu zuen Bartzelonan, 2013an giza kate bat Katalunia osoan eta, 2014an, V formako manifestazio bat egin zuen hiriburuan. ‘V’ formako kontzentrazioa 17:14an osatuko zuten, Ondorengotza Gerran Bartzelona erori zen dataren harira. Independentismoa kalera indarrez irtengo zen hirugarren Diada zen jarraian. 2012ko eta 2013ko mobilizazioetan egin bezala, Artur Mas Generalitateko presidenteak deialdiari babes osoa erakutsi zion, baina ez zen bertan izango, paper instituzionalak ekidin egiten ziola uste zuelako^[51].

Bere ezaugarriei zegokienez, 11 kilometro luze izan zen V formako manifestazioa, Bartzelonako bi kale batuta. 200.000 metro karratu bete zituen protestak eta 130.000 euroko kostua izan zuen. 80 hiriburuk bat egin zuten V formako manifestazioarekin, tartean Londres, New York, Paris, Brusela eta Washington. Gainera, 300 biolontxelo-jotzailek kontzertua eskaini zuten 08:00etan, ordu horretan menderatu baitzuten Rafael Casanova, 1714. urtean. Bestalde, 54 'casteller' talde aritu ziren V formako ibilbidean zehar eta 947 hautestontzi sinboliko (bana Kataluniak duen herri bakoitzeko) jarri zituzten Bartzelonan, herritarrek bozkatu nahi zutela islatzeko^[52].

Irailaren 13an, Pedro Sanchezek Rajoyk Kataluniako gatazkaren aurrean zuen "immobilismoa" kritikatu zuen. Bere ustean, horrek Katalunian bizi zuten "estatu krisia" areagotu baino ez zuen egiten^[53]. Egun berean, Kataluniako Asanblada Nazionalak (ANC) azaroaren 9ko galdeketaren alde zeuden eragile politikoekin, sozialekin, gizarte zibileko kideekin eta aktore politikoekin estatu propioaren aldeko Mahaia osatzea proposatu zuen^[54].

Irailaren 15ean, Artur Masen hitzaldiarekin abiatu zen, 16:30ean, Kataluniako Parlamentuan, Politika Orokorreko Eztabaida. Diadaren ondorenak eta, batez ere, azaroaren 9rako Katalunian deituta zegoen galdeketa izan ziren bertan protagonista nagusiak, Kataluniako Parlamentuaren urte politikoari hasiera emango zion saioan^[55]. Bertan, 2014ko bukaerak "Kataluniako historian mugarria ezarriko" zuela ziurtatu zuen Artur Mas Kataluniako presidenteak. Masen hitzetan, Generalitateak eta Parlamentuaren gehiengoak kontsulta deitzeko "borondatea eta ausardia" zuten. "Itun konstituzionala galdu da", adierazi zuen Kataluniako presidenteak. Espainiako Exekutiboa "autogobernua suntsitzeko operazio sistematikoa" aurrera eramaten ari zela salatu zuen^[56]. Batasunari eusteko deia egin zuen Kataluniako presidenteak eta berretsi zuen galdeketa «berme demokratiko ororekin» soilik egin asmo zuela^[57]. Bestalde, ANC Biltzar Nazional Katalanak «independentziaren aldeko» 750.000 sinadura entregatu zizkion Kataluniako Parlamentuko presidenteari^[58].

Irailaren 16an, Oriol Junquerasek eskaintza bat egin zion Artur Mas Kataluniako presidenteari: azaroaren 9ko galdeketa "blindatu" eta kontsulta egin zedin bermatzeko, gobernuan egon nahi zuen ERCk. Bestalde, Jose Manuel Garcia Margallok ziurtatu zuen gobernuak legeak baimentzen zizkion tresna guztiak erabiliko zituela kontsulta egin ez zedin. Margallok ez zuen baztertu Kataluniako autonomia bertan behera uztea, galdeketa saihesteko^[59]. Egun berean, Gallardonek zioen abortuaren erreforma atzeratu zuela Kataluniako "erronka subiranistari" aurre egiteko. Espainiako Justizia ministroak zion aste "erabakigarria" zela Katalunian, eta "ahalegin guztiak" horretara bideratu nahi zituztela^[60].

Egun berean, Eduardo Torres Dulce Espainiako fiskal nagusiak Gobernuak Kataluniaren autonomia bertan behera uzteko aukera "erabaki politiko bati" zegokiola uste zuen. Legea urratuz gero, Fiskaltzak esku hartuko zuela gaineratu zuen^[61]. Egun berean, CiUk, ERCk, ICV-EUiAk eta CUPek kontsultari eustea adostu zuten "marko legalen barnean". Artur Mas Kataluniako presidenteari eskatu zioten kontsulta "berme demokratiko posible guztiekin" egiteko^[62].

Irailaren 17an, Torres-Dulcek Kataluniako fiskalak deitu zituen. Bilera horretan, Kataluniako galdeketa eta beste gai batzuk izango zituzten gaitzat. Bere asmoa fiskalei entzun eta, beharrezkoa balitz, erabakiak hartzea izango zela adierazi zuen^[63]. Egun berean, kontsultari babesa emateko ebazpena onartu zuen Kataluniako Parlamentuak 89 botorekin (% 65,9). CiU, ERC, ICV-EUiA eta CUP alderdietako diputatuek, Joan Ignasi Elenak eta PSCko bi ordezkarik babesa eman zioten. PPCk eta Ciutadansek kontrako botoa eman zuten^[64]. Espainiako Auzitegi Konstituzionalak kontsulta debekatuz gero, CUPek desobedientzia egitea proposatu zuen, baina beste inork ez zuen babestu hori. Hala ere, adosteke zuten debekua nola kudeatu^[65]. Bestalde, ANC Biltzar Nazional Katalanak eta Omnium Cultural elkarteak bultzatutako Ara es l'hora mugimenduak Bai edo bai kanpaina hasi zuen galdeketari begira. Kontsultako bi galderetan «gehiengoak baiezko bikoitza» erantzutea zen helburua. Kataluniako herritar ororengana iritsi eta atxikimendua lortzeko, 100.000 boluntario behar zituzten^[66].

Irailaren 18an, Artur Mas Generalitateko presidenteak dena prest zuen, irailaren 19an Parlamentuan kontsulten legea onartu ostean, azaroaren 9ko kontsultarako deialdiaren dekretua sinatu ahal izateko. Gobernuaren helegitea kontsultaren deialdia baino lehenago iristea saihesten saiatuko zen Generalitatea^[67].

Legea, kontsulta eta parte hartze prozesua (iraila-azaroa)

Irailaren 19an, ANC Kataluniako parlamentuaren aurrean bildu zen kontsulta legea babesteko. 16:30ean hasi zen saioa diputatuek, eta CiU, ERC, PSC, ICV eta CUPen aldeko botoekin aurrera ateratzea espero zen^[68].

Azkenik, kontsulta legea onartu zuen Kataluniako Parlamentuak, babes zabalarekin. Aldeko 106 boto eta aurkako 28 izan ziren bozketan^[69]. Espainiako Auzitegi Konstituzionalak kontsulta debekatuz gero, CUPek desobedientzia egitea proposatu zuen, baina beste inork ez zuen eskaera hori babestu. ERCk argudiatu zuen debekatuz gero, NBEra joko zutela^[69].

Irailaren 19an, Pedro Sanchezek ohartarazi zuen Kataluniako mugimenduek "banaketa sustatzen" zutela eta, horiek hala, sozialistek federalismoaren alde egingo zutela. "Espainian estatu moduan beti elkarrekin eta bat eginda egin izan dugu aurrera, horregatik Katalunian piztu den estatu krisiaren aurrean zentzuz eta ausardiaz jokatu behar da"^[70].

Irailaren 20an, Artur Mas Kataluniako presidenteak kontsultaren dekretua noiz sinatuko zain zegoen Espainiako Gobernua. Espainiako Gobernuak Kataluniako galdeketaren aurkako makineria martxan jartzeko, Masek kontsultaren dekretua sinatu behar zuen^[71].

Irailaren 21ean, kontsultara zetorren astean deituko zuela iragarri zuen Masek. Kataluniako presidenteak Madrili eskatu zion ez zezala erabili konstituzioa "Kataluniako herria isilarazteko". Pedro Sanchez sozialisten buruak gogor kritikatu zuen Masen iragarpena. UPDko buru Rosa Diezek, berriz, ohartarazi zion kontsultara deitzeko esperantzak bazterrean uzteko^[72].

Irailaren 22an, Bartzelonako Udalak eta Kataluniako beste 600 udalek azaroaren 9ko kontsultari babesa emateko mozioak onartu zituzten edo onartuko zituzten, Kataluniako Udalerrien Elkarteak eta Independentziaren Aldeko Udalerrien Elkarteak jakitera eman zutenez. CiUk, ICV-EuiAk eta Unitat per Barcelonak (ERC-DCat) aldeko botoa eman zuten Bartzelonako Udalean^[73].

Irailaren 23an, Francesc Homs Kataluniako Gobernuko bozeramaleak ziurtatu zuenez, Artur Masek ez zuen aurreikusi hauteskundeak aurreratzea eta baieztatu egin zuen kontsulta azaroaren 9an egingo zela. Homesek kontsultaren deialdiaren inguruan "kalkulurik" ez egitea eskatu zuen eta, azpimarratu zuenez, Kataluniako Gobernuaren asmo bakarra gauzak ondo egitea zen^[74].

Irailaren 24an, Masek berretsi zuen astebururako sinatuko zuela kontsultaren deialdia. Hori horrela, kontsultaren dekretua, eta onartu berri zuten kontsulten legea, irailaren 25ean edo irailaren 26an argitaratuko zituzten Kataluniako Generalitatearen Aldizkari Ofizialean^[75].

Irailaren 25ean, La Vanguardia egunkariak aurreratu zuenez, Artur Mas Generalitateko presidenteak irailaren 27an berretsiko zuen kontsulta legea, eta hura aldizkari ofizialean argitaratutakoan sinatuko zuen dekretua. Sinatutakoan, abian jarriko ziren kontsultarako mekanismo guztiak. Besteak beste, galdeketaren nondik norakoak azaltzen zituen webgunea jarriko zuten martxan, eta zetorren asteko legebiltzarreko osoko bilkuran aukeratuko zituzten hauteskunde batzordea osatuko zuten zazpi legelari eta politologoak^[76].

Irailaren 26an, Mariano Rajoy Espainiako presidenteak esan zuenez, aurreikusi bezala Artus Masek irailaren 27an sinatzen bazuen galdeketara deitzeko dekretua, irailaren 29rako deituko zuen Ministro Kontseilua. Ministroen Kontseilua bildu eta helegitea jarriko zuen Auzitegi Konstituzionalean^[77]. Egun berean, ANCren kontuen gaineko informazioa eskatu zuen Espainiako Ogasunak. 2011, 2012, 2013 eta 2014 urteei dagozkien informazio fiskala bildu nahi zuen Espainiako Ogasunak^[78].

Irailaren 27an, Kataluniako 947 udaletatik 600ek baino gehiagok onartu zuten herri galdeketaren aldeko mozioa, eta guztira 867 izango ziren azkenean (%91,55), AMI Kataluniako Udalerrien Elkartearen arabera. Badalonan, PPk gobernatu arren, kontsultaren alde egin zuen udalak^[79]. Egun berean, Artur Masek Katalunian azaroaren 9ko galdeketara deitzen duen dekretua onartu zuen. Espainiako Gobernuak beste behin ere esan zuen kontsulta ez zela egingo «konstituzioa urratzen duelako»^[80].

Egun berean zabaldu zenez, Kataluniako Gobernuak irailaren 28an hasiko zuen kontsultari buruzko kanpaina. Generalitateak egindako kanpainaz gain, Kataluniako Asanblada Nazionalak (ANC) eta Omnium Culturalek bultzaturiko Ara es l´hora kanpaina urriaren 4an hasiko zen^[81].

Irailaren 28an, Estatu Kontseilua bildu zen Batzorde Iraunkorrean, Gobernu zentralak Kataluniako Kontsulten Legearen eta kontsulta deialdiaren dekretuaren kontra jarriko zituen helegiteak aztertu eta horien inguruan ebazteko^[82].

Egun berean zabaldu zenez, 5,4 milioi katalan deituko zituen Generalitateak azaroaren 9ko kontsultan parte hartzeko, eta bertan bizi ziren atzerritarrek ere boza emateko aukera izango zuten. Gainera, 2.718 hautesleku prestatuko zituzten Katalunia osoan zehar, kontsultaren kontra zeuden herrietan ere bai. 8.130 mahai eta 10.800 hautetsontzi prestatuko zituzten 2.718 hauteslekutan, Kataluniako udalerri guztietan. Horretarako, Generaltitateak lekuen zerrenda igorri zien udalei dagoeneko, eta hamar eguneko epea zuten "alternatibak aurkezteko"^[83].

Irailaren 29an, litekeena zen Konstituzionalak uztea bertan behera galdeketa, behin-behinean. Helegitea aurkeztu zuen Espainiako Gobernuak. Antidemokratikotzat jo zuen Rajoyk. Masek azaldu zuen Kataluniako alderdiekin adostuko zuela balizko debekuari nola erantzun^[84].

Azkenik, egun berean, Auzitegi Konstituzionalak bertan behera utzi zuen, behin-behinean, Kataluniako galdeketa. Tramiterako onartu zuen Espainiako Gobernuak jarritako helegitea, eta horrek automatikoki utzi zituen indargabe Kataluniako Parlamentuak onartutako Kontsulten Legea eta Masek sinatutako dekretua^[85].

Egun berean aurretik, trantsizio nazionalerako Liburu Zuria aurkeztu zuen Masek. 1.400 orritan, independentziari buruzko oinarrizko galderak argitu asmo zituen agiri horrek, besteak beste, ekonomikoki nola sostengatuko zuketen estatu berria, nolako harremana izango zukeen Kataluniak Espainiarekin, eta nola aldarrikatu asmo zuten independentzia^[86].

Kontsulta indargabetu ostean, iluntzean bertan, dozenaka elkarretaratze egin zituzten Katalunia osoan; handiena, Espainiako Gobernuak Bartzelonan zeukan ordezkaritzaren aurrean. ANC Biltzar Nazional Katalanak eta Omnium Culturalek azaroaren 9rako kanpainaren hasiera aurreratzea erabaki zuten^[86].

Irailaren 30ean, Kataluniako Gobernuak bertan behera utzi zuen azaroaren 9ko galdeketaren kanpaina, "behin-behinean" eta kautelazko neurri gisa.

CiU, ERC, ICV-EUiA eta CUP alderdiek mobilizaziorako deia egin zuten. Hala, Kataluniako Asanblada Nazionalak egindako deialdiarekin bat egin zuten alderdiek: 19:00etarako deitu zituzten protesta-bilkurak. Kataluniako Parlamentuak, bestalde, alegazioak iragarri zituen^[87]. Bestalde, elkarretaratzeak egin zituzten Kataluniako udaletxe guztien aurrean, Auzitegi Konstituzionalaren erabakiaren kontra protesta egiteko. Jendetza batu zen. Ekitaldi nagusiena Bartzelonan egin zuten, Sant Jaume plazan; horretan, 5.000 lagun elkartu ziren. Gainera, independentziaren aldeko Ara es l'hora kanpaina aurreratzea erabaki zuten ANC Kataluniako Biltzar Nazionalak eta Omnium Culturalek^[88].

Bestalde, Gobernuko Ordezkaritzaren aurrean, Bartzelonan, ehunka pertsona kanpaldia egiten saiatu ziren. Esquadra Mossoek kanpadendak kendu zituzten. Bartzelonako CUPek deitu zuen protesta, sare sozialen bidez^[89].

Egun berean zabaldu zenez, ICVk askatasuna emango zien militanteei kontsultaren bigarren galderan. Lehenengo galderan baiezkoaren alde egingo zuen alderdiak. Hau da, Kataluniak estatu propio bat izateko bozkatuko zuen azaroaren 9an^[90].

Urriaren 1ean, galdeketaren debekua kentzeko alegazioak aurkeztu zituen Kataluniako Gobernuak Auzitegi Konstituzionalean. Galdeketaren kontrol batzordearen osaketa onartu zuen Kataluniako Parlamentuak. Proposamenak aldeko 84 boto jaso zituen. Kontrakoek salatu zuten desobedientzia ekintza zela, eta UPD alderdiak prebarikazioa egon zitekeela salatu zuen^[91]. Bestalde, Generalitateak helegite bana aurkeztu zuen Auzitegi Konstituzionalean, kontsulten legea eta azaroaren 9ko kontsulta deialdia bertan behera utzi zuen neurria "berehala altxa dezan". Gainera, Barne Ministerioak Espainiako Poliziak Katalunian zuen presentzia indartzeko neurri hartu zuen, eta istiluen kontrako 300 polizia gehiago bidali zituen, Espainiako Gobernuaren eskumena ziren eraikin publikoak babes zitzaten betez ere^[92].

Egun berean, Artur Mas Generalitateko presidentea Kataluniako Parlamentuko CiU, ERC, ICV-EUiA eta CUPeko ordezkariekin bildu zen. Bilera eta bilera artean ez du baloraziorik egin, baina aipatu zenez, urriaren 3ko goizean lau alderdi horietako kideekin batuko zen Mas. Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren erabakiaren aurrean nola jokatu erabakitzea zen bilera horren asmoa^[93].

Urriaren 2an jakin zenez, Kataluniako 250 poetak manifestu bat sinatu zuten independentziaren alde. Tartean zeuden, Marta Pessarrodona, Francesc Garriga, Lluis Sola, Marius Sampere, Dolors Miquel eta Jordi Pamies^[94]. Egun berean, Kontrol Batzordearen izendatzea aztertzen zebilen Estatuko Abokatutza. Kontsultarako sortutako organoa legez kanpokoa ote zen eta "legezkotasuna berriz ezartzeko" neurriak hartu behar ziren ikertzen ari zen^[95].

Egun berean, Artur Mas Generalitateko presidenteak galdeketaren kontrol batzordea izendatzeko dekretua sinatu zuen. Urriaren 3an, kontsulta babesten zuten alderdien ordezkariekin bilduko zen^[96]. Halaber, Konstituzionaleko presidentea errefusatuko zuen Kataluniako Parlamentuak. Francisco Perez de los Cobos PPko militantea izan zela nabarmendu zuten idatzian^[97].

Bestalde, RAE Espainiako Errege Akademiak bere hiztegiaren edizio berritua aurkeztu zuen, eta zenbait aldaketa deigarri egin zituen, nahiz eta ezin ziurta zitekeen Kataluniako egoera politikoari erantzuteko eginak zirela^[98]. Auzitegi Konstituzionalak Kontsulta Legea indarrik gabe utzi zuenetik, Kataluniako Gobernuak eten egin zituen azaroaren 9rako hainbat prestaketa prozesu. Oposiziokoek kanpainarekin jarraitzeko eskatu zioten^[99].

Urriaren 3an, Kataluniako galdeketaren aldekoek bilera egin zuten hurrengo pausoak erabakitzeko. Begi bistakoak ziren desadostasunak; ERCk, CUPek eta ICVk estu hartu zuten Mas, kanpaina eteteagatik^[100]. Azkenik, galdeketarako deialdiari eustea adostu zuten alderdiek. Artur Mas eta CiU, ERC, ICV eta CUPeko ordezkariak batzartuta egon ziren. Bilera hasi eta hiru ordura, ohar bat irakurri zuen Francesc Homs gobernuko bozeramaileak. Gero berriro bildu ziren Espainiako Auzitegi Konstituzionalak galdeketa baliogabetzeari nola erantzun adosteko. Bestalde, Madrilek auzitara eramango zuen galdeketaren kontrol batzordearen izendapena^[101]. Azkenik, A-9ko galdeketarako deialdiari eustea adostu zuten CiUk, ERCk, ICVk eta CUPek^[102].

Bestalde, egun berean jakin zenez, Kataluniako herritarren %70,8 zeuden azaroaren 9ko galdeketaren alde. Inkesta horren arabera, ERCk irabaziko zituzkeen Kataluniako Parlamenturako hauteskundeak. Botoen %19,8 jasoko zituzkeen ERCk, eta 6,7 puntuko aldea izango zukeen CiUrekiko^[103]. Bestalde, Kataluniako udalen %96 inguruk atxikimendua eman zioten azaroaren 9ko galdeketari. 947 udaletatik 910 kontsultaren alde agertu ziren, eta askok mozioak onartu zituzten. Kolore politiko guztietakoak ziren^[104].

Urriaren 4an, Eskoziako ereduari jarraituz, atez ateko iritzi bilketa hasi zuen Ara es l'hora kanpainak. Boluntario taldeak auzo eta herrietara igorriz, herritarrekin zuzenean harremanean jartzea zen asmoa, Katalunia independentetik zer esperoko zuketen jakiteko. ANC Biltzar Nazional Katalanak eta Omnium Cultural erakundeek sustatutako kanpaina independentista zabala zen Ara es l'hora. Denera 8.000 boluntario inguru arituko ziren atez ate iritziak biltzen. Azaroaren 9rako ehun mila bildu nahi zituen kanpainak, herri galdeketa antolatzen eta aurrera eramaten laguntzeko^[105].

Egun berean, Kataluniako 800 alkate inguruk azaroaren 9ko kontsultaren alde batu ziren, Artur Mas Generalitateko presidentearekin batu aurretik. "Orain edo inoiz ez" oihuak bota zituzten. Katalunian dauden 947 udalerritatik 920k kontsultaren aldeko mozioak onartu zituzten. Oriol Junquerasek esan zuen "Espainiako demokraziak Kataluniakoa mehatxatzen" zuela^[106].

Bestalde, Generalitateak iragarki alternatibo bat aireratu zuen, bertan behera gelditutako kanpaina ofizialekoa ordezkatzeko. Aurrekoa bezalatsu hasten zen, baina gero mezu batek eteten zuen: «Espainiako Gobernuak eskatuta, helegitea jarri diote Kataluniaren etorkizun politikoari buruzko herri galdeketa ez erreferendarioari. Ondorioz, informatzen dugu: 1) Tu decideixes [zeuk erabakitzen duzu] kanpaina etenda dagoela behin-behinean eta badaezpada. 2) Kataluniaren etorkizun politikoa erabakitzeko eskubidea bermatuko duten ekinbide legal, politiko eta instituzionalak bultzatzea erabaki duela Kataluniako Gobernuak»^[107].

Urriaren 5ean, erabakiko zuen UDCk galdeketan zer erantzun. Zalantza handiena Uniok eragin zuen; CDCren koaliziokide izanagatik, independentistak ez ziren kide batzuk baitzeuzkan, tartean Josep Antoni Duran i Lleida^[108]. Egun berean, A-9aren ostean, Rajoyk elkarrizketaren beharra ikustea espero zuen Masek. Generalitateko presidenteak berretsi egin zuen kataluniarrek bozkatu egingo zutela azaroaren 9an^[109].

Azkenik, Uniok boto askatasuna eman zuen independentziaren inguruko galderan. Azaroaren 9ko kontsultaren lehen galderan baietz bozkatzea adostu zuen UDC alderdiak; independentziaren inguruko bigarren galderan, berriz, boto askatasuna eman zien alderdikideei^[110]. Bestalde, Kataluniako egoera izan zuen aipagai editorialean Financial Times Erresuma Batuko kazeta ekonomikoak, Espainiak talkatik ihes egin beharko luke izenburu zuen artikuluan. Bertan, egunkariak kritikatu zuen ez zegoela elkarrizketarik Kataluniako eta Espainiako gobernuen artean, eta nabarmendu zuen "erantzun politikoa behar duen arazo politikoa" dela Kataluniakoa. Horregatik, Konstituzioa "hobetzeko" aholkatu zion Financial Timesek Rajoyri^[111].

Urriaren 6an, galdeketarako kontrol batzordea bertan behera uzteko eskatu zion Espainiak Konstituzionalari. Estatuko Abokatutzaren bitartez egin zuen eskaera. Galdeketa berme guztiekin egin ahal izateko, aste hori erabakigarria zela zioen Homsek, eta "egin edo ez erabakitzeko" urriaren 15era arteko epea jarri zuen^[112]. Bestalde, Kontrolerako batzordearen kideetako batek karguari uko egin zion. Quim Brugue Zientzia Politikoan katedradunak dimisioa eman zuen, kontsultak "berme demokratikorik" ez zuela argudiatuta^[113]. Egun berean, Anna Simo ERCren bozeramaileak uste zuen azaroaren 9ko kontsulta "bideratuta" zegoela, "blindatuta" ez dagoen arren, eta helburua lortzeko epemugarik ez jartzea eskatu zuen, bileran ez baitzuten halakorik adostu, Francesc Homs kontseilariak urriaren 15erako kontsulta egingo zen ala ez erabakiko zutela adierazi ostean^[114].

Egun berean, A-9an botoa emateko aurreikusi zituzten errolda eta erregistroak berriro zabaldu zituen Generalitateak. Atzerrian bizi ziren katalanek, espetxean edo gazteentzako atxiki zentroetan daudenek nahiz menpekotasunen bat zutenek eska zezaketen herri galdeketan botoa emateko zegokien errolda edo erregistroan izen ematea. CDC, ERC eta CUP baiezko bikoitzaren alde zeuden, Ara es l'hora kanpaina sustatu zuten elkarteek —ANC Biltzar Nazional Katalanak eta Omnium Culturalek— egin zuten gisan. UDC eta ICV-EUiA, berriz, lehen galderan baiezkoa erantzutearen eta bigarrenean boto askatasuna ematearen alde agertu ziren. Eta PSC, PP eta Ciutadans herri galdeketa egitearen kontra agertu ziren^[115].

Urriaren 7an, Homsek berretsi zuen galdeketa "bideragarria" zela eta ez zegoela epe mugarik. Kataluniako Gobernuak, bien bitartean, galdeketa babesten duten 900 udalen mozioak Espainiako Gobernuari eta Espainiako Auzitegi Konstituzionalari bidaltzea erabaki zuen^[116]. Bestalde, Generalitateak eta ERCk desadostasunak ukatu zituzten. Kontsulta bertan behera uzteko epemugarik ez zegoela ziurtatu zuen Homsek, galdeketa "bideragarria" zelako. Kontsulta "ziurtatzeko" Gobernuan sartzea eskatu zion CUPek ERCri. Bestalde, PPk, PSOEk eta UPyDk atzera bota zuten ERCk Kataluniako kontsultaren debekuaren kontra aurkeztutako helegiteen harira Kongresuan aurkeztu zuen ez-legezko proposamena^[117].

Urriaren 8an, La Vanguardia egunkariak argitaratu zuenez, azaroaren 9ko galdeketa udalen bitartez antolatzeko aukera aztertzen ari zen Kataluniako Gobernua. ANCk eta Omniun Culturalek ekitaldi bat iragarri zuten urriaren 19rako. Bestalde, CiU, ERC, ICV-EUiA eta CUP urriaren 9ko arratsaldez batzartuko ziren^[118].

Urriaren 9an, Bartzelonako Auzitegiko epaile baten jarduna etetea aztertuko zuela Botere Judizialak zabaldu zen. Kataluniako Konstituzioaren zirriborroa idazten laguntzeagatik abiarazi zuten Santiago Vidalen aurkako diziplina dosierra. CiU, ERC, ICV-EUiA eta CUP 18:00etan batzartu ziren Palau jauregian. Ara és l'hora kanpainaren sustatzaileek, ANCk eta Omnium Culturalek, beste ekitaldi bat iragarri zuten: urriaren 19an egingo zuten, Katalunia plaza (Bartzelona)n^[119]. Bestalde, Konstituzionalak atzera bota zituen Parlamentuaren errekusazioak. Auzitegiaren arabera, "ezin da epaile bat errekusatu gai baten inguruan erabakia hartu aurretik irizpide juridikoa agertu zuelako"^[120]. Egun berean, erabateko diskrezioz» bildu ziren Kataluniako alderdi nagusietako buruzagiak, prozesu subiranistan eman beharreko pausoak eztabaidatzeko. Aurreko asteko goi bileran ez bezala, ez zuten jakinarazi hitzorduari buruzko xehetasunik, eta kazetariek iluntzean baino ez zituzten ikusi Generalitatearen Robert jauregira sartzen^[121].

Urriaren 10ean, urriaren 19ko ekitaldia "inflexio puntu bat" izatea nahi zuen ANCk. Ara es l'hora kanpainaren sustatzaileek ekitaldi "jendetsua" iragarri zuten. "Erakutsi nahi dugu gehiengoa garela, elkarrekin goazela eta elkarrekin joango garela", esan zuen Carme Forcadell ANCko presidenteak^[122].

Egun berean, Generalitateak atzeratu egin zuen kontsultarako erroldaren argitalpena. Bozketa aurreikusitako datan izango ote zen argitzeko eskatu zien Duranek kontsultaren aldeko alderdiei. Carme Forcadell Kataluniako Asanblada Nazionaleko presidenteak argi adierazi zuen azaroaren 9ra arte "aurreikusitako ibilbide orria" jarraituko zutela, eta "Generalitateak eta alderdiek ere" berdin egingo zutela. Bestalde, FC Bartzelona klubak gutuna igorri zion Joan Rigol Erabakitzeko Eskubidearen aldeko Itun Nazionalaren presidenteari, bat egiten zuela adierazteko^[123].

Urriaren 11ean, Masek batasunerako deia egin zien burujabetzaren aldeko indar katalanei. Kataluniako presidenteak azaroaren 9ko galdeketaren legezkotasuna berretsi zuen^[124].

Urriaren 12an, Kataluniako prozesuaren kontra jaikitzeko eskatu zion SCCk gizarteari. Joaquim Coll SCCko presidenteorde eta historialariak esan zuenez, "boza ematea ez da demokraziaren sinonimo", eta Kataluniako herritarrak "eztabaida subiranista batek bahituta bizi dira"^[125].

Urriaren 13an, boz plebiszitarioak proposatu zituen Trantsizio Nazionalerako Kontseiluak. Erakundeko presidenteak uste zuen hauteskundeen ostean osatutako parlamentuak aldebakarreko independentzia aldarrikapena egin zezakeela, eta urte eta erdiko epean sor zezaketela estatu independentea^[126].

Urriaren 13an hasitakoa, azaroaren 9an kontsulta egingo zen ala ez erabakitzeko aste erabakigarria zen Katalunian. Generalitateak urriaren 15ean jarri zuen epemuga galdeketa egingo zuen erabakitzeko, aste horretako asteazkenean. Kontsultaren aldeko herri mugimenduek galdeketaren aldeko kanpaina egiten jarraitu zuten. Generalitateak aste horretan erabakiko zuen kontsultarekin jarraitu ala bertan behera utzi^[127].

Egun berean, 13:00etan hasi zuten bilera Kataluniako Gobernuko eta CiU, ERC, ICV-EUiA eta CUPeko ordezkariek, Bartzelonako Pedralbes jauregian, eta, 16:00etan eten bat egin ondoren eztabaidatzen jarraitu zuten. Bileratik hedabideetara filtratutako informazioen arabera, baliogabe utzitako artikuluei uko egin eta maila apalagoko «prozesu parte hartzaile bat» proposatu zien gobernuak beste alderdiei^[128]. Bestalde, ANC Biltzar Nazional Katalana eta Omnium Cultural elkarteek, Ara es l'hora kanpainaren sustatzaileek, azaroaren 9ko herri kontsultarako entitate interesatu izatea eskatu zuten Kataluniako Generalitatean. Ondorioz, Kontrol Batzordearen kreditazioa jaso eta bozketa egunean bertan aktiboki parte hartzeko aukera izango zuten, Kataluniako Kontsulta Legeak jasotzen zuen moduan. Gobernazio Sailaren oniritzia jaso ostean, ikuskatzaile izateko izen ematea hasiko zuten^[129].

Urriaren 14an, azaldu zuen Masek azaroaren 9an hauteslekuak, hautetsontziak eta boto-paperak egongo zirela, eta 16 urtetik gora dutenek bozkatu ahal izango zutela. Aitortu zuen Masek galdeketa ez zela egingo dekretuan jaso ziren baldintzekin, baina galderak lehen adostutakoak izango zirela jakinarazi zuen. Kataluniako Gobernuak prestatuko zuen bozkatzeko behar zen guztia. 20.000 boluntario baino gehiago ariko ziren, eta galdeketaren aldeko elkarteen laguntza ez ezik udalena ere izango zutela gaineratu zuen. Hautetsontziak Kataluniako Gobernuaren lokaletan egongo ziren, eta emaitzak azaroaren 10ean ezagutuko zirela iragarri zuen. Garbi utzi zuen azaroaren 9ko galdeketa ez zela behin betiko galdeketa izango, horien aurrekoa baizik. Presidenteak esan zuen behin betiko erreferenduma hauteskundeetara deituta helduko zela. Azaldu zuen "unea iritsita" ohiko moduan deituko zuela berak bozetara, baina alderdiek zerrenda eta programa bateratuak aurkeztu beharko zutela eta emaitza erreferendum bateko emaitza izango zela. Batasuna eskatu zien presidenteak alderdiei, eta nabarmendu zuen "aurkaria" ez zegoela Katalunian^[130].

Bestalde, “Lehenengo eskoziarrak, orain katalanak” lerroburu hori aukeratu zuen New York Times egunkariak editorialerako. Bertan, Kataluniako gatazkari “irtenbide politikoa” ematearen alde agertu zen egunkaria^[131].

Urriaren 15ean, legea bete ezean berriro helegitea jarriko zutela esan zion Rajoyk Masi. Elkarrizketarako deia egin zion Espainiako presidenteak Kataluniakoari, 'alde bakarreko erabakiak hartzen aritu gabe'^[132]. Masen B planak hautsi egin zuen kontsultaren aldekoen arteko batasuna. Adostutako kontsulta berreskuratzea edo hauteskundeak deitzea eskatu zion ERCk Masi, eta ICV eta CUP oso haserre agertu ziren^[133]. 'Herri mailako zerrenda bat' aurkeztearen alde agertu zen ERC. Plebiszitu-hauteskundeak egitekotan, 'gizarte zibileko ordezkariek osatuko duten hautagaitza bat' aurkeztearen alde egingo zuen ERCk, indar politikoek bakarrik osatutako zerrenda bat aurkeztu beharrean^[134]. Bestalde, Kontsulta alternatiboa zen aukera posible bakarra, Artur Masen arabera. Galdeketa legea errespetatuz egingo zela baieztatu zuen Generalitateko presidenteak^[135]. Duranek PSCrekin ituna egitea iradoki zuen, ERC aldenduz gero. CiUren Kongresuko bozeramaileak sozialista kataluniarren buruarekin hitz egin zuen azken asteetan. Icetak lehentasunak aldatzea jartzen zuen Generalitatearekin bat egiteko baldintza gisa^[136].

Ara es l'horak urriaren 19an zabalduko zuen A-9rako proposamena. Independentziaren Aldeko Udalek babesa adierazi zioten Kataluniako Gobernuak iragarritako galdeketa ereduari. Parlamentuan, bien arteko pitzadura irudikatu zuten Artur Masek eta Oriol Junquerasek^[137].

Urriaren 16an, Kataluniako bloke subiranista hautsi eta bi egunera, Masen plan alternatiboarekiko jarrera berretsi zuten alderdi nagusietako buruek. Udal independentisten elkarteak babestu zuen galdeketa berria. Bestalde, Madril urduri ikusten zuten Kontsulten Legean oinarritutako galdeketaren ordez, «prozesu parte hartzaile bat» proposatzean^[138]. Bestalde, Francesc Homs Kataluniako Gobernuko eledunak balizko hauteskunde plebiszitarioetan zerrenda bateratua osatzeko proposamena berretsi eta defendatu zuen. Alde horretatik, gainera, "edozer egiteko prest" zeudela ziurtatu zuen Homsek, eta negoziaziorako borondatea erakutsi zuen. "Barkamena" eskatu zuen azken egunetan erakutsitako batasun faltagatik, eta hauteskundeetarako zerrenda bakarraren ideia defendatu zuen^[139].

Egun berean, zerrenda bateratu bat osatzeko proposamena egin zion CDCk ERCri. ANCko eta Omnium Culturaleko presidenteak Artur Mas Generalitateko presidentearekin bildu ziren. Azaroaren 9ko kontsulta alternatiboari begira izango zuten jarrera zehaztuko zuten eragileek urriaren 19an^[140].

Urriaren 17an, Kataluniako Gobernuak hasi zituen tramiteak, azaroaren 9ko herri galdeketan parte hartu nahi zuten herritarrek izena eman ahal izan zezaten. Datuen babeserako legea zela eta, ezin dute erabili boto-emaileen erregistro arrunta; horregatik, egunean bertan bozkalekuetan eman beharko zen izena. Atzerritik botoa emateko ere hamalau leku prestatzen ari ziren mundu osoan^[141]. Egun berean, Oriol Junqueras ERCko kideak argi azaldu zuen alderdiaren helburua: "Egin ditzagun hauteskundeak ahalik eta azkarren, independentzia aldarrikatzeko. Egin dezagun behingoz, mesedez". Junqueras hunkituta mintzatu zen Catalunya Radio irrati katean, Kataluniaren prozesu subiranistaz. Alderdiaren nahia betetzeko "itxaropena" agertu zuen, baina ohartarazi zuen "denbora galtzea" ez zela ona^[142].

Hauteskundeak exijitu zituen Junquerasek. Masek azaroaren 9rako deitu zuen kontsulta alternatiboa "denbora galtzea" zela azpimarratu, eta independentzia lehenbailehen aldarrikatzea eskatu zuen. Francens Homs Kataluniako Presidentetza kontseilari eta Gobernuko bozeramailea, bestalde, baikor agertu zen ERCrekin batera hauteskundeei begirako zerrenda bateratua lortzearen kontura^[143]. Egun berean, gobernatzen hasteko eta aurrekontuak onartzeko eskatu zion Rajoyk Masi. Milanen egin zituen adierazpenetan, ezegonkortasun garai bati amaiera emateko ere eskatu zion Artur Masi^[144].

Urriaren 18an, boluntarioen erdiak, lortuta zeuden. Azaroaren 9ko kontsultarako 11.000 boluntariok eman zuten izena; tartean ERCko zenbait ordezkarik. Ara és l'horak urriaren 19an emango zuen A-9rako proposamenaren berri^[145].

Urriaren 19an, Ara és l'hora kanpainako sustatzaileek, Omnium Cultural eta ANC Kataluniako Biltzar Nazionalak, azaroaren 9rako deitutako kontsulta babestu zuten, baina bi eskaera nagusi egin zizkioten Artur Mas Generalitateko presidenteari: batasun politikoa eta hauteskundeak -hiru hilabete baino lehen-. Bartzelonan egin zuten ekitaldia, Katalunia plazan. Jendetza bildu zen; 110.000 lagun^[146].

Urriaren 20an, galdeketaren jarraipena egiteko, aurreakordio batera heldu ziren CUP eta Kataluniako Gobernua. Francesc Homs Kataluniako Gobernuko bozeramaileak iragarri zuen "batasun teknikoa" berreraikitzeko aurreakordioa zela adostutakoa. Gainerako alderdiak aurreakordiora batzea espero zuen Homsek. Homsek iragarri zuenez, sei egunean 23.870 lagunek eman zuten izena^[147]. Egun berean, Gobernua A9ko erregistroa aztertzen ari zen baliogabetzeko asmoz. Bestalde, Carme Forcadell ANC Kataluniako Biltzar Nazionaleko presidenteak politikarien esku utzi zuen balizko zerrenda bakarra, plebiszitu-hauteskundeak deitzen bazituzten^[148].

Azkenik, 25.025 lagunek eman zuten izena, baina Generalitateak zabalik izango zuen webgunea^[149]. CUP A-9rako akordiorako oinarri batean nahasi zuen Homsek. ERC eta ICV-EUiA, hauteskunde eske zeuden, berriz^[150].

Urriaren 21ean, negoziazio politikoa utzi eta kontsulta kalean bultzatuko zuen CUPek. Horrela, “kalea oinarri duten lan eskematan” zentratuko zen CUP, azaroaren 9ko mobilizazioa arrakasta bat izateko eta Espainiako Gobernuaren ezezkoa gainditzeko. ERC, ICV, EUiA eta CUP alderdiek aldebiko bilerak egin zituzten, goizean Kataluniako Parlamentuan, Artur Mas Generalitateko presidenteak iragarritako prozesu parte-hartzailea duin egiteko eta hobetzeko. Bilerak, alderdi ezkertiarren arabera, ANCrekin eta Omniumekin ere egin zituzten. Bestalde, Artur Mas Oriol Junqueras ERCren buruarekin bilduko zen eta “haustutako batasuna berreraikitzeko borondatea” azaldu zuen, A9ko prozesua indartze aldera^[151].

Urriaren 22an jakin zenez, 1.255 lokal zabalduko ziren 938 herritan botoa emateko. Galdeketan parte hartu nahi zuten kataluniarren % 99k euren herritik mugitu gabe eman ahalko zuten botoa. Ordura arte, 30.231 pertsonak eman zuten izena azaroaren 9ko antolaketa-lanetan laguntzeko. Bestalde, Artur Mas Kataluniako presidentea eta Oriol Junqueras ERCko burua bildu ziren, azaroaren 9ko prozesu parte-hartzailearen inguruan jarrerak gerturatzeko^[152].

Egun berean, azaroaren 9ko galdeketa "arrakastatsua" izan zedin, akordio batera heldu ziren Artur Mas Kataluniako Gobernuko presidentea eta Oriol Junqueras ERCko burua. 16:30ean batzartu ziren, eta 18:00 aldera bukatu; irteeran, Junquerasek azaldu zuen ERCk kontsulta babestuko zuela, baina Masi ohartarazi zion ezinbestekoa zela ERCrentzat gobernuak azaroaren 9aren ostean "lehenbailehen" hauteskundeetara deitzea. Bestalde, Kataluniatik kanpo, hamalau bozkaleku prestatuko zituen Kataluniako Gobernuak^[153].

Urriaren 23an jakin zenez, hauteskunde-kanpaina batean beste bitarteko jarriko zituen ERCk. 'Azaroaren 2tik 8ra kanpaina egingo dugu, Kataluniako hauteskundeak izango balira bezala', esan zuen Lluis Salvadok. Milioi bat boto-paper banatuko zituzten, batez ere, erabaki ezinik zeudenen artean^[154].

Urriaren 24an, Rajoy azaroaren 9ko galdeketaren aurka egitea aztertzen ari zen. Espainiako Gobernuak "Antidemokratiko"tzat jotzen zuen prozesua, eta deialdiarekin lotutako ekintza guztien inguruko txosten bat egiteko eskatu zien Estatuko zerbitzuko juridikoei^[155]. Bestalde, kontsultaren kanpaina informatiboari urriaren 25ean ekingo zion Gobernuak. Azaroaren 9an nork, nola eta non eman zezakeen botoa argituko zuten, baina parte hartzea sustatu gabe^[156].

Halaber, A9 'mobilizazio handia' izateko baturik lan egingo zuen Itun Nazionalak. Erabakitzeko Eskubidearen aldeko Itun Nazionalak bere laugarren bilera egin zuen Katalunian. Azaroaren 9ko prozesua aurrera eramateko bat eginik lan egingo zuten eragileek. Adostutako testuak bost puntu zituen eta “aniztasuna” eta “gizartearen eta politikaren lankidetza” aldarrikatzen zituen. Joan Rigol Ituneko koordinatzailearen hitzetan, “ardatz politikoaren” eta eragileen arteko batasuna “bistaratzeko” balio izan zuen bilerak^[157].

Urriaren 27an, galdeketa inpugnatuta ere, aurrera jarraitzeko eskatu zion ERCk Masi. Kontsultaren ordez egingo zen parte-hartze prozesuaren antolatzaile eta sustatzaile nagusia Kataluniako Generalitatea zela azpimarratu zuen. "Hartutako konpromisoa betetzeko" eskatu zion presidenteari^[158].

Egun berean, Espainiako Gobernuak A9-ko prozesuaren aurka jotzeko bidea abiatu zuen. Rajoyk txostena eskatu zion Estatu Kontseiluari azaroaren 9an Katalunian egin asmo zuten parte-hartze prozesu osoa bertan behera gera zedin^[159].

Urriaren 28an jakin zenez, Generalitateak A-9ko planari eutsiko zion. Kataluniako Gobernuak A-9ko «herritarren parte hartze prozesua» defendatu zuen, eta esan zuen Madrilek ez zuela debekatzeko ezer. Kataluniako alderdi guztiek —PPCek eta Ciutadansek salbu— egin zuten Madrilen erabakiaren aurka. PSCk uste zuen «okerra» zela A-9ko parte-hartze prozesua inpugnatzea, eragin juridikorik ez zuelako^[160].

Urriaren 29an, Kontsultaren aldeko kanpaina hastear zen, beste helegite baten mehatxupean. CDC alderdiak gauean abiatuko zituen kanpainako ekitaldiak. Ohiko hauteskunde-kanpainetan bezala, aurreneko ekintza modura, kartelak jarriko zituzten. Galdeketan, baietzaren alde egingo zuten. Bestalde, urriaren 28an jakinarazi zutenez, 40.930 herritarrek eman zuten izena kanpaina bera eta A9ko prozesua antolatzen laguntzeko^[161].

Egun berean, bozkatzera deitu zuen ANCk, debekatu arren. Espainiako Estatu Kontseiluak aho batez onartu zuen A-9ko galdeketa auzitara eramatea. Urriaren 30ean egingo zuen Espainiako Gobernuak ministroen kontseilua, eta bertan onartuko zuen kontsulta baliogabetzeko eskatzea. Bozkaleku gisa erabiltzeko lokal bat atontzea eta udaletxean azaroaren 9an Kataluniako bandera independentista zintzilikatzea adostu zuen Durangoko Udalak, baina erabaki horren kontra helegitea aurkezteko eskatu zion herri horretako PPk Carlos Urkijo Espainiako Gobernuak Euskal Autonomia Erkidegoan zuen ordezkariari^[162].

Urriaren 30ean, Estatu Kontseiluak kontsultaren gaineko txostena onartu behar zuen. Espainiako presidenteak premiazko txosten bat eskatu zion Estatu Kontseiluari; dokumentua urriaren 31 baino lehenago onartzeko ere eskatu zion eta, hortaz, egun horretan bertan bozkatuko zuten^[163]. Azkenik, A9ko kontsultaren kontrako helegitea babestu zuen Estatu Kontseiluak. Espainiako kontsulta-batzorde gorenak aho batez hartu zuen erabakia. Txostena eskuan, Auzitegi Konstituzionalera jo zezakeen Espainiako Gobernuak. Erabakiak ez zuen Mas ezustean harrapatu. “Legea obeditzea” espero zuen Rajoyk^[164].

ANC eta Omnium A9-an bozkatzearen alde agertu ziren, 'gertatzen dena gorabehera'. Bestalde, Generalitateak parte-hartze prozesuaren inguruan egin zituen iragarkiak emititzeko agindu zieten Kataluniako Gobernuaren lizentzia zuten irrati eta telebista kateei^[165].

Urriaren 31ean, galdeketaren aurka helegitea jarri zuen Espainiako Gobernuak. Soraya Saenz de Santamaria presidenteordeak zioen azaroaren 9rako deialdiak ez zuela "legezko oinarririk". Gertatzen zena gertatzen zela, bozkatzera deitu zuen ANCk^[166]. Bestalde, independentziaren aldeko joera izango zen nagusi galdeketan, inkesta baten arabera. Bi galderei baiezkoa erantzuten zietenak %49,4 ziren, CEOren arabera; estatu bai baina independente ez izatea nahi zutenak %12,6 ziren , eta estatu ere ez izatearen aldekoak, berriz, %19,7. Gainerakoek (%18,3) ez zekiten zer erantzun^[167].

Egun berean, auzitara jotzea aztertzen ari zen Mas, Madrilen «gehiegikeria» salatzeko. Espainiako Gobernuaren aurkako neurriak prestatzen hasi zen, hark Auzitegi Konstituzionalera jo ostean^[168].

Azaroaren 1ean, nazioarteko hamar lagunek babesa adierazi zioten azaroaren 9ko kontsultari. Nobel saridunak, idazleak eta soziologoak zeuden tartean. Nabarmendu zuten gatazkak konpontzeko biderik onena demokraziaren tresnak erabiltzea zela^[169]. Kataluniako galdeketa babesteko hau adierazi zuten: «Katalanak bozkatzea eragoztea gizarte demokratikoen printzipioen kontrakoa da». Tartean ziren Desmond Tutu Hego Afrikako apezpikua eta Adolfo Perez Esquivel Argentinako artista, biak Bakearen Nobel saridunak. Bestalde, Oriol Junqueras ERCko buruak esan zuen Espainia independentzia negoziatzeko prest egongo ez balitz Kataluniak ez lukeela zorraren bere zatia ordaindu beharko^[170]. Egun berean, Generalitateak ez zuen baztertzen nazioarteko epaitegietara jotzea. Francesc Homsek adierazi zuen Generalitateak ez zuela ‘’atzerapausorik’’ emango A9aren inguruan^[171].

Azaroaren 2an, Joana Ortega Generalitateko presidenteordeak adierazi zuen ezin zela % 100ean ziurtatu azaroaren 9an boto kutxak eta hauteslekuak irekita izango zirela. Espainiako Gobernuak helegitea jarri arren, Kataluniako Gobernuak azaroaren 9ko prestaketa lanekin jarraituko zuela adierazi zuen Generalitateko presidenteordeak^[172].

Azaroaren 3an hasten zena aste erabakigarria zen Katalunian. Espainiako Gobernuak inpugnatu egin zuen deialdia, eta begi guztiak Konstituzionalera begira zeuden. Azaroaren 4an bertan hartuko zuen auzitegi horrek bere azken erabakia^[173]. Egun berean jakin zenez, PSCk azaroaren 10ean plazaratuko zuen Espainiako konstituzioa aldatzeko proposamena^[174]. Bestalde, Generalitateak kontsulta ez baliogabetzea eskatu zion Konstituzionalari. Artur Masen Gobernuak idatzi bat aurkeztu zuen auzitegi horretan, kontsulta alternatiboaren aurka ez egitea eskatzeko^[175]. Egun berean, ultraeskuindarrek alderdi katalanen ekitaldi bati boikot egin zioten. Falangeren banderak zeramatzaten ultraeskuindarrak ekitaldian sartu ziren eta “beste gerra zibil bat nahi ote duten” galdetu zieten eztabaidako parte-hartzaileei^[176].

Kontsulta alternatiboa Auzitegi Konstituzionalak bertan behera utzi ondoren

Azaroaren 4ko goizean, Katalunia osoa, Auzitegi Konstituzionalari begira zegoen. Auzitegi Konstituzionala hasi zen Espainiako Gobernuaren helegitearen inguruan eztabaidatzen, eta osoko bilkura hiru egunekoa izango bazen ere, egun horretan bertan hartuko zuten erabakia^[177]. Kataluniako kontsulta bertan behera utziko zuen egun horretan Auzitegi Konstituzionalak, ezusterik ezean. Ezer urratzen ez zuela zioen Masek. Galdeketa eragileen esku uzteko asmoak indarra hartu zuen^[178]. Azkenik, Konstituzionalak tramiterako onartu zuen Espainiako Gobernuak jarritako helegitea, eta horrek automatikoki utzi zuen indargabe igandeko galdeketarako prestaketa oro. Bost hilabete zituen auzitegiak mamiaz erabakitzeko. Francesc Homs Generalitateko bozeramaileak esan zuen parte hartze prozesu bat zela igandekoa eta eutsi egingo ziotela galdeketari. Espainiako Gobernua salatuko zuela gaineratu zuen, adierazpen askatasuna urratzeagatik. Artur Mas presidenteak Erabakitzeko Eskubidearen aldeko alderdiak biltzera deitu zituen: "Batuta egon behar dugu adierazpen askatasuna elkarrekin eta sendo defendatzeko"^[179]. Itun Nazionalaren bilera, ostiralean egingo zen^[180].

Azaroaren 5ean jakin zenez, Kataluniako hainbat politikarik nazioartera joko zuten erabakitzeko eskubidearen alde. NBEn eta Europako zenbait erakundetan aurkeztuko zuten agiria alderdi politikoetako ordezkariek^[181]. Egun berean, Masek gutuna bidaliko zion Rajoyri, behin betiko erreferenduma adosteko. Generalitateko presidenteak azaroaren 9ko prozesu parte-hartzailean "beldurrik gabe" parte hartzeko deia egin zien kataluniarrei. Artur Masek 'lasaitasuna' eskatu zuen azaroaren 9ko polemika 'desdramatizatzeko'^[182].

Bestalde, 161 hautetsik bozkatu ahal izateko nazioarteko babesa eskatu zuten. Katalanek beren etorkizuna erabakitzea bermatzeko beharrezkoak ziren jokabideak gauzatzeko eskatu zieten hautetsiek nazioarteko erakundeei^[183].

Azaroaren 6an, A9-aren aurkako helegitea baliogabetu ala ez erabakiko zuen Gorenak. Espainiako Gobernuak Konstituzionalean sartu zuen inpugnazioaren eraginak, behin behinean, bertan behera geratzeko eskatu zion Generalitateak Auzitegi Gorenari^[184]. Azkenik, kontsultaren aurkako helegitea ez baliogabetzea erabaki zuen Gorenak^[185]. Bestalde, A9an 6.992 mosso arituko ziren, 'epaileen eta Fiskaltzaren esanetara'.

Kataluniako Barne kontseilariak azpimarratu zuen Esquadra Mossoek epaitegien aginduak obeditu behar zituztela, baina Barne ministroaren irizpenak ez^[186]. Egun berean, Generalitateak esku hartzen ez bazuen Gobernuak ez zuen epaitegietara joko. Hala ere, Generalitateak kontsultaren garapenean zuzenean parte hartzen baldin bazuen Exekutiboaren erantzuna zein izango zen ez zuen zehaztu Justizia ministroak^[187]. Azkenik, Generalitateak esku hartzen ez bazuen Gobernuak ez zuen epaitegietara joko. Hala ere, Generalitateak kontsultaren garapenean zuzenean parte hartzen baldin bazuen Exekutiboaren erantzuna zein izango zen ez zuen zehaztu Justizia ministroak^[188].

Egun berean, ANC Biltzar Nazional Katalanak eta Omnium Culturalek sustatutako Ara es l'hora kanpainak telefonozko maratoia antolatu zuen independentziari buruzko galdeketarako azken txanpan, A-9an inor ez zedin etxean geratu. Hainbat pertsona ezagunek ere hartu zuten parte maratoian. Galdeketari eusteko erabakia hartuta, helburu nagusi bat zuten orduan indar subiranistek: bozketa ahalik eta arrakastatsuena izatea^[189].

Azaroaren 7an, Generalitateak ebatziko zuen kontsulta gizartearen esku utziko zuen. Erabakitzeko Eskubidearen aldeko Itun Nazionala bildu egin zen goizean^[190]. Azkenik, galdeketa boluntarioen esku utzi zuten, baina hautetsontziak bermatuko zituen Masen gobernuak. "Denok jardungo dugu azken ondorioetara arte, baina galdeketaren exekuzioa boluntarioen esku dago orain", esan zuen Joan Rigol ituneko koordinatzaileak^[191]. Egun berean, adierazpen bat plazaratu zuten nazioartean. 25 sinatzaileen artean zeuden: Desmond Tutu, Adolfo Perez Esquivel, Ken Loach, Dario Fo eta Johan Cruyff^[192].

Bestalde, debekua kentzeko eskatu zion Artur Masek Konstituzionalari^[193]. Arratsaldez, Generalitateak emaitzak ezagutzera emango zituen^[194]. Espainiako Gobernuak, berriz, ez zuen argitu Artur Masen aurka egingo zuten. Espainiako Gobernuko presidenteordeak legea betetzea eskatu zion Kataluniako Exekutiboko buruari^[195].

Azaroaren 8an, lokal publikoen erabiltzeagatik Fiskalak ikerketa hasi zuen. Artur Masek adierazi zuen gobernuak botoak zenbatu eta emaitzak jakinaraziko zituela. Bestalde, zortzi europarlamentarik behatuko zuten bozketa eguna^[196]. Egun berean, istilu batzuk izan ziren euskal independentisten eta espainiar unionisten artean, bien ekitaldiak leku berean baitziren^[197].

Kataluniaren independentziarako kontsulta (azaroa)

Azaroaren 11ean, "Behin betiko galdeketa" egin ahal izateko helburuarekin negoziatzera deitu zuen Masek Rajoy. Hurrengo egunetan, erabakitzeko eskubidearen aldeko alderdiekin bilerak egiteko asmoa zuen, guztien proposamenak entzuteko. PSC ere sartu zuen bileretan. Hauteskundeak "tresna" zirela adierazi zuen, baina prest agertu zen horren bidez "behin betiko kontsulta" egiteko. Salatu zuen ere "eraso zibernetiko oso gogorrak" jasan zituela Kataluniako Gobernuko webguneak^[198].

Egun berean, Mas eta hiru kontseilari auzitara eramateko jardunbidea hasi zuen fiskalak. Kataluniako Gobernuak desobedientzia eta prebarikazioa egin eta dirdua bidegabe erabili ote zituen ikertzen hasi zen Kataluniako Auzitegi Gorenaren Fiskaltza, Estatuko fiskal nagusiarekin elkarlanean^[199].

Azaroaren 12an, kereila aurkeztu zuen fiskaltzak^[200]. Bestalde, Kataluniako herri mugimenduek kontsultan kalera ateratako bi milioi pertsonak aktibo mantentzeko helburua zuten^[201]. Kontsultaren aldeko alderdiekin biltzeko asmoa adierazi zuen Masen, hauteskundeak nola egin adosteko. Kataluniako presidenteak negoziatzeko deia egin zion Madrili, galdeketa «britainiar erara» egiteko. Baina, Espainiako Gobernuak erantzun zuen ez zuela ezer adostuko^[202]. Espainiako Gobernuko presidenteak Artur Masi erantzuin zion erabakitzeko eskubidea legeadian sartzeko posible zuela Espainiako Konstituzioa aldatzeko proposamena abiatzea, baina argitu zuen PP beti egongo zela "subiranotasun nazionala desegingo lukeen erreforma baten kontra"^[203].

Bestalde, Artur Masen aurka jotzeko presioa izan zuela adierazi zuen fiskalek. Gainera, Kataluniako PPko presidenteak Fiskaltzaren kereilaren xehetasunak zergatik zekizkien galdetu zuen Fiskalen Batasun Progresistak^[204]. Horren aurrean, Fernandez Diazek ukatu egin zuen Fiskaltza Gobernuaren esanetara egotea. Fiskaltza “autonomoa” zela adierazi zuen^[205].

Bukatzeko, zenbait politikarik euren burua erruduntzat jo zuten. CiUko, ERCko, CUPeko eta PSCko zenbait kidek kontsultaren antolakuntzan parte hartu zutela adierazi zuten^[206]. Eta, Masen aurka egitea Kataluniako fiskalen esku utzi zuen Torres Dulcek. Bilera amaitu ostean, Fiskaltzak agiri bat bidali zuen eta “Kataluniako Fiskaltza Nagusiak hartzen duen erabakiaren berri Estatuko fiskal nagusiari” emango ziola azaldu zuen^[207].

Azaroaren 13an, "sintonia ona" egon omen zen Mas eta Junquerasen artean, baina ERCkoak zerrenda bakarra baztertu zuen. Bestalde, azaroaren 24an aurkeztuko zuen Kataluniako Gobernuko presidenteak bere bide orria, La Vanguardia egunkariak zabaldu zuenez^[208]. ERCk plebiszitarioak 'berehala' deitzeko eskatu zion Artur Masi^[209]. Bestalde, Gorenak ukatu egin zuen UPyDk Artur Masen kontra jarritako kereila. Alderdiak Generalitateko presidenteari prebarikazioa, desobedientzia eta dirua bidegabe erabiltzea leporatu zion, baina Gorenak eskumen falta argudiatu zuen^[210].

Azaroaren 14an, ERC, ICV-EUiA, CUP, CDC, UDC eta PSC alderdiekin bilerak egin zituen Masek. Azaroaren 24an aurkeztuko zuela «prozesu politikoa amaitzeko» bide orria jakinarazi zen. Bestalde, prozesu konstituziogilearen alde urrats bat egin zuten parlamentuan^[211]. Beraz, Masek Eguberrien aurretik erabakiko zuen hauteskundeak aurreratu edo ez. Zerrenda bakarra aurkeztu edo ez ere hilabete barru erabakiko zuen Kataluniako presidenteak^[212]. Egun berean, fiskaltzak kereilarik ez jartzeko aukera handia zegoela adierazi zuen Torres-Dulcek. Estatuko Fiskaltzaren zirriborroaren kontra agertu ziren Kataluniako bederatzi fiskaletatik sei^[213].

Azaroaren 16an jakin zenez, Rajoyk hurrengo egunean erantzungo zion Masi, eta Kataluniara bisita egingo zuen. “Katalunia bide onean egon da bere agintariak akordioaren eta itunaren aldekoak izan direnean”, adierazi zuen presidente espainiarrak^[214].

Azaroaren 17an, Mariano Rajoy Espainiako Gobernuko presidenteak adierazi zuen erantzungo ziola Artur Mas Generalitateko presidenteak igorritako gutunari, eta Kataluniara bisita egingo zuela katalanen “interesak defendatzeko”. Litekeena zen asteburuan egitea bidaia baina ez zuen ziurtatu^[215].

Egun berean, Masen aurkako kereila jartzea ukatu egin zuen Kataluniako Fiskaltzak. Ondorioz, Torres-Dulcek fiskalen bilera antolatzen hasi zenu, Kataluniako Fiskaltzaren ezezkoa jaso eta gero. 12 salaketa zeuden Masen aurka^[216]. Azkenik, Espainiako Fiskaltzak Kataluniako Fiskaltza kontuan hartu gabe jarriko zuen Masen aurkako salaketa^[217].

Azaroaren 18an jakin zenez, Torres-Dulceren agindua beteko zuen Kataluniako Fiskaltzak. Espainiako Fiskaltza Nagusiak kereila aurkeztu zuenentz azaroaren 19an aztertuko zuen baina, hala ere, Aretoko Fiskalen Batzordearen jarrera ez zen loteslea eta beraz, azken hitza Torres-Dulcek izango zuen^[218].

Azaroaren 19an jakin zenez, Fiskalak zetozen egunetan salatuko zuen Artur Mas, prebarikatzea eta desobeditzeagatik. Azaroaren 9ko parte-hartze prozesuagatik salatuko zuen Espainiako fiskal nagusiak Artur Mas. Ez zuen Kataluniako Fiskaltzaren babesik lortu^[219]. Ortegaren eta Rigauren kontra jotzea ere proposatu zuen^[220]. Izan ere, Kataluniako Fiskaltzak adierazi zuen Eduardo Torres-Dulce Estatuko fiskal nagusiaren agindua beteko zuela, Artur Masen kontrako kereila aurkeztea erabakiz gero^[221]. Horren aurrean, Espainiak “nazioarte mailan ridikulua” egingo zuela esan zuen Francesc Homs Generalitateko bozeramaileak^[222].

Bestalde, Rajoyk Masekin hitz egingo zuela eta asmoak zehazteko esan zion PSOEri. Espainiako Gobernu presidenteak Konstituzioa defendatzen jarraituko zuela nabarmendu zuen eta Masekin herritarrak kezkatzen zituzten gaiez hitz egiteko prest azaldu zen^[223]. A-9tik zalantzaz beteta zegoen Kataluniako mugimendu independentista, eta zaila ematen zuen zerrenda bakarra eratzeko asmoa. Halaber, jakin zenez, Masen bide orria, asteartean argitaratuko zen^[224].

Azaroaren 20an, Artur Masek adierazi zuen "aurrera" egingo zutela "herrialde gisa" Kataluniak zituen asmoekin. Bestalde, Generalitateko bozeramaileak uste zuen Espainiako Gobernuak fiskaltzari "presio" egin ziola^[225].Joana Ortegaren arabera, «Espainiatik kanpo bultzatzen zituzten». Generalitateak Madrilen eta Bartzelonaren arteko urruntasuna agerian utzi zuen. Halaber, beste kontsulta bat egingo zutela adierazi zuten, modua argitu ez arren^[226]. Gainera, jakin zenez, kontsultaren aldeko alderdiek izen komun bat adostearen alde azaldu ziren eta horrenbestez: «Ara és l'Hora-ERC, Ara és l'Hora-CiU...» moduan aurkeztuko ziren^[227].

Bestalde, A9arekin harremana zuten salaketak ikertzeko eskatu zuen Bartzelonako fiskalburuak. Euren iritziz, delitu zentzuak zeuden azaroaren 9ko parte-hartze prozesuari lotuta^[228]. Mariano Rajoyk elkar-ulertzearen eta hitzarmenen alde egin zuen, arazo politikoak konpontzeko^[229].

Azaroaren 21ean jakin zenez, sozialista subiranisten espazioa betetzeko, PSC utzi eta, Ernest Maragallen NECatekin batera, alderdi politiko bat sortuko zuen Movimentek^[230]. Egun berean, Espainiako Fiskaltzak Artur Masen kontrako kereila jarri zuen eta horretarako, Kataluniako Auzitegi Nagusira jo zuen. Guztira, lau delitu egozten zizkioten eta Generalitateko beste bi kideren kontra ere egin zuen^[231]. Estatuarekiko urruntasuna handitu zuen kereilak^[232].

Bestalde, kontsultaren aldeko alderdiek euren burua erruduntzat jo zuten eta horretarako, CiUko, ERCko, ICV-EUiAko eta CUPeko kideek gutun bat bidali zuten Estatu fiskal nagusiarengana^[233]. Pedro Sanchezek, berriz, Generalitateari zuzendutako 'keinu' bat eskatu zion. Horretarako, Artur Masek jarritako 23 proposamen kontuan hartzeko eskatu zion Gobernuko presidenteari^[234]. Egun berean jakin zenez, CiUk abantaila atera zion ERCri hauteskunde inkestetan, A9ren ostean, lau puntuko aldearekin eta Podemos hirugarren indarra izango zen^[235].

Azaroaren 24an, Autonomia Erkidegoen kontua ituna lortuz gero berrikus zitekeela adierazi zuen Catalak. Bestalde, adierazi zuenez Gobernuak ez zion presiorik egin Eduardo Torres-Dulce Estatuko fiskal nagusiari kereila aurkezteko^[236].

Azaroaren 25ean, A-9aren ondorengo bide orria proposatu zuen Artur Masek 19:30etan. 'A-9 ondoren: erabakitzeko garaia, batzeko garaia' hitzaldian egin zuen hori eta zalantza zerrenda bateratuak edo bereiziak erabiliko ote ziren zen^[237]. Bide orriaren arabera, plebiszitu-hauteskundeak eta independentzia 18 hilabetean egingo ziren. Hauteskunde-datarik ez zuen eman baina “noiz” arazorik izango ez zela nabarmendu zuen^[238]. Zerrenda bakarra osatzearen alde azaldu zen eta hori lortzeko deia egin zien alderdi independentistei, behin bakarrik aurkeztuko ziren hautagaiekin^[239].

Egun berean, ICV zerrenda bakarraren kontra azaldu zen eta plan sozialak eskatu zituen^[240]. Halaber, jakin zenez, Generalitat osoak (kontseilari guztiek) deklaratuko zuen baldin eta A9ko kereila onartzen bazuten^[241].

Gainera, Gobernuko kontseilari guztiek A-9aren kontuan deklaratuko zutela jakin eta gero, Kataluiako fiskala salaketa guztiak TSJCn jartzearen alde agertu zen^[242]. Kataluniaren independentziari buruzko galdeketan parte hartzeko epea ere atzo amaitu zen eta behin-behineko datuen arabera, guztira 2.350.000 lagun inguruk parte hartu zuten bozketan^[243].

Azaroaren 27an, Artur Masen arabera posiblen zen zerrenda bakarraren inguruan adostasunera iristen baziren, 2015ean botoa ematea. Gabonen aurretik jakinarazi zuela hauteskundeak noiz deituko zituen adierazi zuen. Bestalde, beste proposamenen inguruan hitz egiteko prest zegoen kontsulta helburu gisa jarrita^[244].

Azaroaren 28an, fiskaltza “martxan jarrita” Espainiako Gobernuak plebiszitu hauteskundeetara aurkezteko gaitasuna kendu nahi ziola esan zuen Artur Masek. Plebiszitu hauteskundeak egiteko bide orria “zerrenda eta programa bakarrean” egun behar zela ere esan zuen^[245].

Azaroaren 29an, katalanen arteko banaketa sustatzea leporatu zion Mariano Rajoyk Artur Masi, baita "mito historiko eta politiko faltsuak" zabaltzea eta A-9ko prozesuan, Masek "porrot" egin zuela esan zuen. Kataluniaan egindako hitzaldi batean esan zituen. Bestalde, ANCk zerrenda bakarra defenditu zituen, baita otsailean boz plebiszitarioak egitea. Carme Forcadell presidenteak onartu zuen Generalitateko presidentearen bide orria "abiapuntu ona" zela^[246]. Bestalde, ERCk zalantzan zeudenak konbentzitzeko hitzarmen 'irabazlea' nahi zuen eta alderdia "pozik" zegoen Artur Masen azken proposamenekin^[247].

Abenduaren 1ean jakin zenez, kataluniar independentistak zaintzeko unitate berezi sekretu bat zuen Espainiako Gobernuak 2012tik datu fiskalak ikertzeko eta ustelkeria kasuekin independentismoaren gorakada geratzeko^[248]. Horren aurrean, Kataluniako Gobernuak nahiz ERCk Jorge Fernandez Diazen dimisioa eskatu zuten^[249]. Demokraziaren aurkako ekintza politikoa zela uste zuten eta neurriak eskatu zituzten^[250].

Abenduaren 2an, A-9aren osteko bide orria aurkeztu zuen ERCk. Hauteskudeak egin eta gero batasun gobernu bat osatzearen alde agertu zen, estatu egiturak eraikizearekin batera prozesu konstituziogile bat egiteko. Konstituzioa berretsiko zen gero erreferendum bidez. Bestalde, zerrendek programa, izen zati bat eta kanpaina banatzea proposatu zuen^[251]. Hauteskunde plebiszitarioetan ahalik eta proposamen subiranista zabalena eskatu zuen independentzia nahi zuten guztiek bat egiteko modukoa^[252]. Egun berean, Fiskaltzak jaso zuen CiU, ERC, ICV-EUiA eta CUPen aitortza^[253].

Abenduaren 3an, bilera eskaera egin zion Junquerasek Masi, bide orriak hitzartzeko^[254]. Egun berean, A9ari buruzko kereila guztiak auzi batean batzea eskatu zuen Fiskaltzak^[255]. Beraz, jarrerak bateratzeko eta bide orria hitzartzeko prest zeuden CiU eta ERC eta horregatik, bilerak «berehala» hasiko zituen Masek. Ados jartzeko eskatu zieten ANCk eta Omniumek^[256].

Abenduaren 4ean, Artur Mas Kataluniako presidentearen eta ERCren artean hitzarmena lortzeko aukera zegoela esan zuen Generalitateko bozeramaileak. Gainera, CiU eta ERCren arteko akordioa lortzea "nahitaezkoa" zela esan zuen^[257].

Abenduaren 5ean, Artur Masek Katalunia "askeagoa eta batik bat bidezkoagoa" izatea nahi zuela esan zuen^[258].

Abenduaren 9an, Generalitateak hoztu egin zuen hauteskundeak aurreratzeko aukera, hala ere, aukera hau ez zuen 2015eko aurrekontuen negoziazioarekin baldintzatu nahi, eta aukera bakarra independentziari buruzko plebiszitu hauteskundeak zirela esan zuen^[259].

Abenduaren 10ean, "Harremanak areagotzea" hitzartu zuten Masek eta Junquerasek egindako bilera batean^[260]. Miquel Iceta PSCren buruak esan zuen elkarrizketa, negoziazioa eta ituna ez zirela "hirugarren bidea", baizik eta "lehenengoa eta bakarra" Kataluniaren arazoa konpontzeko^[261].

Abenduaren 15ean jakin zenez, ERCk ez zien osoko zuzenketarik jarriko Generalitateko Aurrekontuei. Hala ere, ez zuten zehaztu CiUrekin bat egingo zuten edo abstenitu egingo ziren^[262]. Negoziazioetako «giroa» arintzeko hartu zuen erabaki hori^[263].

Abenduaren 16an, hauteskundeei buruz hitz egiteko eskatu zion ERCk CiUri. ERCren arabera, azarotik etenda zeuden negoziazioak, eta berrekitzeko unea zen^[264].

Abenduaren 19an, Gorenak jasandako 'ezohiko erasoa' salatu zuen Joaquin Gimenezek. Espainiako Gobernuaren esku-hartzeak kritikatzeaz gain, botere judiziala "inoren meza-mutil" ez zela esan zuen^[265]. Egun berean, ez zuten akordiorik lortu Masek eta Junquerasek hauteskundeen inguruan^[266].

Abenduaren 20an, zerrenda bateratuaren proposamenean ez 'trabatzea' eskatu zuen ERCk. Esan zuenez, banandutako hautagaitzek zerrenda bateratuak baino emaitza hobeak emango zituzten, inkesten arabera^[267]. Egun berean, CUPek hautagaitza 'independentista eta apurtzailea' babestu zuen eta ez zuela Artur Masek proposatutako zerrenda bakarrean parte hartuko adierazi zuen, nahiago baitzuen bide orri alternatiboa diseinatzea^[268].

Abenduaren 22an jakin zenez, Kataluniako Auzitegi Nagusiak tramiterako onartu zuen Artur Masen aurkako kereila^[269]. Salaketa guztiak kereila batean bildu zituzten^[270].

Abenduaren 23an, jende askoren babesa jaso zuen ANCren "autoinkulpazio kanpainak". 600 herritar baino gehiago autoinkulpatu ziren^[271]. Artur Mas, Joana Ortega eta Irene Rigauren aurkako kereila tramiterako onartzea salatu zuen Generalitateko bozeramaileak^[272]. Generalitateko bozeramaileak 'demokrata denak ez zuen kereilarik jartzen kontsultak egiteagatik' aipua egiteaz gain, azpimarratu zuen "erabat okerra" zela "kereilak jarrita Kataluniako prozesua geldiaraziko zutelako ustea"^[273].

Abenduaren 29an jakin zenez, bilera egin zuen abenduaren 27an Artur Masek, Oriel Junquerasek, ANCk eta Òmniumek. Helburua izan zuten 2015eko lehen hiruhilekoan hauteskundeak egiteko akordioa lortzea^[274].

Abenduaren 30ean, aurrekontuak atzeratu egin zirelako hauteskundeak berehala deitzea eskatu zuen ERCk. 2015eko Aurrekontuen negoziazioa maiatzera edo ekainera atzeratzea babestu zuen^[275]. Generalitateko bozeramaileak ‘eskuzabaltasun handiagoa eta eskakizun gutxiago’ eskatu zituen. Esan zuen urtarrilera arte, jaiak pasa arte, Kataluniako presidenteak ez zuela argituko hauteskundeak aurreratzen zituen^[276]. Bestalde, Artur Masek aurki 'erabaki arriskutsuak' hartu beharko zituela esan zuen. Ez zuen argitu hauteskundeak aurreratuko ote zituen^[277]. Egun berean, Mallorcako Diadan ere eskatu zuten autodeterminazioa^[278]. Bestalde, hamabost eguneko epea eman zion ERCk Artur Masi bozetara deitzeko^[279].

Urtarrilaren 5ean, Zerrenda ez bateratuaren aukera aztertzeko prest agertu zen Artur Mas, ERCren arabera. Bileran ez zuten akordiorik itxi baina jarrerak gerturatu zituzten^[280].

Urtarrilaren 7an jakin zen Artur Masek urtarrilean iragarriko zuela hauteskundeak aurreratuko zituen^[281]. ERCrekin akordioa lortu edo ez adieraziko zituen Kataluniako prozesu subiranistaren hurrengo urratsak^[282].

Urtarrilaren 8an, Auzitegiak desobedientzia egin izanaren jokabideak ikusi zituen azaroaren 9ko prozesuan. Masek, Ortegak eta Rigauk debekuari men egin ez ziotela uste zuen^[283]. Bestalde, ANC Biltzar Nazional Katalanak 80.000 lagunen inguruko masa soziala zuen^[284].

Egun berean, hauteskunde zerrendak osatzeko moduak haserretu egin zituen Mas eta ERC. Kataluniako presidenteak hiru aukera jarri zizkion ERCri, hauteskundeak aurreratu eta hauteskunde plebiszitarioak egiteko. ERCk erantzun zion hautagaitza bereiziak aurkeztu eta gizarte zibilaren ordezkari garrantzitsuenak Masen zerrendan joatearekin ados zegoela baina bere zerrendan ere independenteei lekua egitekotan. Oriol Junquerasek bere proposamena "desitxuratu" eta akordio bezala aurkeztea gaitzetsi zuen^[285].

Urtarrilaren 10ean, Artur Masek eta ERCk ez bazuten hauteskundeetara deitzeko hitzarmena egiten, ANCk kanpaina berri bat iragarri zuen hori lortzeko^[286]. Bestalde, CUPek ere aurkeztu zuen hauteskunde plebiszitarioetarako bere proposamena^[287]. Bestalde, kontzentrazio gobernua ahal zen azkarren zehazteko esan zion Oriol Junquerasek Artur Masi. Horretarako ez dela hauteskunde egunaren biharamunera arte itxaron behar ere nabarmendu zuen^[288].

Urtarrilaren 12an, Artur Masek jarritako baldintzak onartu egingo zituela adierazi zuen ERCk^[289]. Hala ere, «akordiorako borondate argirik» ez izatea leporatu zion CDCk. Bestalde, Artur Mas CiUko buruzagiekin bildu zen^[290].

Urtarrilaren 13an La Vanguardiak argitaratu zuenez, Artur Masek udazkenean deituko zituen hauteskundeak, ERCrekin akordiorik ez lortuz gero. Momentu horretan bi alderdien jarrerak ziruditenak baino urrutiago zeuden^[291]. Geroago jakin zen, Artur Masek urtarrilaren 15ean esango zuela hauteskundeak aurreratuko ote zituen^[292].

Urtarrilaren 14an jakin zenez, irailaren 27an egingo ziren hauteskundeak Katalunian. Abuztuan Kataluniako parlamentua desegingo zen eta irailaren 11n hasiko zen hauteskunde kanpaina, diada egunean. Zerrenda asko aurkeztuko ziren independentziaren aldeko alderdiak, bide orri bakarrarekin hala ere. Independentziarako prozesua "garaipenera arte" egingo zuela esan zuenArtur Masek, eta subiranisten arteko "elkarlan eta konfiantza giroa" berreskuratu zutela berriro ere gaineratu zuen. Oriol Junquerasek ere konfiantza berreskuratu zutela adierazteaz gain, hauteskunde plebiszitarioen eguna jarrita zegoenez, "behin-betiko kontsulta irabazi" behar zela adierazi zuen^[293]. Horren truke, ERCk aurrekontuak onartzen lagunduko zion gobernuari^[294].

Abenduaren 15ean, CiU eta ERC batu egin ziren prozesu subiranistari eusteko, baina beste alderdi independentistek susmo txarra hartu zioten. Urrats garrantzitsurik ez egitea kritikatu zien CUPek^[295]. Bestalde, Artur Masek A-9an agindurik ez zuela desobeditu esan zuen^[296].

Urtarrilaren 16an, subiranisten gehiengo absolutua beharrezkotzat ikusi zuen Artur Masek^[297].

Urtarrilaren 17an, ERCk eta CDCk onartu egin zuten Artur Masen eta Oriol Junquerasen akordioa. Hala ere, onartu zuten lana asko egin behar zela oraindik ibilbide orria adosteko^[298].

Urtarrilaren 31ean, Kataluniako Konstituzioa osatzeko lehen proposamena egin zuten. Santiago Vidal epaileak berau proposatu zuen, Fiskalak epailea inhabilitatzeko eskaria egin zuen^[299].

Kontsulta-legea

Joana Ortega presidenteordeak legeak jasotako "babes zabala" nabarmendu zuen, baita alderdi guztiek adostasunaren bidean egindako lana ere^[69]. Alicia Sanchez-Camacho Kataluniako PPko ordezkariaren arabera, "egun tristea da demokraziarentzat eta espainiarrentzat". Erreferenduma "legez kanpokoa" zela berretsi zuen, eta legea "konstituzioaren kontrakoa" zela^[69].

Irailaren 24an zabaldu zenez, Rafael Catala Polo Espainiako Gobernuaren Justizia ministro berria Konstituzioa erreformatzearen alde egin zuen ekainean, "Kataluniaren berezitasunak aitortzeko"^[300].

Dekretua

Irailaren 27an, barregarri ez geratu eta kontsulta baimentzea eskatu zion EAJk Rajoyri. Rosa Diezek, bestalde, esan zuen Masek "burla egin" ziola Konstituzioari. PSOEk baieztatu zuen ez zutela kontsulta egingo eta sozialistek dekretua "baliogabetzea" babestuko zutela^[301].

Gobernuaren helegitea

Irailaren 29an, CiUko idazkari nagusi Ramon Espadalerrek Mariano Rajoyri egotzi zion Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren "bozeramaile" izatea^[302]. Oriol Junqueras ERCko buruak ohartarazi zuen Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren ezein ebazpenek ez zuela Kataluniako prozesu subiranista etengo^[302]. Andoni Ortuzar EAJko presidenteak uste zuen Masek legea beteko zuela eta ez ziola PPren gobernuari "inolako aitzakiarik" emango hura auzitara eramateko^[302]. Amaiurrek, berriz, "demokrazia bahitzea" leporatu zion Rajoyri, eta Espainiako Konstituzioa "herrien espetxe" gisa deskribatu zuen^[302]. Espainiako Gobernuak Kataluniako independentziari buruzko galdeketaren eta Kontsulten Legearen kontra helegitea babestu zuen Idoia Mendia PSE-EEko idazkari nagusiak^[302].

Egun berean, Joaquin Almunia Lehiarako komisario europarrak uste zuen Katalunian ez zela galdeketarik izango, bertan behera geratuko zela Artur Mas presidenteak azaroaren 9rako deitu zuen galdeketa. Almuniaren iritzian, Alderdi Popularrak Kataluniako Estatutua errekurritu zuenean hasi zen "zoritxarrez arazoa"^[303].

Konstituzionalaren erabakia

Irailaren 29an, Masek Konstituzionalaren abiadura 'supersonikoa' kritikatu zuen. Zalantzan jarri zuen Perez de los Cobos Auzitegi Konstituzionaleko presidentearen papera, PPko militante izan zelako “denbora luzean”, eta Parlamentuak hura errefusatzea eskatu zuela gogorarazi zuen^[304]. Egun berean, Jaume Marfany Kataluniako Asanblada Nazionalaren (ANC) presidenteordeak salatu zuenez, Auzitegi Konstituzionalak kontsulta bertan behera uzteko hartu duen erabakia "demokraziaren aurkakoa" zen. "Bozkatzeko eskubidea dugu", gaineratu zuen. Gainera, Masek "atzera egingo ez" zuela ziurtatu zuen^[305].

Irailaren 30ean, Jose Manuel Garcia Margallo Espainiako Atzerri ministroak Kataluniaren "pribilegioak" galtzeko arriskuaz hitz egin zuen^[88]. Egun berean zabaldu zenez, PPk Mas salatuko zuen, diru publikoa bidegabe erabiltzea egotzita. 'Atzera egiteko' eta 'legez kanpoko kontsulta bat prestatzeko lanak eta publizitatea berehala geldiarazteko' eskatu zion Sanchez-Camachok Generalitateko presidenteari^[306]. 2018ko urrian, García Margallo PPko ministro ohiak adierazi zuen Espainiako Estatuak ez zuela Kataluniatik baketsuki alde egingo.^[307]

Egun berean, Auzitegi Konstituzionalaren erabakia ez betetzea demokraziarekin bateraezina zela ohartarazi zion Mariano Rajoy Gobernuko presidenteak CiUri. Bestalde, kataluniarrek "askatasunez bozkatuko" zutela ziurtatu zuen Josep Lluis Cleires CiUko bozeramaileak. Gobernu batek "bozkatzea eragoztea itzela" zela adierazi zuen^[308].

Urriaren 1ean, historikoki “desobedientziak” ez zuela beti “garaipena” ekarri azpimarratu zuen Artur Mas Kataluniako presidenteak, eta, horren harian, kontsulta bertan behera uzteko erabakia bertan behera uzteko eskatu zion Auzitegi Konstituzionalari. Generalitateko presidenteari aurreikusitako “epeekin” eta “tramiteekin” aurrera jarraitzeko eskatu zion Marta Rovira ERCko bozeramaileak. Roviraren hitzetan ERC ez zen Auzitegi Konstituzionalak hartzen zituen erabakien “gaizkidea”^[309].

Urriaren 3an, Katalunian 'gauzak denon onerako egitea' eskatu zuen Brufauk. Repsoleko presidenteak kontsultari buruz "hausnarketa" egiteko deia egin zuen^[310].

Egun berean, kontsulta bultzatu zuten alderdiekin egindako bilera "ongi" joan zela ziurtatu zuen gauean Artur Mas Generalitateko presidenteak. Masen hitzetan, kontsultaren prozesuarekin "aurrera" jarraituko zuten, "guztiak batera". Prozesua "azaroaren 9ko bozketarekin" bukatu behar zela erantsi zuen^[311].

Urriaren 4an, Mariano Rajoy Espainiako Gobernuko presidenteak esan du Kataluniako egoeraren "irtenbidea" "legea eta elkarrizketa" zela eta Artur Mas Generalitateko presidenteari "gobernatzaile batek ezin du nahi duena egin" esan zion^[312].

Urriaren 6an, Eduardo Torres-Dulce Espainiako fiskal nagusiak, berriz, Kataluniako herri galdeketaren inguruan gertatzen ari zen orori «arreta handiz» ari zela erreparatzen esan zuen eta burujabetza prozesuari lotuta Zigor Kodean delitu gisa jasoa zegoen ezer egiten zuten herritarren kontra ofizioz esku hartuko zuela adierazi zuen^[115].

Urriaren 12an, Berriari egindako elkarrizketan, Jordi Turull, CiUko parlamentariak esan zuenez, «Bidegurutzean, noren menpe gauden erabaki beharko dugu». CiU pieza erabakigarria zen Kataluniako puzzlea ebazteko. Jordi Turull bozeramaileak zioenez, konpromisoa erabatekoa zen: trabak gainditu, eta azaroaren 9an bozketa egitea^[313].

Urriaren 13an, Mas ERCk inoiz izandako hautagairik onena zen, Fernandez Diazen ustean. Barne Ministerioaren arabera, ERCk "ospe handia galdu" zuen hiruko gobernutik atera zenean, eta orduan inoiz baino indartsuago zegoen^[314].

Artus Masek kontsulta aldatzeko proposamena egin ostean

Urriaren 14an, Mariano Rajoy Espainiako Gobernuko presidentea pozik agertu zen Masen agerraldiaren aurretik, Kataluniako Gobernuak azaroaren 9ko galdeketa bertan behera uzteaz hartutako erabakiarekin^[130].

Egun berean, Junquerasen arabera, Kataluniako Gobernuaren proposamena ez zen irtenbidea, "Irtenbidea independentzia da". Hala ere, eredua "gustukoa" ez zen arren, "laguntzeko borondatea" zuen ERCk. Masen proposamena babesteko prest agertu zen CUP, alderdiak proposatutako bermeak betetzen baziren. ICVk baztertu egin zuen Masek aurkeztutako alternatiba. Joan Herrera koordinatzaileak adierazi zuenez, “egindako proposamena kontsultarena ez delako” ez zegoen batasunik. Rafael Catalak, Espainiako Gobernuko Justizia ministroak, adierazi zuenez, “gobernu autonomikoek haien eskumenen barruan kontsultak egin ditzakete, baina [galdeketa berriak] muga hori gaindituko balu, berriro egingo genuke haren aurka”. Carme Forcadell ANCko presidenteak, “desengainatuta” zegoela adierazi zuen, “alderdiek ez dutelako batasuna mantendu”. PPCko Sanchez Camachok adierazi zuenez, prozesua “airea galtzen” joango zen, katalanek ezin baitzuten "bozketa simulakro batean parte hartu”. Pedro Sánchez PSOEko idazkari nagusiak esan zuenez, "Masek ezin du katalanak engainatzen jarraitu, frustrazioa eta haustura sortzen dituelako"^[315].

Alderdi independentistei batasuna eskatu zieten ANCk eta Omniumek. Herritarren plataformen ustez, batasuna "ezinbestekoa" zen independentzia lortzeko. Mobilizazioei eutsiko zietela berretsi zuten ANCk eta Omniumek^[316]. ERCk adostutako kontsulta egiteko ala bozak deitzeko eskatu zuen. Bigarrenean, Junquerasek uste zuen kasu bakarrean izango zukeela zentzua: Parlamentuak independentzia aldebakarrez aldarrikatzeko^[317].

Urriaren 23an, Rajoyren esanetan, lege aurrean ez zegoen "tranpa, zidor edo amarrurik". Mariano Rajoyk Europar Batasuneko eta Espainiako lege ordenamenduekiko errespetua aldarrikatu zuen, Kataluniari aipamen zehatzik egin gabe^[318].

Urriaren 27an, Kontsulta alternatiboaren neurriek iruzurra egingo zutela esan zuen Catalak. Gainera, ministroaren esanetan, kontsulta egitekotan, bermerik gabe egingo zuketen, ez zegoelako erroldarik, ez kontrolik zenbaketan, eta hautestontziak zenbait egunez egongo ziren zabalik^[319].

Urriaren 28an, Patxi Lopez PSOEko Ekintza Politikoaren arduradunak esan zuen azaroaren 9ko kontsultak “katalanak zatitu eta aurrez aurre” jartzen zituela. Lopezen iritziz, “nortasunen inguruan ezinezkoa da bozkatzea” eta, katalanei galdetu aurretik, beharrezkoa zen akordio bat adostea^[320].

Urriaren 29an, Espainiako Gobernuak azaroaren 9rako deitutako kontsultaren kontra helegitea aurkeztuko zuela-eta, "koldarra da Auzitegi Konstituzionala erabiltzea", esan zuen Artur Mas Generalitateko presidenteak. Horren hitzetan, "lan politikoa eginez" konpondu beharreko afera zen Kataluniakoa^[321].

Auzitegi Konstituzionalak kontsulta alternatiboa bertan behera utzi ostean

Azaroaren 4an, PSCk, PPk eta Ciutadansek Artur Mas presidenteari eskatu zioten onar zezala Auzitegi Konstituzionalaren erabakia. ICVk adierazi zuen galdeketa bertan behera geratuta ere prozesua babestuko zuela, eta nola egingo zuen argitzea galdegin zion Generalitateari. Carme Forcadell ANC Kataluniako Biltzar Nazionaleko presidenteak adierazi zuen Espainiako Estatuak eta Auzitegi Konstituzionalak ez zutela "hutsik" egiten, azaroaren 9ko galdeketa bertan behera utzita^[322].

Egun berean, A9an kontsultarik izango ez zela ziurtatu zuen Espainiako Gobernuak. Auzitegi Konstituzionalaren erabakia obeditzeko eskatu zion Saenz de Santamariak Artur Masi. Gobernuko presidenteordearen hitzetan, “gobernariek ezin dute erabaki zer bete eta zer ez”^[323].

Azaroaren 5ean, Espainiako Auzitegi Konstituzionalak igandeko prozesu parte hartzailea baliogabetu eta biharamunera, Kataluniako Gobernuko presidenteak esan zuen Kataluniak "duintasunagatik" abiatu zuela prozesu subiranista. Herritarrei "lasai" egoteko eskatu zien. "Zergatik ari gara hau guztia egiten? Herrialde eta gizarte proiektu propio bat garatzeko" adierazi zuen^[324].

Azaroaren 7an, Jordi Turull CiU alderdiko kideak adierazi zuenez, Generalitateak azaroaren 9rako deituta zegoen galdeketaren "erantzukizun guztia bere gain hartuko du", izan ere, Kataluniako Gobernuak kontsultaren buru izateko konpromisoa zuen^[325].

Egun berean, A9an parte-hartze 'handia' izatea eskatu zuten ANCk eta Omniumek. “Askatasunak debekatzen, eskubideak ukatzen eta herritarrak mehatxatzen dituen Gobernu bat ez dugu nahi. Kataluniako errepublika bat nahi dugu”, esan zuen Forcadellek^[326].

Azaroaren 9an, Artur Masek honakoa esan zuen: "Erantzuleen bila badabil fiskaltza, begira nazala, ni naiz". Mariano Rajoyri esan zion Kataluniak "garantia eta ondorio guztiekin" behin betiko erreferenduma egiteko eskubidea zuela^[327]. Bestalde, Generalitateak 13:00etarako 1,1 milioi pertsonatik gorak botoa eman zutela iragarri ostean, Moncloako iturriek adierazi zuten Espainiako gobernuak ez ziola "inongo baliorik" ematen zifra honi^[328].

Kontsulta alternatiboaren inguruko erreakzioak

Azaroaren 9an, Katalunian egin zuten parte-hartze prozesua "alferrikakoa" eta "ariketa antidemokratikoa" zen, Espainiaren Gobernuaren arabera. Artur Mas Generalitateko presidentearen jarrerak etorkizuna asko zailduko zuela uste zuen Espainiako Gobernuak^[329].

Bestalde, parte hartze "handia" izan zela adierazi zuten nazioarteko begiraleek. Galdeketak zailtasunak izan zituelako "erronkak" kontuan hartu egin zituzten adierazpenak. Erroldarik ez egon izana "ahultasuntzat" hartu zuten^[330].

Azaroaren 18an, Kataluniako prozesuaren 'judizializazioaz' abisatu zuen Roblesek. Gaiari “normaltasunez” eusteko eskatu zuen Margarita Robles Auzitegi Goreneko epaileak. “Ez dira irizpide politikoak Justiziara eraman behar”, erantsi zuen^[331].

Egun berean, Espainiako Gobernuak Fiskaltzan parte hartu izana salatu zuen Homsek. Bere esanetan, Masek "oso pozik" hartuko zuen Rajoy azaroaren 29an Bartzelonan egingo zuen bidaiaren baitan^[332].

Bestalde, Jaime Dominguez Buj Espainiako Armadaren Estatu Nagusiko buruak esan zuen "metropolia ahultzen denean", "gainbehera" etortzen zela eta hori deitoratu zuen. "Botere zentralaren ahultasuna"ri egotzi zion Kataluniako egoera^[333].

Kereila jarriko zela jakin ondorengo erreakzioak

Azaroaren 19an, honako erreakzioak egon ziren:

Alfred Boschek, ERCko bozeramaileak «Egiaz, bozkatu zuten milioika herritarren aurka doa kereila» esan zuen^[334]. Jordi Turullek, CiUko bozeramaileak adierazi zuenez, «jazarpen politikoa da, nahiz eta juridikoki apaindu duten»^[335].

Bestalde, Maurici Lucenak, PSCko bozeramailea «oker larria da, eta arazoa are gehiago gaiztotuko du» esan zuen^[336]. Azkenik, Santi Rodriguezek, PPCko bozeramaileak honako hau esan zuen: «arauak hausten dituztenek ordaindu egin behar dute»^[337].

Artus Masek aurkeztu zuen bide orriaren inguruan

Azaroaren 25ean, Artur Masek bide orria aurkeztu aurretik, Artur Masek hauteskundeetarako 'aurrerapausoa' ematea itxaroten zuen Oriol Junquerasek. Generalitatearen buruak emango zuen hitzaldian izango zen ERCko presidentea^[338].

Egun berean, bide orria nolakoa zen jakin ondoren, Espainiako Gobernuaren arabera, “Mas independentziaren noraezean dabil eta hau beste pauso bat da”. Gainera, “Pertsonen arazoak jomuga dituen gobernu bat behar du Kataluniak, eta ez Masen interes politikoak eta obsesioak xede dituen batek” esan zuen^[339].

Azaroaren 26an, Artur Masen eskaera "hobetzeko" prest agertu zen ERC eta horrela, ez zio eskaintzari ezetz esan baina abenduaren 2an bere proposamena jakinaraziko zuela adierazi zuen, bide orria "optimizatzeko" helburuarekin. Bestalde, Mariano Rajoy esan zuen Masek "katalanen gehiengoa albo batera utzi" zuela^[340].

Egun berean, Josep Antonio Duran i Lleidak plebiszitu-hauteskundeez hitz egitea onartu zuen baina UDCko burua ez zegoen oso baikorra; izan ere, beste alderdiek Artur Masen proposamenari 'ezezkoa' esan ziotela pentsatzen zuen^[341]. Erreakzioen ostean, Artur Mas hitz egiteko prest azaldu zen, betiere independentziaren bidean aurrera egiteko. Bidaia-orria 'inposatu' nahi ez zuela nabarmendu zuen eta eta Junquerasek bezala, elkarrizketarako eskua luzatu zuen^[342]. Beraz, oro har, ondo ikusi zuten Masen proposamena hauteskundeak aurreratzeko; haietara elkartuta aurkezteko ideiarekin, baina, barne borrokak zituzten ERC eta CUPek^[343].

2014ko Erregearen mezua

Abenduaren 25ean, Artur Masek adierazi zuen Felipe VI.ak zuzenean onartu zuela arazo bat zegoela, eta hori zela konpontzen saiatzeko lehen baldintza. Gainera, erabakitzeko eskubidea onartutakoan egongo zela errespetua esan zuen^[344].

2013

Urtarrilaren 12an, Patxi Lopez euskal sozialisten buruzagiaren iritziz, CIUk eta ERCk Kataluniako Parlamentuan adostu zuten subiranotasun adierazpenak "erabakitzeko eskubidea izorratu du, kataluniar guztien izenean, eurek independentzia erabaki dutelako". Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako bozeramaileak, aldiz, "errespetu osoa" agertu zion Katalunian "erabakitzeko eskubidearen inguruan" egiten ari ziren eztabaida politikoari^[345].

Urtarrilaren 23an, Donostiako Udalak (Bildu) "senyera" Kataluniako bandera jarri zuen bere balkoi batean, hango Parlamentuak autodeterminazio-prozesua hastea onartu ostean^[346].

2014

Irailaren 6an, EH Bildu koalizioak Euskal Herriko burujabetza prozesua bultzatzeko bere lidergoa aldarrikatu zuen. Halaber, Eskoziako eta Kataluniako prozesuak eredugarritzat jo zituen koalizioak. Arraizek Kataluniako erakundeen jokabidea goraipatu zuen, Espainiako Gobernuaren oposizioa izanagatik ere erreferenduma egiteko asmoarekin aurrera jarraitzen zutelako. EH Bilduk gertutik jarraituko zituen Kataluniako eta Eskoziako prozesuak eta hala EH Bilduk ordezkaritzak bidaliko zituen Eskoziako irailaren 18ko erreferendumera eta Kataluniako "behin betiko Diada" egunera^[347].

Irailaren 9an, "Herri mailako erantzun bateratua" emateko elkarlanerako deia egin zion EH Bilduk EAJri. Kataluniako eta Euskal Herriko prozesuekiko Estatua erakusten ari zen "ezetzaren jarrerari" aurre egin behar zitzaiola iritzi zion ezker abertzaleak^[348].

Egun berean, Mariano Rajoy Espainiako Gobernu presidenteak Auzitegi Konstituzionalak Kataluniako galdeketa debekatuko zuela "ziurtzat jotzea" kritikatu zuen Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzaren bozeramaileak. Horren iritziz, jarrera horrek ez dio zion tribunalaren "objektibotasunari eta neutraltasunari inolako mesederik egiten"^[349].

Egun berean, Udalbiltzak eta AMIk bilera bat egin zuten, Montblancen (Tarragona, Herrialde Katalanak), "Kataluniako azaroaren 9ko galdeketa dela-eta lanak koordinatzeko xedez". Elkarrekin egingo zituzten ekimen batzuk. Esaterako, AMIko kide batzuk Euskal Herrian izango ziren urrian, "Udalbiltzak Kataluniako prozesuari sostengua emateko egingo dituen ekitaldietan parte hartzeko"^[350].

Irailaren 20an, Hasier Arraiz Sortuko presidenteak iragarri zuenez, EH Bilduren zetozen asteetarako erronka "erantzun bateratua" lortzea zen, Estatu espainiarraren aldetik "erakunde kataluniarrei eraso egiteko" aukera handiak zeuden eta^[351].

Irailaren 23an zabaldu zenez, Eskoziarrak, kataluniarrak eta euskaldunak beren geroa erabakitzen eztabaida-mintzaldia antolatu zuen EAJk hilaren 27ko Lema Egunerako, Donibane Lohizunen (Lapurdi). Eskozia eta Kataluniako prozesuak eredutzat hartuko zituzten han^[352].

Irailaren 24an, Juan Luis Ibarra EAEko Justizia Auzitegi Nagusiko presidentearen hitzetan, Euskadin ezin zen Eskoziako erreferendumaren tankerakorik egin, eta, Kataluniako kontsultaren kasuan, arazoa "larriagoa" zela nabarmendu zuen, han ez zegoelako hauteskunde eta justizia administraziorik^[353].

Irailaren 28an, Oskar Matute eta Rebeka Ubera EH Bilduko legebiltzarkideak Mariano Rajoyren Gobernuak kontsulta kataluniarra zela eta hartutako jarrera ikusita, "Estatu espainiarrak beldurra dio demokraziari". Bilbon egindako prentsaurreko batean, koalizioko ordezkariek esan zuten ez zela posible Euskal Herriaren eskubideak ukatzen zituenarekin akordioak lortzea^[354].

Irailaren 29an, Aitor Esteban EAJk Espainiako Kongresuan zeukan diputatuak zinismoa egotzi zion Rajoyri. Nabarmendu du konstituzioak ez zuela inon debekatzen Katalunian galdeketa egitea, eta, hala balitz, beharbada konstituzioa bera zegokeela oker. Amaiurreko Xabier Mikel Errekondorentzat, Espainiako legediak ez zeukan inolako zilegitasunik^[86].

Egun berean, urte gutxi barru Euskadi eta Katalunia Nazio Batuen Erakundeko kide berriak izango zirela adierazi zuen Juan Jose Ibarretxe lehendakariak^[355].

Irailaren 30ean, Euskal Herriko ANCk Bilboko udaletxearen atarian egin zuen protesta^[88]. Egun berean erabakiaren inguruan, Iñigo Urkulluk «ororen gainetik dago legea, baina egokitu egin liteke» adierazi zuen^[356].

Urriaren 2an, EH Bilduko legebiltzarkide Hasier Arraizek uste zuen Euskal Herriko eragile politikoek «erantzun bateratua» eman behar ziotela Espainiako Auzitegi Konstituzionalak Kataluniako independentziari buruzko galdeketa eten izanari^[357].

Urriaren 9an, Eusko Legebiltzarrak zioen herriek "zilegitasun demokratikoa" zutela etorkizuna erabakitzeko. Kataluniako prozesua babestu zuen ganberak, EAJren eta EH Bilduren botoekin^[358].

Urriaren 14an, Xabier Mikel Errekondo Amaiurreko diputatuak ziurtzat jo zuen Kataluniako herriak bere etorkizuna erabakitzeko eskubidea gauzatuko zuela. EAJk Espainiako Kongresuan zuen bozeramaile Aitor Estebanek adierazi zuen oker zegoela uste zuena “Kataluniako Parlamentuko legea eteteak eta Kataluniako herriak bere iritzia adieraz dezan ekiditeak arazoa konponduko duela”^[315].

Urriaren 15ean, Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen aburuz, Mariano Rajoyren gobernuak ezingo zuen Kataluniako arazoa arau juridikoekin konpondu. Izan ere, horren hitzetan, "Kataluniako 'tsunamia' ez zen arau juridikoak behin eta berriz erabilita geldiarazten". Katalunian "irtenbide politikoa behar duen arazo politiko bat" bazegoela aitortu behar zuen Rajoyk^[359].

Azaroaren 3an jakin zenez, BERRIAk begiratu berezia egingo zien Kataluniaren ordungo gaiei. 'Kataluniaren erabakia' blogean izango ziren irakurgai azken albisteak, azaroaren 9ko galdeketarako sei egun falta zirela^[360].

Azaroaren 4an, Auzitegi Konstituzionalak kontsulta alternatiboa bertan behera utzi ostean, EAJk babes osoa agertu zien katalanei, eta EH Bilduk botere judizialaren politizazioa salatu zuen^[322]. Egun berean, bertan behera uztearen aurretik, A9ak etorkizuneko beharrei erantzutea espero zuen lehendakariak. "Mugarri" izatea nahi zuen Urkulluk, "etorkizunean iraganean egin beharko litzatekeena egin ahal izateko"^[361].

Azaroaren 17an, Andoni Ortuzar EAJren EBBko presidenteak adierazi zuen, Fiskaltzak Artur Mas Kataluniako presidentearen aurka egiten bazuena, EAJ "haren ondoan" egongo zela. Masen "ausardi politikoa eta irmotasuna" nabarmendu zituen^[362].

Azaroaren 30ean, Arantza Quirogak EAJk 'Kataluniaren bidea jarraituko' zuela esan zuen eta EAJ Bildurekin lehiatuko zela ere esan zuen “erakusteko nor den nazionalistagoa” eta, “espainiarra edo euskal herritarra” izatearen artean aukeratzera behartuko zituztela herritarrak^[363].

Abenduaren 12an, Berrian azaldu zenez, Iñigo Urkulluk "gaizki ari da Espainiako Gobernua pentsatzen badu arazo bakarra Katalunia duela" esan zuen^[364].

• Kataluniaren independentziarako 2017ko erreferenduma
• 2017ko Kataluniako urriko greba orokorra
• 2017ko Espainiako krisialdi konstituzionala
• 2017ko Kataluniako Parlamentuko hauteskundeak

• Kataluniar nazionalismoa
• Kataluniar independentismoa
• Independentisten espioitza auzia (Espainia)