Fuascailt na gCaitliceach
Gluaiseacht pholaitiúil in Éirinn agus an Ríocht Aontaithe ag deireadh an 18ú haois agus tús an 19ú haois ab ea Fuascailt na gCaitliceach. An cuspóir a bhí ann ná na srianta a bhí ar na gCaitlicigh a laghdú nó a scriosadh, mar shampla na Péindlíthe.
| Cineál | Fuascailt  |
|---|---|
| Tréimhse | 18 haois - 19 haois |
| Tír | Ríocht na Breataine Móire agus Ríoghacht Éireann |
Ba é ceannaire na gluaiseachta an polaiteoir Caitliceach Dónall Ó Conaill.
Sheas an Conallach i bhfothoghchán i gContae an Chláir sa bhliain 1828. Bhuaigh sé, cé go raibh cosc air a shuíochán a thógáil suas i dTeach Theachtaí na Ríochta Aontaithe mar gheall ar an Mionn Ceannais. Ba é sin ba chúis leis an ngéarchéim ar tháinig Fuascailt na gCaitliceach ina diaidh.[1]
Cuireadh dlí nua i bhfeidhm i dtreo go mbeadh cead ag an gConallach a shuíochán a ghlacadh mar bhí eagla ar an rialtas go mbeadh éirí amach eile ann in Éirinn.[2]
Ritheadh an tAcht Faoisimh do Chaitlicigh sa bhliain 1829 nuair a bhí Arthur Wellesley (an chéad Diúc Wellington) ina phríomh-aire. Tugadh aontú an rí ar an 13 Aibreán 1829. Thug an t-Acht cead d'fhir Chaitliceacha a bhí ábalta vótáil dul isteach i bParlaimint Shasana agus post a bheith acu i seirbhís an stáit nó sna fórsaí armtha.