گیلانشاه زیاری آخرین فرد شناخته‌شده در دودمان زیاریان است که حدوداً میان سال‌های ۴۸۳ تا ۴۸۶ هجری قمری (برابر با ۱۰۸۷ تا ۱۰۹۲ میلادی) امیر موروثی این سلسله بود. کتاب قابوس‌نامه خطاب به او نوشته شد و پدرش، عنصرالمعالی کیکاوس بن اسکندر، در این کتاب نصیحت‌هایی به او نموده است. خود گیلانشاه هنگامی که کتاب نوشته می‌شد، نزد پدر نبود. از گیلانشاه اطلاعات بسیار اندکی در منابع موجود است و قابوس‌نامه تنها مرجع معاصر اوست که نامش را آورده است. بعضی بر این باورند که امارت او پس از درگذشت کیکاووس آغاز شده و تا هجوم اسماعیلیان الموت ادامه داشته و در سال ۴۸۶ هجری به پایان رسیده است. نیمهٔ نخست قرن پنجم هجری گرچه در ادبیات و علوم عصر طلایی اسلام است ولی جنگ‌های زیادی در این دوره میان دودمان‌های گوناگون اسلامی درمی‌گرفت. سلجوقیان با شورش علیه خلافت عباسی باعث ایجاد ترس در جامعه شده بودند، بوییان به دوران افول خود نزدیک بودند، جنگ‌های مسلمانان و مسیحیان به وقوع می‌پیوست و اسماعیلیان الموت با تکیه بر ترور در قلعه‌هایی پراکنده با دیگران در ستیز بودند. در چنین شرایطی دولت‌های مختلف با یکدیگر درگیر شده و بی‌نظمی شدیدی در ولایات اسلامی به وجود آمده بود. یک قرن پیش از گیلانشاه، مرداویج پسر زیار (سردار گیلانی) در کرانه‌های خزر در طبرستان، حکومت مستقل زیاریان را بنیان نهاده بود. این دودمان در نیمه اول قرن پنجم هجری در سراشیب سقوط قرار گرفت. امیران زیاری ابتدا ناگزیر به قبول تابعیت و خراجگزاری از سلطان محمود غزنوی شدند و در سال ۴۳۳ هجری قریب به اتفاق قلمرو آنان توسط سلجوقیان تسخیر شد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

• … سرگئی کریکالف را آخرین شهروند شوروی نامیدند چون او در مدار زمین شاهد فروپاشی کشورش بود؟ (در تصویر)
• … اولین میراث جهانی، اولین میراث طبیعی و اولین میراث فرهنگی که یونسکو ثبت کرد، همگی بخشی از فهرست میراث جهانی در اکوادور بودند؟
• … قهرمان هر فصل لیگ سری آ، در طول فصل بعد لباس خود را به نماد اسکودتو، که به شکل پرچم ایتالیاست، مزین می‌کند؟
• … آیا می‌دانستید در ماجرای مک‌فارلین، اسرائیل سلاح‌هایی که برای ایران می‌فرستاد را رنگ‌آمیزی کرد تا رزمندگان ایرانی در جنگ با عراق متوجه مبدأ محموله نشوند؟
• … مرز ایالات متحده آمریکا و مکزیک بیشترین میزان گذر مرزی را در بین مرزهای کنترل‌شده در سطح جهان دارد و هرساله حدود ۳۵۰ میلیون گذر مرزی از آن صورت می‌گیرد؟
• … در زبان انگلیسی، بوفالو بوفالو بوفالو بوفالو بوفالو بوفالو بوفالو بوفالو از نظر دستوری جمله‌ای صحیح است؟

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند.

ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۵ اسفند ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۳۱٬۹۹۸ نوشتار دارد.

ادامه…ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت