Ebéjico
Ebéjico
| |||||
| Mapa a' bhaile | |||||
 | |||||
| Sealladh air a' bhaile | |||||
| [[Faidhle: |300px]] | |||||
| Suidheachadh | |||||
| Dùthaich |  Coloimbia | ||||
| Roinn |  Antioquia | ||||
| Sgìre | Occidente | ||||
| Àirde | 1125m | ||||
| Co-chomharran | 06' 19' 43' Tuath 76° 46' 07' Iar | ||||
| Feartan fiosaigeach | |||||
| Farsaingeachd | 235 km² | ||||
| Àireamh-shluaigh | 12,511 (2005) | ||||
| Dlùths | 53.24/km² | ||||
| Duilleag oifigeil | Comhairle a’ Bhaile | ||||
‘S e baile beag ann an Antioquia,[1] Coloimbia,[2] a th’ ann Ebéjico. Tha e suidhichte ann am meadhan na dùthcha aig 1,125m os cionn ìre na mara agus 40km air falbh bho Mhedellín, prìomh-bhaile na roinne. ‘S e baile le gnàth-shìde theth a th’ ann agus tha teodhachd meadhanach dhe 23˚ aige, rè na bliadhna. Chaidh am baile a stèidheachadh ann an 1830.
Freumhan an Ainm
'S e ainm Tùsanach a th'ann Ebéjico, bho na Ebéxico, ainm nan Tùsanach a bha na tàmh anns an àite, ro àm nan Spàinnteach, far a bheil am baile an latha an-diugh. Thathar a' creidsinn gur e buidheann Nutabe a th'annta.[3]
Eachdraidh
Chaidh am baile ris an canar Ebéjico an latha an-diugh a steidheachadh gu h-oifigeil leis a’ Cheann-suidhe Juan de Dios Aranzazu (1798 – 1845), ann an 1830 anns a' Ghlean Miraflores.[4] Bha Aranzazu fhathast na Riaghladair ann an Antioquia aig an àm. A bharrachd air Ejébico, steidhich esan 5 bailtean eile ann an Antioquia: Campamento, Liborina, Entrerríos, Girardota agus Cocorná.[5] A tuilleadh air sin, thug e fearann mar thabhartas airson am baile Aranzazu ann an Caldas a steidheachadh cuideachd.
Sluagh a' bhaile
Tha 12,511 nan tàmh anns a' bhaile fa leth, ach tha a’ mhòr-chuid dhuibh, 10,383 dhuibh a’ fuireach thall anns na sgìrean dùthchasail am broinn crìochan a' bhaile.[6] Tha fearann na dùthcha sin ga roinn eadar na bailtean (Spàinntis: municipios) agus le sin tha gach clachan agus croit fo stiùireadh baile air choireigin.[7] Air adhbharan trioblaidean poiliteagach air an dùthaich, tha a' mhòr-chuid dhe na daoine anns gach uile baile a-nis a' fuireach anns na bailtean fhèin, is na daoine a' fàgail na sgìrean dùthchasail. Le sin, ‘s e pàtran àireimh-shluaigh gu math traidiseanta a th’ann ann am Ebéjico fhathast.
A thaobh chinnidh, 's e daoine geala/mestizos a th' anns a' mhòr-chuid dhe na daoine ann an Ebéjico, ach tha 0.4% dhe daoine le freumhan ann an Afraga. 'S urrainn dhan 81% dhe na daoine ann an Ebéjico leughadh agus sgrìobhadh. A tuilleadh air sin, chan eil fòn aig an taigh aig ach 28.6% dhe na dachannan.[8]
Fèisean
Thathar a’ cumail am iomadach seòrsa dhe fhèis ann an Ebéjico. Chithear fèilltean caitligeach, leis gur e dùthaich le mòr-chuid chaitligeach a th’ann fhathast,[9] fèisean na stàite agus tachartasan ionadail a sheallas cho làidir ‘s tha beairteas cultarail na dùthcha.
- Fèis an Neo-eisimeileachd: 20mh An t-Iuchar.
- Fèis Neo-eisimeileachd na roinne: 11mh an Lùnasdal.