An Triúr Saoithe
I dtraidisiún na Críostaíochta, tugtar an Triúr Saoithe (Gréigis: μάγοι, magoi) ar na ríthe a thaistil chuig Beithil chun bronntanais a thabhairt don leanbh Íosa Críost.
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Áit adhlactha | Ardeaglais Köln Saveh |
| Lá féile | 24 Iúil 6 Eanáir |
Ní luaitear iad ach i Soiscéal Mhatha amháin, ach cuimhnítear iad fós i gceiliúradh na Nollag.
Níor luaigh Matha cé mhéad rí a bhí ann ach oiread, ach dar leis an traidisiún bhí triúr ann mar gur trí bhronntanas a dáileadh: mar a bhí, ór, túis agus miorr.
Soiscéal Mhatha
”Nuair a chuala na Saoithe caint an rí, d’imigh siad leo. Agus an réalta, a bhí feicthe acu roimhe sin ag éirí, ghluais sí rompu go dtí gur stad sí os cionn na háite ina raibh an leanbh. Nuair a chonaic siad an réalta, bhí áthas an-mhór orthu. Agus ar dhul isteach sa teach dóibh, chonaic siad an leanbh le Muire a mháthair, agus d’umhlaigh siad go talamh ag déanamh ómóis dó. Agus d’oscail siad a gcistí agus d’ofráil siad tabhartais dó, ór agus túis agus miorr.
(Soiscéal Mhatha 2:1-11)[1]
Tá traidisiúin fad-bhunaithe gurbh duine as gach cine a bhí i gceist leis na trí Saoithe,[2] - a dtugann na traidisiúin Caspar, Meilcíór[3] agus Baltazár[4] (fear gorm) orthu.
An scéal do leanaí
"Cúpla mí roimhe sin, thug triúr saoithe tábhachta réalta nua faoi deara sa spéir. Chreid siad gur chomhartha é an réalta nua ná go mbéarnfaí rí nua go luath. Chaith siad tamall fada ar a gcamaill ag leanúint an réalta agus d’aimsigh siadsan Muire, Iósaf agus a mBabaí nua freisin. Bhí ríméad ar Mhuire agus Iosaf an méid sin cuairteoirí a bheith acu..."[5]
Scéal nó finscéal ?
Níl aon tuairisc sa mBíobla gur tháinig triúr ríthe ar chamaill go dtí an áit a raibh Íosa. Deirtear cinnte gur tháinig “magi” (eagnaithe nó saoithe) ach ní deirtear go díreach gur triúr acu a bhí ann.[6]
Ní dhearna na chéad Chríostaithe amach ar chor ar bith gur ríthe a bhí iontu agus níor luaigh siad cén tír as a dtáinig siad.
Is fíor go ndeirtear sa mBíobla gur bronnadh ór, túis agus miorra air. Ach d’fhéadfadh níos mó ná triúr a bheith i láthair nuair a rinneadh an bronnadh. Ar aon chor, níl sé soiléir beag ná mór gur le linn dó a bheith sa mainséar a tharla sé.
An Eipeafáine
Ciallaíonn an focal Eipeafáine ‘splanc léargais’. Déanann féile na hEipeafáine ceiliúradh ar an gcuairt a thug na Triúr Saoithe ar an stábla chun onóir a thabhairt d’Íosa.[7]
Tá siombalachas ag baint leis na bronntanais a thug na Saoithe:
- ór = ríogacht Íosa, is é Íosa ár rí;
- túis = diagacht Íosa, Is é Dia é;
- miorr = páis agus bás Íosa (baintear úsáid as miorr le cur ar na mairbh).
Nósanna
Reáchtáladh mórshiúlta ar fud an domhain.[8]