مریم رجوی
مریم رجوی (با نام تولد مریم قَجَر عَضُدانلو؛ زادهٔ ۱۳ آذر ۱۳۳۲)[۵] سیاستمدار ایرانی و رئیس‌جمهور منتخب شورای ملی مقاومت ایران است.[۶][۷][۸][۹] وی همچنین به همراه همسرش مسعود رجوی رهبری سازمان مجاهدین خلق ایران را به عهده دارد. شورای ملی مقاومت ایران که بازوی سیاسی سازمان مجاهدین خلق و گروه‌های متحد با آن سازمان است، رجوی را به عنوان «رئیس‌جمهور منتخب مقاومت ایران برای دوران انتقال» انتخاب کرده‌است. طرح ده ماده‌ای مریم رجوی برای «ایران فردا» بیانگر دیدگاه‌ها و راهبردهای شورای ملی مقاومت و پلاتفرم عمل مقاومت ایران برای ایران آزاد فردا است.[۱۰][۱۱][۱۲]
| مریم رجوی | |
|---|---|
 مریم رجوی[۱] در یک کنفرانس در پاریس، فرانسه، ژوئن ۲۰۱۲ | |
| نام هنگام تولد | مریم قجر عضدانلو |
| زادهٔ | ۱۳ آذر ۱۳۳۲ (۷۰ سال)[۲] تهران، ایران |
| تحصیلات | مهندسی متالورژی |
| محل تحصیل | دانشگاه صنعتی شریف |
| سازمان | سازمان مجاهدین خلق ایران |
| حزب سیاسی | شورای ملی مقاومت ایران |
| همسر(ها) |
|
| فرزندان | ۱[۴] |
| وبگاه | |
| پیشینه نظامی | |
| وفاداری | ارتش آزادی‌بخش ملی ایران |
| سال‌های خدمت | ۱۳۶۵–۱۳۷۲ |
| فرماندهی | معاون فرمانده |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | |
زندگی‌نامه
مریم قجر عضدانلو در یک خانواده متوسط در تهران زاده شد. وی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در رشته مهندسی متالورژی از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شد.[۵][۱۳][۱۴] وی از نوجوانی فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد و به سازمان مجاهدین خلق ایران پیوست. پس از پیروزی انقلاب (۱۳۵۷) فعالیت‌های خود را با سازمان مجاهدین ادامه داد و به عنوان یکی از مسئولان بخش اجتماعی سازمان فعالیت می‌کرد.[۱۵]
در سال ۱۳۵۸ از سوی سازمان مجاهدین خلق ایران به عنوان یکی از کاندیداهای تهران برای اولین انتخابات مجلس معرفی شد؛[۱۶][۱۷] و در این انتخابات بیش از ۲۲۱٫۰۰۰ رای به‌دست آورد.[۱۸]
مریم رجوی در سال ۱۳۶۱ از ایران خارج شد و پس از کردستان ایران، ابتدا در آلمان و سپس در فرانسه به فعالیت خود ادامه داد.[۱۹] در اسفند ۱۳۶۳ مسعود رجوی که در آن زمان مسئول اول سازمان بود او را به عنوان همردیف مسئول اول معرفی کرد. وی از سال ۱۳۶۵ به بعد فرماندهی نظامی حملات علیه جمهوری اسلامی را بر عهده داشت و در مرداد سال ۱۳۶۷ در عملیات «فروغ جاویدان» فرمان حمله و آتش علیه نیروهای نظامی حکومت ایران را صادر کرد.
مریم رجوی از سال ۱۳۷۲ به عنوان رئیس‌جمهور منتخب مقاومت ایران از سوی شورای ملی مقاومت انتخاب شد. بر اساس مصوبه شورای ملی مقاومت ایران، پس از براندازی حکومت جمهوری اسلامی تا راه‌اندازی مجلس مؤسسان و گزینش رئیس‌جمهور، ریاست‌جمهور موقت کشور مریم رجوی خواهد بود.[۲۰]
.png)
مریم رجوی سال ۱۳۷۳ از عراق راهی فرانسه شد و پس از دو سال فعالیت در عرصه جهانی در سال ۱۳۷۵ به عراق (قرارگاه اشرف سابق) بازگشت.
در ۱۷ ژوئن ۲۰۰۳ برابر با ۲۷ خرداد ۱۳۸۲ شمسی طی عملیات نیروهای فرانسوی علیه پایگاه‌های مجاهدین در پاریس در یک زد و بند با حکومت ایران[۲۱][۲۲] که پس از آن افشا گردید وی دستگیر شد و در ۳ ژوئیه ۲۰۰۳ با رای دادگاه آزاد شد.[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶] روز بعد روزنامه لیبراسیون در این باره نوشت: «تز «آبسه تروریستی خطرناک» علیه سازمان مجاهدین خلق ایران و مریم رجوی با توجه به داده‌های به دست آمده، لنگ می‌زند».[۲۷]
مریم رجوی طی اطلاعیه‌ای گفت: «این پیروزی عدالت و مقاومت علیه زد و بند و شکست شیطان‌سازی و به رسمیت شناختن مشروعیت مقاومت علیه فاشیسم مذهبی است.»[۲۸]
فعالیت‌های بین‌المللی
مریم رجوی طی اقامت خود در اروپا به کشورهای مختلف اروپایی سفر کرده و با مقامات این کشورها دیدار کرده‌است. از جمله می‌توان به سفر وی در اسفند ۱۳۸۸ به فنلاند اشاره نمود.[۲۹] او همچنین در فروردین ۱۳۸۹ به دعوت گروهی از پارلمانترهای آلمان به این کشور سفر نمود.[۳۰][۳۱] از سفرهای دیگر مریم رجوی می‌توان به سفر ژوئیه ۲۰۲۳ به ایتالیا و سفر اکتبر ۲۰۲۳ به بروکسل اشاره کرد.[۳۲][۳۳]
در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۹ در گردهمایی بزرگ ایرانیان در شهر تاورنی پاریس، مریم رجوی به ایراد سخنرانی پرداخت و به دولت ایران گفت که باید «گورش را گم کند». برخی خبرگزاری‌ها تعداد شرکت کنندگان در این مراسم را تا صد هزار تن گزارش کردند.[۳۴]
وی طی سفری به ایتالیا و سخنرانی در پارلمان این کشور ضمن تأکید بر مخالفت خود با سیاست مماشات غرب، به‌خصوص اروپا، در قبال جمهوری اسلامی ایران، اظهار داشت که تنها راه حل واقعی برای ایران، تغییر دمکراتیک به‌دست مردم می‌باشد که وی از آن به‌عنوان راه حل سوم نام می‌برد.[۳۵][۳۶]
مریم رجوی در ۹ فروردین ۱۳۸۹ خطاب به اجلاس وزیران خارجه G8 خواستار تحریم فوری و همه‌جانبه رژیم حاکم بر ایران شد. وی گفت: «تحریم این رژیم قرون وسطایی اولین قدم ضروری برای ممانعت از دستیابی آن به بمب اتمی و خواست مبرم مردم ایران است که خواهان تغییر تمامیت این رژیم هستند.»[۳۷]
روز چهارشنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ مریم رجوی در جلسه استماع کمیته روابط خارجی کنگره آمریکا از طریق ویدئو کنفرانس به ایراد سخنرانی در مورد داعش پرداخت و با اعلام اینکه رژیم ایران منبع اصلی این پدیده شوم در منطقه و جهان است، راه‌حل نهایی آن را تغییر رژیم توسط مردم و شورای ملی مقاومت ایران دانست. رجوی دولت تهران را پدرخوانده داعش خواند.[۳۸][۳۹][۴۰] سخنرانی مریم رجوی با انتقاد دنیل بنجامین، مسئول سابق امور مبارزه با تروریسم و رابرت فورد سفیر سابق آمریکا در سوریه مواجه و آنها حاضر به حضور در کنگره در زمان ویدئو کنفرانس نشدند.[۴۱]
مریم رجوی ۱۴ آوریل ۲۰۱۷ (۲۵ فروردین ۱۳۹۶) با سناتور مک‌کین در آلبانی دیدار کرد، وی در این دیدار تأکید کرد که رژیم دینی حاکم بر ایران منبع اصلی تروریسم است.[۴۲][۴۳]
در ژوئیه ۲۰۲۱ مریم رجوی در تظاهراتی که در اعتراض به انتخاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور ایران در برلین ترتیب داده شده بود، سخنرانی کرد و رئیسی را عامل قتل‌عام ۳۰ هزار زندانی سیاسی در سال ۱۹۸۸ خواند.[۴۴]
در اردیبهشت ۱۴۰۱ مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق ایالات متحده، طی دیداری با مریم رجوی در مقر اصلی مجاهدین خلق در اشرف ۳ حمایت خود را از رجوی و شورای ملی مقاومت ایران اعلام کرد.[۴۵]
در ۱۹ بهمن ۱۴۰۱ تام مک‌کلینتاک و چند تن دیگر از نمایندگان کنگره آمریکا، ضمن معرفی قطعنامه ۱۰۰ مجلس نمایندگان آمریکا با امضاء ۲۲۳ نماینده، از برنامه ده ماده‌ای مریم رجوی برای برقراری یک جمهوری دمکراتیک و غیرهسته‌ای و مبتنی بر جدایی دین از دولت حمایت نمودند.[۴۶][۴۷][۴۸]
بیش از صد تن از رهبران پیشین جهان ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا و همتایانش در کانادا، بریتانیا و اروپا را امضا کردند و در آن حمایت خود را از طرح ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی اعلام کردند.[۴۹] آنها تأکید کردند: «ما می‌دانیم که برای چهار دهه، ائتلاف دموکراتیک شورای مقاومت ملی ایران (NCRI) پیوسته و خستگی‌ناپذیر برای تغییر دموکراتیک مبارزه کرده‌است.»[۵۰][۵۱]
مریم رجوی در ژوئیه ۲۰۲۳ به ایتالیا رفت. وی در این سفر با ده‌ها نماینده پارلمان و سنای ایتالیا دیدار داشت.[۳۲] وی روز ۱۳ ژوئیه ۲۰۲۳ در جلسه غیرعلنی کمیته روابط خارجی ایتالیا سخنرانی کرد، اکثریت پارلمان ایتالیا از برنامه ۱۰ ماده‌ای مریم رجوی برای ایران پس از حکومت خامنه‌ای اعلام حمایت کردند، طرح وی شامل یک ایران مدرن و غیرهسته‌ای با حکومتی مبتنی بر جدایی دین از دولت و تضمین حقوق بشر برای زنان، غیرمسلمانان و سایر اقلیت‌ها می‌باشد. با حمایت ایتالیا، این طرح از حمایت و امضاء بیش از ۳۶۰۰ قانونگذار از حدود ۴۰ کشور،[۵۲] ۱۲۰ رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر سابق در سراسر جهان و ۷۰ برنده جایزه نوبل برخوردار شده‌است.[۳۳]
انتقال مجاهدین
با شدت گرفتن عملیات علیه مجاهدین در عراق و کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از ساکنین قرارگاه اشرف (که اکنون تخلیه شده)،[۵۳][۵۴] همچنین در پی موشک‌پرانی و خمپاره‌زنی‌های پیاپی به کمپ لیبرتی در سال ۱۳۹۴ ضرورت خروج مجاهدین از عراق بیش از پیش مطرح شد و مریم رجوی در یک کارزار بین‌المللی، ترتیبات انتقال را پیش برد و مجاهدین به اروپا منتقل شدند.[۵۵][۵۶][۵۷][۵۸]
دیدگاه‌ها
طرح ایران فردا
مریم رجوی با طرح ۱۰ ماده‌ای (طرح ایران فردا) دیدگاه‌ها و راهبردهای شورای ملی مقاومت و مقاومت ایران برای ایران آزاد فردا را ارائه کرده‌است.[۱۱]
در طرح ۱۰ ماده‌ای، رجوی تعهد خود را به اعلامیه جهانی حقوق بشر و سایر اسناد بین‌المللی اعلام کرده‌است. وی همچنین خواستار لغو مجازات اعدام، ایجاد یک نظام حقوقی مدرن و استقلال قضائیه و همزیستی مسالمت آمیز، روابط با همه کشورها و احترام به منشور سازمان ملل متحد است. پایان دادن به ساخت سلاح‌های هسته‌ای از دیگر مواد این طرح است.[۵۹]
مریم رجوی مخالف حجاب اجباری است، و در سخنرانی‌های مختلف خود برای لغو حجاب اجباری فراخوان داده‌است.[۶۰] وی به نقش فعال زنان در جامعه در تمامی زمینه‌ها و برابری زنان با مردان معتقد است،[۱۲] و در سخنرانی‌های مختلف خود از جمله سخنرانی ۲۳ فوریه ۲۰۱۰ (۴ اسفند ۱۳۸۸) در پارلمان اروپا دیدگاه‌ها و نظرات خود را در این زمینه ایراد کرده‌است.[۶۱]
در ژوئن ۲۰۲۰، اکثریت اعضای مجلس نمایندگان ایالات متحده در «قطعنامه دو حزبی» از مریم رجوی، شورای ملی مقاومت ایران و یک «ایران سکولار و دموکراتیک» حمایت کرده و «تروریسم دولتی ایران» را محکوم کردند. در این قطعنامه ۲۲۱ قانونگذار، ضمن حمایت از طرح ۱۰ ماده‌ای رجوی خواستار جلوگیری از «فعالیت‌های مخرب نمایندگی‌های دیپلماتیک رژیم ایران» شدند.[۶۲][۶۳]
سایر دیدگاه‌ها
مریم رجوی معتقد است که «خلاصی از خطر اتمی و تروریسم حکومت ایران در خلاصی از تمامیت آن است.» و «تغییر دموکراتیک و پایان فاشیسم دینی» در ایران «لازمه صلح و دموکراسی و امنیت و ثبات در منطقه است.»[۶۴]
مریم رجوی خواستار تحریم دولت جمهوری اسلامی و قطع روابط تجاری و دیپلماتیک کشورها با این دولت است.[۶۵]
مریم رجوی به‌دنبال موج دستگیری‌های اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران با اشاره به خطر شکنجه و اعدام بازداشت‌شدگان از سازمان ملل خواست به‌فوریت هیئت‌های تحقیق و حقیقت‌یاب را به ایران اعزام کند. وی تصریح کرد که رهبران حکومت ایران به‌خاطر ارتکاب جنایت علیه بشریت باید در برابر عدالت قرار گیرند.[۶۶]
بعد از ظهور داعش به عنوان یک نیروی شبه‌نظامی در عراق و سوریه، مریم رجوی، روحانیون حاکم بر ایران را از مؤسسان داعش نامید که بدین وسیله، اقدام به از بین بردن اهل تسنن عراق می‌نمایند.[۶۷]
خانواده
مریم رجوی در یک خانواده مسلمان غیر سنتی متولد شد. برادرش (محمود) از اعضای قدیمی سازمان مجاهدین است و در زمان شاه زندانی سیاسی بود. خواهر بزرگتر وی (نرگس) که سال ۱۳۵۰ به سازمان پیوسته بود، در زمان شاه به دست مأموران ساواک کشته شد، خواهر دیگر وی (معصومه) دانشجوی مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت تهران در سال ۱۳۶۱ توسط جمهوری اسلامی دستگیر و در حالی که باردار بود، اعدام شد.[۱۵][۶۸][۶۹][۷۰][۷۱] مریم در سال ۱۳۵۸ با مهدی ابریشمچی از مسئولان رده بالای سازمان مجاهدین ازدواج کرد،[۷۲] در سال ۱۳۶۳ مسعود رجوی «انقلاب ایدئولوژیک» در سازمان مجاهدین خلق را اعلام کرد[۷۳][۷۴] و مریم را به عنوان رهبر مشترک سازمان معرفی نمود.[۷۵][۷۶] مجاهدین از مسعود و مریم خواستند با یکدیگر ازدواج کنند تا «این انقلاب ایدئولوژیک را تقویت کنند» بدین ترتیب وی از مهدی ابریشمچی طلاق گرفت و با مسعود رجوی ازدواج کرد.[۷۵][۷۷] مراسم رسمی ازدواج در ۲۹ خرداد ۱۳۶۴ در دفتر شورای ملی مقاومت در اُوِر سور آواز فرانسه برگزار شد و از آن پس نیز نام مریم قجر به نام مریم رجوی تغییر یافت.[۷۸] مریم رجوی از همسر سابقش ابریشمچی یک دختر دارد که نامش اشرف است.[۴]
آثار
کتاب‌ها
- راهپیمایی بزرگ به سوی آزادی[۷۹]
- ایران فردا؛ دیدگاه‌های مریم رجوی[۸۰]
- نه حجاب اجباری، نه دین اجباری، نه حکومت اجباری[۸۱]
- زنان، اسلام و بنیادگرایی؛ مریم رجوی[۸۲]
- ایران بدون اعدام[۸۳]
- رژیم آخوندها در ایران، کانون بنیادگرایی و تروریسم[۸۴]
- آزادی، گوهر حقیقی اسلام[۸۵]
- زنان، نیروی تغییر[۸۶]
- همه برای آزادی[۸۷]
- به سوی آزادی[۸۸]
مصاحبه‌ها
طرح ترور در گردهمایی ۲۰۱۸
در سال ۲۰۱۸، اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی مقیم وین، در پرونده‌ای که توجهات زیادی را به خود جلب کرد برای طراحی یک عملیات تروریستی علیه اجتماع ایرانیان به رهبری مریم رجوی، دستگیر شد. وی سپس محاکمه و به ۲۰ سال زندان محکوم شد. در این گردهمایی غیرنظامیان و افراد برجسته‌ای از کشورهای غربی که قرار بود سخنرانی کنند (از جمله رودی جولیانی، استیون هارپر و بیل ریچاردسون) نیز حضور داشتند.[۹۳][۹۴]
اتهام
در تیر ماه سال ۱۳۸۹ دادگاهی در عراق حکم بازداشت مسعود و مریم رجوی و ۳۹ تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق را به اتهام جنایت علیه بشریت صادر کرد.[۹۵] به گفته دادگاه وجود شواهدی مبنی بر همکاری مسعود و مریم رجوی و سازمان مجاهدین خلق با صدام حسین در سرکوب شیعیان و مردم کردستان دلیل صدور حکم بوده‌است.[۹۶][۹۷]
رد اتهام
به‌دنبال انتشار این خبر، سازمان مجاهدین خلق ایران اعلام کرد که این دادگاه عراقی تحت فشار دولت این کشور به ریاست نوری المالکی و در نزدیکی با حکومت جمهوری اسلامی ایران چنین حکمی را صادر کرده‌است.[۹۷] خبرگزاری رویترز از قول یکی از سخنگویان سازمان مجاهدین خلق «تصمیم دادگاه عراقی را تصمیمی سیاسی و آخرین هدیه دولت نوری المالکی به دولت ایران» توصیف کرد.[۹۷]
جنجال‌ها
- در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۸۶ پیام تبریکی در قالب یک آگهی خیرمقدم خانوادگی در کنار عکسی سیاه و سفید و قدیمی از مریم رجوی در روزنامه همشهری منتشر شد.[۹۸][۹۹]
- پس از آزادی مریم رجوی در فرانسه، روزنامه اقتصادی آسیا اقدام به درج عکسی از وی در صفحه اول نمود که منجر به لغو امتیاز و زندانی شدن مدیر روزنامه به این اتهام و اتهاماتی دیگر گردید. این در حالی بود که همان عکس در اخبار انگلیسی شبکه چهار سیمای جمهوری اسلامی به نمایش درآمده بود.[۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲]
- در مهر ماه ۱۳۹۵ انجمن فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف ایران در هفتمین دوره جشن دانش‌آموختگان این دانشگاه، کتاب معرفی فارغ‌التحصیلان این دوره را منتشر کرد که عکس مریم رجوی هم با عنوان «مریم قجر عضدانلو، ساکن فرانسه» در میان فارغ التحصیلان این دانشگاه منتشر شد. این اقدام واکنش‌هایی را از جانب نمایندگان مجلس و مقامات حکومت ایران بدنبال داشت و منجر به تعطیلی انجمن فارغ‌التحصیلان این دانشگاه و جمع‌آوری همه نشریات شد.[۱۳][۱۰۳][۱۰۴]
نامزدی در انتخابات
مریم رجوی در انتخابات مجلس شورای ملی (۱۳۵۸)، از سوی شورای مرکزی کاندیداهای انقلابی و ترقی خواه به عنوان یکی از کاندیداهای تهران معرفی شد.[۱۶][۱۷]
تاریخچه انتخاباتی
| سال | انتخابات (حوزهٔ انتخابیه) | آرا | ٪ | رتبه | نتیجه | منبع |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۳۵۸ | انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۵۹–۱۳۵۸) (تهران، ری و شمیرانات) | ۲۲۱٫۸۳۱ | ۱۰٫۴ | شصت و هفتم | شکست | [۱۰۵] |
منابع
پیوند به بیرون
| مناصب احزاب سیاسی | ||
|---|---|---|
| پیشین: مسعود رجوی به عنوان رهبر سازمان مجاهدین خلق | رهبر مشترک سازمان مجاهدین خلق ایران ۱۳۶۳ – تاکنون متصدی همزمان: مسعود رجوی | در حال تصدی |
| عنوان جدید | دبیرکل سازمان مجاهدین خلق ایران ۱۳۶۸ – ۱۳۷۲ | پسین: فهیمه اروانی |
| بدون متصدی آخرین تصدی توسط: سید ابوالحسن بنیصدربه عنوان رئیس‌جمهور در تبعید ایران | رئیس‌جمهور منتخب شورای ملی مقاومت ایران ۱۳۷۲ – تاکنون | در حال تصدی |
| مناصب نظامی | ||
| عنوان جدید | معاون فرمانده ارتش آزادی‌بخش ملی ایران ۱۳۶۵ – ۱۳۷۲ | بدون متصدی |