Pablo González de Langarika

Pablo González de Langarika idazle autodidakta zen, aldi berean industrian eta literaturan lan egin zuen langilea; literatura arloan, gainera, sorkuntza lanekin batera Euskal Herrian gaztelaniaz argitaratzen den literatura aldizkari nagusiaren editorea. Franco hil eta gutxira, beste hainbat idazlerekin batera, Bizkaiko elkarte bat bultzatu zuen, Sociedad Poético Literaria Aralar zelakoa; denborarekin, sustrai horietatik Zurgai Euskal Herriko Poetak. Poetas por su pueblo kolektibo berria sortu zen. Talde berriaren aktibitate nagusia kaleko lanean eta 2009an hogeita hamar urte bete zituen taldearen izen bereko aldizkariaren argitalpenean zentratu zen. Idazle bezala Pablok sari dezente jaso ditu bai Euskal Herrian baita ere beste herrialdetan. Zentzu horretan Pablo González de Langarika espainieraz idatzitako euskal lirikaren berritzaile nagusietarako bat bezala ezaguna da. Bere Los ojos de la iguana y otros poemas (1988) olerki bilduma testuinguru horretan derrigorrezko aipamena da. Bilbon hil zen, 2016ko martxoaren 17an.^[2][3]

Nahiz eta hasierako liburuetan Blas de Otero, Juan Larrea eta Migel Unamunokoa idazleen jarraitzailetzat azaldu —batez ere gizarte kezketan eta hausnarketa existentzialistetan— laster bere hizkuntza propioa sortzen jakin izan zuen idazle bilbotar honek. Hark garatutako ezaugarri nabaria da, esaterako, irudi bisionarioen erabilera eguneroko bizimoduan itsatsita; beste ezaugarri berezia errealitateaz duen kontzepzio ezkorra izan daiteke. Antza estilo errazekoa ematen duen poesiaren bidez kontzeptualki oso konplexua den unibertsoa sortu du Langarikak. Bizkaiko gris, berde-urdinetik harago, mundu exotiko eta onirikoetara eramaten gaitu non mehatxuak eta koxkak nagusi diren. Testuinguru horretan "iguanaren begiek" euskal poesia barruan eten bat suposatu zuten: aurretik nagusi soziala eta errealista zen lirikan, adierazpen poetiko garaikidean bide berriak ireki ziren. Haren liburuak eta poemak euskaraz, ingelesez, italieraz eta korsikeraz irakur daitezke.

Lirika

• Canto terrenal, Bahia saria. Bilbo: (1975).
• Contra el rito de las sombras. Egilearen edizioa. Bilbo: (1976).
• Del corazón y otras ruinas. Alonso Ercilla saria 1985. Gasteiz: Eusko Jaurlaritza(1986).
• Los ojos de la iguana y otros poemas. Alonso Ercilla sariaren akzesita, 1987. Gerión Poesia Bilduma. Bilbo: Laida, (1988).
• Los ónices de Onán. La Galleta del Norteren Poesia Erotikoaren saria. Bilbo (1989).
• Cálices de Octubre Alonso Ercilla sariaren akzesita, 1989. Los Libros de la Pérgola bilduma 3.zk., Bilbo: Bilboko Udala (1990).
• La rueda oscura. Euskadi Irudikatu saria (1992).
• Endecha de la huella oscura. Euskadi Irudikatu saria(1994).
• 27 sonetos de amor y una canción enajenada. Euskadi Irudikatu saria 1996.
• ...aunque al fondo esté la música. José Javier Lacalle "Laka" margolariarekin batera egina. Bilbo, 2003.
• La llama amarga. Fernando Eguidazu margolariarekin batera egina. Bilbo, 2004.
• La memoria del aire. (Paciel Gonzálezekin eta Mikel Alonsorekin batera egina). Ametsak bilduma, Bilbo, Euskadiko Kutxa, 2009.
• El grito de las aves. (José Fernández de la Sotaren hitzaurrea). Zurgai bilduma, Bilbo, 2010.
• Entre los pliegues de la luz. Bilbo: El Gallo de Oro Ediciones, 2012. ISBN 978-84-940065-0-0.
• Bajo el ligero peso de la nieve. Bilbo: El Gallo de Oro Ediciones, 2015. ISBN 978-84-165750-2-2.

Prosa

• Angela Figuera Aymerich. Poesía entre la sombra y el barro. Jose Ramon Zabala Agirrerekin elkarlanean. "Bilbaínos recuperados" bilduma. Bilbo: Muelle de Uribitarte, 2012. ISBN 978-84-939946-2-4.

Antologiak

• Los poetas de Zurgai. Menhir poesia bilduma, Bilbo: Arte Activo Argitalpenak, 2009.
• Ahotsak, hitzak, hizkuntzak. Euskal Olerki-Antologia. XX.mendeko euskal poeten antologia laun hizkuntzetan, Sebastian Gartzia Trujillorekin batera egina. Bilbo: Euskaltzaindia, 2010.^[4]
• Llama al viento. Antología poética 1975-2015. José Fernández de la Sota paratutako antologia. Bidebarrieta Kulturgunea, Bilbo, 2019.

Idazlearen poemak jaso dituzten zenbait antologia

• Una antología de la poesía actual de Bilbao en castellano. Gerion Poesia Bilduma, Bilbo, 1986.
• Antología poética vasca. [Vanguardia Obrera], Madril, 1987
• Una antología de la poesía actual de Bilbao en castellano. Laida, Bilbo, 1991
• Antologia della poesia basca contemporánea, Crocetti editore, Milano, 1994.
• Poesía vasca. Revista Litoral, Málaga, 1995.
• Bilbao verso a verso. Ayuntamiento de Bilbao, Bilbao, 2001.
• Homenaje a la Fiesta del soneto. Ateneo de Sevilla, Sevilla, 2006.
• Homenaje a la Fiesta del ultra. Ateneo de Sevilla, Sevilla, 2008.
• Homenaje a la Generación del 27. Ateneo de Sevilla, Sevilla, 2009.

Filmografia

• Carmen Isasi, irudia eta zuzendaritza: Pablo González de Langarika. Entre los pliegues de la luz. Bilbo, 2012.

• Bahía saria, 1975.
• 1984ko Yeclako Sari Nazionala 1984, De ríos, tardes, musgos, arrecifes… liburu argitaragatu gabe.
• Alonso Ercilla saria, 1985.
• Alonso de Ercilla sariaren akzesit, 1987.
• Alonso de Ercilla sariaren akzesita, 1989.
• La Galleta del Norteren Poesia Erotikoaren saria, 1989.
• Euskadi Irudikatu saria 1992.
• Euskadi Irudikatu saria 1994.
• Euskadi Irudikatu saria 1996.

• Batzuk: Poesía viva. Poetas vascos en castellano. Gerión de Poesía bilduma, Bilbo: Muelle de Uribitarte Argitalpenak, 2009.
• Ramón Bordoli Dolci: «Poética e ídolos míticos», Zurgai, 1990.
• Felix Maraña: «Pablo González de Langarika», Auñamendi Eusko Entziklopedia, http://www.euskomedia.org/aunamendi/148694.
• María Victoria Reyzabal: «Pablo González de Langarika: la sombra de la luz», Zurgai, De muy cerca del Nervión monografikoa, Bilbo, 2002, 122-124 or.
• E. Rodrígálvarez: «Pablo González de Langarika, premio de poesía», Deia, Bilbo, 1985ko apirilaren 10.
• Cristina M. Sacristán: «El grito de las aves, el poemario más hondo y depurado de Langarika», Deia, Bilbo, 2011ko apirilaren 10a.
• María Eugenia Salaverri: «Pablo González de Langarica, el premio a la evolución de un poeta», La Gaceta del Norte, Bilbo, 1985eko apirilaren 10a.
• Elena Sierra: «La revista poética Zurgai cumple 30 años a contracorriente», Pérgola, Bilbao aldizkariaren gehigarri kulturala, 191 zk., 2009ko urtarrila, 11. or.
• Ramón Villa: «Pablo González de Langarika o la poesía como militancia», El Correo Español. El Pueblo Vasco, 1985ko uztailaren 10.

• (Gaztelaniaz) Zurgai aldizkaria
• (Gaztelaniaz) http://poetasvascos.blogspot.com/search/label/Pablo%20Gonz%C3%A1lez%20de%20Langarika
• (Gaztelaniaz) Pablo González de Langarika Auñamendi entziklopedian
• (Gaztelaniaz) Poemak sarean. http://dialnet.unirioja.es/servlet/busquedadoc?db=1&t=Pablo+Gonz%C3%A1lez+de+Langarika&td=todo
• (Gaztelaniaz): * Seve Calleja: "Álbum de recuerdos (A Pablo González de Langarika in memoriam)".