Plutino
Kontuz! Ez nahastu termino hau Plutoideekin
Plutinoak Neptunorekiko 3:2 erresonantzian dauden transneptunotar objektuak dira. Honek esan nahi du, gorputz hauek 2 bira egiten dituztela Eguzkiaren inguruan Neptunok hiru egiten dituen aldiro. Horregatik, gorputz hauetako batzuek Neptunoren orbita zeharkatzen badute ere, gasezko erraldoiak ezin ditu grabitazionalki kanporatu.
Plutonek gorputz hauek duten abilezia berdina duenez, mota honetako objektuek ''plutino'' (''pluton txikiak'') izena hartzen dute, ingelesez planeta nanoak duen izenaren ondorioz. Aipatzekoa da, plutino guztiek hildakoen munduko edo infernuko jainko zein izakien izenak jasotzen dituztela.
Plutinoek Kuiper gerrikoko barnealdeko gunea osatzen dute. Gutxi gorabehera, Kuiper gerrikoan ezagutzen ditugun objektuen laurdena plutinoak dira. Ezagutzen diren plutinoen artean tamainarik handiena duena Pluton planeta nanoa da. Pluton eta Karonteren ondoren aurkitu zen lehen plutinoa, (385185) 1993 RO, 1993ko irailaren 16an aurkitu zen.
Plutinoen familia
Jarraian ageri diren objektuek plutinoen familia osatzen dute, esan beharra dago, ez ditugula denak ipini, baizik eta garrantzitsuenak.
| Gorputza | Ardatzerdi handia (a) (UA) | Eszentrikotasuna (e) | Makurdura (i) (°) | Perihelioa (q) (UA) | Afelioa (Q) (UA) |
|---|---|---|---|---|---|
| (15875) 1996 TP66 | 39,71 | 0,34 | 5,7 | 26,38 | 53,05 |
| (19299) 1966 SZ4 | 39,82 | 0,26 | 4,7 | 29,57 | 50,07 |
| 1996 RR20 | 40,05 | 0,19 | 5,3 | 32,55 | 47,55 |
| (15788) 1993 SB | 39,55 | 0,32 | 1,9 | 26,91 | 52,18 |
| (15789) 1993 SC | 39,88 | 0,19 | 5,2 | 32,24 | 47,52 |
| (385135) 1993 RO | 39,61 | 0,20 | 3,7 | 31,48 | 47,73 |
| 1993 RP | 39,33 | 0,11 | 2,8 | 35,00 | 43,66 |
| (15810) 1994 JR1 | 39,43 | 0,12 | 3,8 | 34,76 | 44,11 |
| (15820) 1994 TB | 39,84 | 0,32 | 12,1 | 27,05 | 52,63 |
| 1995 HM5 | 39,37 | 0,25 | 4,8 | 29,48 | 49,26 |
| (24952) 1997 QJ4 | 39,65 | 0,22 | 16,5 | 30,83 | 48,47 |
| 1995 KK1 | 39,48 | 0,19 | 9,3 | 38,67 | 46,98 |
| (20108) 1995 QZ9 | 39,77 | 0,15 | 19,5 | 33,70 | 45,85 |
| 1995 YY3 | 39,39 | 0,22 | 0,4 | 30,70 | 48,08 |
| (118228) 1996 TQ66 | 39,65 | 0,13 | 14,6 | 34,59 | 44,71 |
| Pluton | 39,61 | 0,25 | 17,17 | 29,58 | 49,30 |
Plutino batzuen ezaugarri bereziak
- (32929) 1995 QY9: Neptunoren orbita gurutzatzen duen arren, ez da inoiz planetara hurbiltzen. Berezitasun hau beste plutino batzuek ere badute;
- (15836) 1995 DA2: 4:3 orbita-erresonantzian aurki daiteke;
- (47171) 1999 TC36: Pluton eta Karonte bezalakoa da, hau da, objektu bitar bat;
- (28978) Ixion: 1200km-ko diametroa duen plutino hau, hilabete batzuetan zehar ezagutzen zen transneptunotar objekturik handiena izan zen, Pluton eta Karonteren ondoren.
Ikus, gainera
Kanpo estekak
- Plutinoak (ingelesez)
- Transneptunotar objektuen (TNO) zerrenda, Minor Planet Centerren eskutik (ingelesez)
- Planeta nano urrunen zerrenda (ingelesez)
Datuak: Q6599
