Uztailaren 6

Euskal Herria

• 1795 – Konbentzio Gerra: espainiarrek Irurtzun bertan behera utzi zuten.
• 2006 – Patxi Lopezek eta Arnaldo Otegik bilera egin zuten Donostian.
• 2013 – Iruñeko Sanferminak: Iruñeko udaletxearen aurrealdean Ikurrina erraldoi bat zintzilikatu ondoren UPNko udal agintariek hura kendu arte txupinazoa 20 minutuz atzeratu zuten. Bestalde, hirugarren txupinak huts egin eta jenderantz joan zen, ondorioz hiru lagun artatu zituztelarik.
• 2015 – Iruñeko Sanferminak: 1978ko txupinazoaz geroztik lehenbizikoz, Iruñeko udaletxeko balkoian ofizialki eskegi zen Euskal Herriko ikurrina, EH Bilduren ordezkaritzat alkate izendatu berria zen Joseba Asironen ekimenez.

Mundua

• 1964 – Malawik independentzia hartu zuen Britainiar Inperiotik.
• 2009 – 140 pertsonatik gora hil ziren Txinako Urumqi hirian egondako istilu etnikoetan, gehienak Uigur gutxiengo musulmanak jipoitutako Han etniako kideak.

Euskal Herria

• 1980ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Mixel Aire, Xalbador II.ak bere lehen txapela jantzi zuen.

Mundua

• 2000 – Crouching Tiger, Hidden Dragon ("Tigre Makurtua, Herensuge Ezkutatua") filma estreinatu zen, Ang Leek zuzendu eta Chow Yun-fat, Michelle Yeoh, Zhang Ziyi eta Chang Chen aktoreek antzeztu zuten.

Euskal Herria

Mundua

Euskal Herria

Mundua

Euskal Herria

• 1387 – Zuria I.a, Nafarroako erregina (h. 1441).
• 1798 – Fermin Lasala Urbieta, gipuzkoar politikaria eta enpresaburua (h. 1853).
• 1806 – Jose Matia, euskal enpresari eta filantropoa (h. 1871).
• 1826 – Francisco Zabalburu, bizkaitar mezenas, finantzari, terrateniente, bibliofilo eta politikaria (h. 1897).
• 1854 – Manuel Iradier, gasteiztar zientzialari eta esploratzailea (h. 1911).
• 1876 – Henry Caro-Delvaille, lapurtar margolari eta dekoratzailea (h. 1928).
• 1877 – Arnaud Massy, lapurtar golf-jokalaria (h. 1950).
• 1917 – Iñaki Alkain, gipuzkoar bertsolari eta idazlea (h. 1971).
• 1933 – Matilde Isasi-Isasmendi, bizkaitar emagina eta erizaina.
• 1938 – Alberto Delgado, gipuzkoar kazetari eta aktore ohia.
• 1941 – Jean Irazabal, lapurtar errugbilari ohia.
• 1942 – Jesús María Viana, euskal abokatu eta politikaria (h. 1987).
• 1958 –
  • Loli Astoreka, bizkaitar aktorea.
  • Arnaldo Otegi, ezker abertzaleko politikari eta liderra.
• 1959 – Esther Velasco, bizkaitar aktorea.
• 1963 – Yolanda Arrieta, euskal idazlea.
• 1969 – Mari Jose Aranguren Querejeta, gipuzkoar ekonomia ikertzailea eta irakaslea.
• 1972 – Hektor Llanos, arabar triatleta.
• 1973 – Garikoitz Aspiazu, Txeroki, bizkaitar ETAkidea.
• 1978 – Joseba Albizu, gipuzkoar txirrindularia.
• 1979 – Sergio Sayas, UPNko nafar politikaria.
• 1980 – Mikel Rueda, bizkaitar zinema zuzendari eta gidoigilea.
• 1984 – Marta Goikoetxea Luquin, nafar blogaria.
• 1986 –
  • Aitor Olano, gipuzkoar txirrindularia.
  • Rubén Palacios, arabar txirrindulari ohia.
• 2003 – Irati Martin, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 1473 – Jakue III.a Ziprekoa, Zipreko erregea (h. 1474).
• 1686 – Antoine de Jussieu, frantziar botanikoa (h. 1758).
• 1724 – Joan Nepomukekoa Karlos Liechtensteingoa, Liechtensteingo printzea (h. 1748).
• 1747 – John Paul Jones, estatubatuar itsas armadako militarra (h. 1792).
• 1755 – John Flaxman, ingeles eskultore, diseinatzaile eta grabatzailea (h. 1826).
• 1781 – Thomas Stamford Raffles, britainiar esploratzailea eta politikaria (h. 1826).
• 1793 – Jacobus Mattheüs de Kempenaer, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1870).
• 1796 – Nikolas I.a Errusiakoa, Errusiako enperadorea (h. 1855).
• 1808 – Johann Gustav Droysen, alemaniar filologoa, historialaria eta politikaria (h. 1884).
• 1814 – Manuel Pavía Lacy, espainiar militarra (h. 1896).
• 1817 – Albert von Kölliker, suitzar anatomista, embriologo, fisiologo, zoologo eta botanikaria (h. 1905).
• 1818 – Adolf Anderssen, alemaniar xake-jokalaria, 1950eko eta 1960ko hamarkadetako jokalari hoberentzat hartua (h. 1879).
• 1823 – Sophie Adlersparre, XIX. mendeko Suediako emakumeen eskubide mugimenduaren sortzaileetako bat (h. 1895).
• 1832 – Maximiliano I.a Mexikokoa, Austriako artxidukea eta Mexikoko enperadorea (h. 1867).
• 1849 – Henriette Michaelis, alemaniar filologoa, erromanista eta lexikografoa.
• 1859 – Verner von Heidenstam, suediar idazlea, 1916ko Literaturako Nobel Saria (h. 1940).
• 1862 – Carlos Fermin Fitzcarrald, peruar kautxu-enpresari eta esploratzailea (h. 1897).
• 1865 – Émile Jaques-Dalcroze, austriar musikagile eta musika pedagogoa (h. 1950).
• 1877 –
  • Niceto Alcalá-Zamora, Espainiako Bigarren Errepublikako lehen presidentea (h. 1949).
  • Alexei Remizov, errusiar eleberrigilea (h. 1957).
• 1878 – Eino Leino, finlandiar poeta, eleberrigilea eta saiakera-idazlea (h. 1926).
• 1882 – Arnstein Arneberg, norvegiar arkitektoa, bere garaiko erangikorrenetarikoa (h. 1961).
• 1887 – Marc Chagall, frantziar-errusiar margolaria (h. 1985).
• 1888 – Marc Bloch, frantziar historialaria, Annaleen eskolaren sortzaileetako bat (h. 1944).
• 1889 – Clementina Arderiu i Voltas, katalan poeta (h. 1976).
• 1893 –
  • John Dopyera, dobroaren asmatzailea (h. 1988).
  • Léon Terrier, frantziar apezpikua, Baionako apezpikua izandakoa (h. 1957).
• 1897 –
  • Richard Krautheimer, alemaniar historialaria (h. 1994).
  • Isaías Medina Angarita, Venezuelako presidentea (h. 1953).
• 1898 – Hanns Eisler, alemaniar musikagilea (h. 1962).
• 1899 – Louis Mottiat, belgikar txirrindularia (h. 1972).
• 1900 – Frederica Sagor Maas, estatubatuar aktore, idazle, antzerkigile, gidoigile eta memorialista (h. 2012).
• 1903 – Hugo Theorell, suediar zientzialaria, 1955eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1982).
• 1906 – Colette Audry, frantziar idazle, antzerkigile, irakasle, eleberrigile, gidoilari eta literatura kritikoa (h. 1990).
• 1907 – Frida Kahlo, mexikar pintorea, bere autorretratuengatik ospetsua (h. 1954).
• 1912 – Heinrich Harrer, austriar mendizale, kirolari, geografo eta egilea (h. 2006).
• 1914 –
  • Viola Desmond, kanadiar arraza beltzeko emakume enpresaburua, Kanadako historiako arraza diskriminazio gorabehera entzutetsuenetakoa (h. 1965).
  • José García Nieto, espainiar olerkaria (h. 2001).
• 1917 – Heribert Barrera, kataluniar politikari eta kimikaria (h. 2011).
• 1919 –
  • Oswaldo Guayasamín, ekuadortar pintore eta eskultorea (h. 1999).
  • Antonio Márquez Salas, venezuelar ipuingilea (h. 2002).
• 1921 – Nancy Reagan, Estatu Batuetako Lehen Dama (h. 2016).
• 1923 – Wojciech Witold Jaruzelski, Poloniako presidentea (h. 2014).
• 1924 – María Ponce, Maiatzeko Plazako – Amak elkartearen sortzaileetako bat (h. 1977).
• 1925 – Bill Haley, estatubatuar musikaria, rock and rollaren sortzaileetako bat (h. 1981).
• 1926 – Dorothy E. Smith, kanadar antropologoa, soziologoa eta feminista (h. 2023).
• 1927 – Janet Leigh, estatubatuar aktorea (h. 2004).
• 1929 – Hélène Carrère d'Encausse, frantziar historialaria eta politologoa (h. 2023).
• 1930 –
  • Hans-Jürgen Heise, alemaniar idazlea (h. 2013).
  • Françoise Mallet-Joris, belgikar-frantziar idazlea (h. 2016).
• 1931 – Emily Nasrala, libanoar idazle eta emakumeen eskubideen aldeko aktibista (h. 2018).
• 1932 – Ted Egan, australiar musikari, abeslari, idazle eta politikaria.
• 1933 –
  • Henri Anglade, frantziar txirrindularia (h. 2022).
  • Jean-Pierre Mocky, frantziar zinemagilea eta antzezlea (h. 2019).
• 1934 – Michel Crauste, frantziar errugbi jokalaria (h. 2019).
• 1935 – Tenzin Gyatso, Tibeteko XIV. Dalai Lama.
• 1937 –
  • Vladimir Askenazi, errusiar jatorriko piano-jotzaile eta orkestra zuzendaria.
  • Ned Beatty, estatubatuar aktorea (h. 2021).
  • Michael Sata, Zambiako presidentea (h. 2014).
• 1938 – Takuma Nakahira, japoniar argazkilari eta kritikaria (h. 2015).
• 1940 –
  • Rex Cawley, estatubatuar atleta (h. 2022).
  • Nursultan Nazarbajev, lehendabiziko Kazakhstango presidentea.
  • Tove Skutnabb-Kangas, finlandiar hizkuntzalari eta pedagogoa (h. 2023).
• 1941 – David Crystal, iparirlandar hizkuntzalari, akademiko eta idazlea.
• 1942 – Raymon Depardon, frantziar argazkilaria eta zinemagilea.
• 1946 –
  • Richard Axel, estatubatuar biologoa. 2004ko Medikuntzako Nobel Saria.
  • George W. Bush, Ameriketako Estatu Batuetako 43.Presidentea.
  • José Luiz Ferreira Rodrigues, brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
  • Peter Singer, australiar filosofoa.
  • Sylvester Stallone, estatubatuar aktore, zinema zuzendari eta gidoigilea.
• 1948 – Nathalie Baye, frantziar aktorea.
• 1951 –
  • Alfredo Gómez Cerdá, espainiar idazlea, batez ere, Haur eta Gazte Literaturako idazlea.
  • Geoffrey Rush, australiar aktorea.
• 1952 – Hilary Mantel, ingeles idazlea (h. 2022).
• 1953 – Reneta Indzhova, Bulgariako lehen ministroa.
• 1955 – Sherif Ismail, Egiptoko lehen ministroa (h. 2023).
• 1958 – Jennifer Saunders, ingeles aktore, umorista eta gidoigilea.
• 1960 – Asahifuji Seiya, japoniar sumo borrokalari ohia.
• 1962 –
  • Natalia Dicenta, espainiar aktore, mezzosoprano eta telebista aurkezlea.
  • Maria M. Gosse, alemaniar diplomazialaria, Alemaniako Errepublika Federaleko enbaxadorea Espainian.
• 1967 – Heather Nova, bermudar kantautore eta poeta.
• 1970 – Gemma Sanginés, bizkaitar psikologoa.
• 1971 – Elena Villamandos, espainiar poeta eta narratzailea.
• 1972 – Isabelle Boulay, quebectar abeslaria.
• 1973 –
  • Takafumi Ogura, japoniar futbolari ohia.
  • William Lee Scott, estatubatuar aktorea.
• 1974 - Estibaliz Espinosa, galiziar idazlea.
• 1975 – 50 Cent, estatubatuar hip hop abeslari eta aktorea.
• 1977 – Audrey Fleurot, frantziar aktorea.
• 1979 – Kevin Hart, statubatuar umorista eta aktorea.
• 1980 –
  • Pau Gasol, kataluniar saskibaloi-jokalaria.
  • Eva Green, frantziar aktorea.
• 1981 – Elena Ballesteros, espainiar aktorea.
• 1982 – Gorka Lasaosa, kataluniar aktorea.
• 1985 – Melisa Sözen, turkiar aktorea.
• 1989 – Paula Guilló, espainiar edertasun-erregina eta modeloa.
• 1990 –
  • Jeremy Suarez, estatubatuar aktorea.
  • Sawako Yasumoto, japoniar futbolaria.
• 1992 – Nino Galović, kroaziar futbolaria.

Euskal Herria

• 1812 – Martin Alzaga, aramaioar merkataria, politikaria eta Buenos Airesko alkatea, Buenos Airesen (j. 1755).
• 1940 – Juan Pascual Esteban, gaztelaniazko nafar idazlea, Zaragozan (j. 1846).
• 1971 – Joakin Aldabe, Mokozorrotz, euskal idazle eta olerkigilea (j. 1893).
• 1977 – Gabriel Manterola, euskal idazle eta itzultzailea (j. 1890).
• 1986 – Asunción García Asarta, bilbotar artista (j. 1905).
• 1987 – Kristof Istèque, Ttittof, Iparretarrak erakunde armatuaren ekintzailea (j. c. 1960).
• 1989 – Juan Garmendia Kortadi, euskal idazlea eta euskaltzain urgazlea, Logroñon (j. 1898).
• 2005 – Mario Ángel Marrodán, euskal poeta (j. 1932).
• 2021 – Luis Gasca, donostiar argitaratzaile eta komiki eta zinema kritikaria (j. 1933).
• 2023 – Antonio Oliden, gipuzkoar arraunlaria, Kontxako 11 Bandera irabazitakoa (j. 1926).

Mundua

• 918 – Gilen I.a Akitaniakoa, Auverniako konde (886–918) eta Akitaniako dukea (j. 875).
• 1189 – Henrike II.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea (j. 1133).
• 1249 – Alexandro II.a Eskoziakoa, Eskoziako Erresumako erregea (j. 1198).
• 1250 – Petri I.a Bretainiakoa, Bretainiako dukea.
• 1415 – Jan Hus, txekiar erlijio pentsalari, filosofo eta erreformatzailea.
• 1476 – Johann Müller Regiomontanus, alemaniar matematikaria eta astronomoa (j. 1436).
• 1535 – Thomas More (San Tomas Moro), ingeles abokatu, idazle, politikari eta humanista (j. 1478).
• 1553 – Eduardo VI.a Ingalaterrakoa, Ingalaterra eta Irlandako erregea (j. 1537).
• 1819 – Sophie Blanchard, frantziar aeronauta, globo pilotu profesionaltzat lan egin zuen lehen emakumea (j. 1778).
• 1833 – Pierre-Narcisse Guérin, frantziar margolaria (j. 1774).
• 1851 – Thomas Davenport, estatubatuar asmatzailea (j. 1802).
• 1854 – Georg Simon Ohm, alemaniar fisikaria, Ohm-en legearen sortzailea (j. 1789).
• 1893 – Guy de Maupassant, frantziar idazlea (j. 1850).
• 1901 – Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst, Alemaniako kantzilerra (j. 1819).
• 1902 – Maria Goretti, italiar santu eta martiria (j. 1890).
• 1904 – Abai Kunanbaev, kazakherazko errusiar olerkaria, Kazakhstango literatura nazionalaren sortzailea (j. 1845).
• 1911 – Hanna Barvinok, ukrainar idazle eta folklorista, Ukrainako idazlerik garrantzitsuenetakotzat joa (j. 1828).
• 1914 – Delmira Agustini, uruguaiar poeta.
• 1916 – Odilon Redon, frantziar marrazkilaria eta pintorea (j. 1840).
• 1932 – Kenneth Grahame, eskoziar idazlea (j. 1859).
• 1934 – Nestor Makhno, ukrainar iraultzaile anarkista (j. 1888).
• 1943 – Margarita Tutulani, Bigarren Mundu Gerran italiar okupazioaren aurka borrokatu zen albaniar ekintzaile komunista, exekutatua (j. 1925).
• 1944 – Chuichi Nagumo, japoniar almirantea (j. 1887).
• 1946 – Jeanne Lanvin, frantziar moda-diseinatzailea (j. 1867).
• 1953 – Julia de Burgos, Puerto Ricoko idazle eta feminista, uhartearen independentziaren eta giza eskubideen aldekoa (j. 1914).
• 1959 – George Grosz, alemaniar margolaria (j. 1893).
• 1960 – Aneurin Bevan, galestar politikaria (j. 1897).
• 1962 – William Faulkner, estatubatuar idazlea, 1949ko Literaturako Nobel Saria (j. 1897).
• 1971 – Louis Armstrong, estatubatuar jazz musikaria, munduko garrantzitsuenetarikoa (j. 1901).
• 1973 – Otto Klemperer, alemaniar orkestra-zuzendari eta musikagilea (j. 1885).
• 1976 – Zhu De, txinatar militarra eta politikaria (j. 1886).
• 1982 – Alma Reville, britainiar aktorea.
• 1989 – János Kádár, Hungariako lehen ministroa (j. 1912).
• 1993 – John Gatenby Bolton, britainiar-australiar astronomoa (j. 1922).
• 1999 – Joaquín Rodrigo, espainiar musikagilea (j. 1901).
• 2000 – Władysław Szpilman, poloniar piano-jotzaile eta musikagilea (j. 1911).
• 2002 – John Frankenheimer, estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari eta ekoizlea (j. 1930).
• 2003 – Kathleen Raine, britainiar poeta (j. 1908).
• 2004 – Thomas Klestil, Austriako presidentea (j. 1932).
• 2005 – Claude Simon, frantziar idazlea, 1985eko Literaturako Nobel Saria (j. 1913).
• 2007 - Marguerite Vogt, alemaniar minbiziaren-biologo eta birologoa (j. 1913).
• 2009 –
  • Vasili Aksionov, sobietar idazlea (j. 1932).
  • Robert McNamara, estatubatuar politikaria (j. 1916).
• 2019 –
  • Patrícia Araújo, brasildar modelo eta aktore pornografikoa (j. 1982).
  • João Gilberto, brasildar musikagilea (j. 1931).
• 2020 –
  • Rosario Bléfari, argentinar abeslari, aktore eta idazlea (j. 1965).
  • Ennio Morricone, italiar zinema-musikagilea (j. 1928).
  • Sergei Zagraievski, errusiar margolaria, idazlea eta arte-historialaria (j. 1964).
• 2021 –
  • Patrick John, Dominikako lehen ministroa (j. 1938).
  • Sheila Tobias, unibertsitateko administratzaile estatubatuarra, matematika eta zientzietako genero-arrakala aztertu zuena unibertsitate mailan (j. 1935).
• 2022 –
  • James Caan, estatubatuar aktorea (j. 1940).
  • Jacob Nena, Mikronesiako Eststu Federatuetako presidentea (j. 1941).
  • Arnaldo Pambianco, italiar txirrindularia (j. 1935).
• 2023 – Arnaldo Forlani, Italiako lehen ministroa (j. 1925).

• Sanferminak hasten dira eguerdiko 12etan.
• Sehaska egutegiko izendegia: Domeka/Domeke/Domiku/Dominika eta Marigorri/Marikita.