Gorontalo

Gorontalo yito tala tuwawu lo provinsi to pulau Sulawesi, Indonesia, yilobu'a mayi lonto provinsi Sulawesi Utara to tawunu 2000, payu Undang-undang Nomor 38 tahun 2000, tanggal 22 Desember 2000. Ibukota lo provinsi Gorontalo to Kota Gorontalo. To'u dipo lowali Provinsi, Gorontalo taya-tayade duluwo, Kabupaten Gorontalo wawu Kotamadya Gorontalo to tibawa lo pemerintaahan Provinsi Sulawesi Utara.Provinsi Gorontalo toliliyo "Kota Serambi Madinah", wawu sloganliyo "Adat bersendikan Syara', Syara' bersendikan Kitabullah". Provinsi Gorontalo dudutuliyo to tilayo lo pulau Sulawesi, to 0° 19′ 00” - 1° 15′ 00” LU (Lintang Utara) wawu 121° 23′ 00” - 123° 43′ 00” BT (Bujur Timur). Tanggaliyo 12.435 km².

Provinsi Gorontalo
(GTO)
Hulontalo
Bendera
Bendera
Lambang
Lambang
Kantor Gubernur Provinsi Gorontalo
Julukan: "Bumi Serambi Madinah", "Bumi Para Sastrawan" dan "Bumi Maleo"
Semboyan: Aadati hula-hula to Sara', Sara' hula-hula to Kuru'ani (Adat bersendikan Syara', Syara' bersendikan Al-Quran)
Hari jadi5 Des. 2000[1]
Dasar hukumUndang-Undang Nomor 38 Tahun 2000
Ibu kotaGorontalo
Kota besar lainnyaKota Gorontalo
Area
 - Total luas12.435 [2] km2
 - Latitude0º 19' - 0º 57' LU
 - Longitude121º 23' - 125º 14' BT
Populasi (2016)
 - Total1.133.237[3]
 - Kepadatan88/km2
Pemerintahan
 - GubernurRusli Habibie
 - WagubIdris Rahim
 - Ketua DPRDParis RA. Jusuf
 - SekdaWinarni Monoarfa
 - Kabupaten5
 - Kota1
 - Kecamatan77
 - Kelurahan735
APBD (2015)Rp1.419.850.510.742,25 [4] (total)
 - PADRp318.172.267.527,25 [4]
 - DAURp845.395.651.000,00 [4]
 - DAKRp60.343.000.000,00 [4]
Demografi
 - EtnisGorontalo (90%), Suku Suwawa, Suku Bolango, Suku Atinggola, Mongondow
 - AgamaIslam 97.38%
Kristen Protestan 1.94%
Hindu 0.37%
Katolik 0.22%
Buddha 0.08%
Konghucu 0.01%[5]
 - BahasaBahasa Gorontalo, Bahasa Suwawa, Bahasa Atinggola, Bahasa Indonesia
Zona waktuWITA (UTC+8)
Lagu daerahHulontalo Lipu'u
Rumah tradisionalBantayo Poboide
Senjata tradisionalBitu'o, Sabele
Situs webwww.gorontaloprov.go.id

Etimologi

Tahe Gorontalo asaliliyo lonto tahe Hulontalo, wawu tahe hulontalo lohihilawo odiyamola asaliliyo:

  • Hulontalangiyo, lipu to pohala'a tuwawu, hetanggulaliyo olo Hulontalo.
  • Hua Lolontalango, tawu lo goa ta na'o mota, na'o mayi.
  • Hulontalangi, ma'analiyo laba-laba tutu molamahu.
  • Hulua lo tola, ma'analiyo hulu'a u hepomota lo tola.
  • Pongolatalo meyambo puhulatalo, ma'analiyo taambati lo tuwawu hepohulatato.
  • Hu'idu Telu, ma'analiyo hu'idu mohelu totolu.
  • Hunto, taambati tuwawu u layito he otambowa lo taluhu.

Odito mola asali lo tahe Hulontalo wawu tahe Gorontalo. Tahe Hulontalo wonu polo'iya lo tawu lo Walanta tingohiyo wawu tuladiyo mali "Holontalo". Utiye woluwo tula-tulade to buku u pilohutu lo tawu lo Jerman te Wilhelm Joest, ta pernah lo leleyangi mayi ode Hulontalo to taawunu 1879-1881 to delomo bukuliyo, Das Holontalo: Glossar und grammatische Skizze; ein Beitrag zur Kenntniss der Sprachen von Celebes, Berlin 1883.

Sojara

Moturuti mota sojara, madala lo Hulontalo ma woluwo 400 lotawunu yilalu mayi. Kerajaan Suwawa ma woluwo to abad 8 masehi. Ma yilotapuliyo makam lo olongiya to bihu dutula lo Bulawa. Ngophiya ma'o leeto ma yilotapuliyo olo makam lo olongiya Suwawa to huludu dutula lo Bune, makam olongiya Moluadu (tala ngota lo olongiya Suwawa) wolo makam lo dile wawu wala'iyo.To uwewo liyoma'o leeto, woluwo situs prasejarah, Situs Oluhuta tangguliyo, bukti bahwa madala lo Hulontalo mawoluwo peradaban to masa yilalu mayi. Kota Gorontalo ma lowali tala tuwewu lo kota panggola to pulau Sulawesi ngopohiya lo Makassar, Pare-pare wawu Manado. Kota Gorontalo to'u mulololiyo mayi ma lowali ambuwa lo'u pilololade lo agama Isilamu to Indonesia tayadu pobbutuwa mato lo dulahu monto Ternate, Gorontalo wawu Bone.

Bilulo'a lo kerajaan Gorontalo bungaliyo to kelurahan Hulawa, kecamatan Telaga masatiya, to biihu dutula lo Bolango. To masa lo pemerintahan Sultan Botutihe hulu pemerintahan pilintaliyo lonto kelurahan Tuladenggi kecamatan Dungingi ode tambati to woolotaliyo lo kelurahan Biyawa'o wawu kelurahan Limba B.

Sipatana

Sipatana lo Provinsi Gorontalo delo odiyamola:

TilayoLaut Sulawesi
HuliyaliyoTeluk Tomini
OtolopaKabupaten Parigi Moutong wawu Kabupaten Buol, Provinsi Sulawesi Tengah
PobbutuwaKabupaten Bolaang Mongondow Utara wawu Bolaang Mongondow Selatan, Provinsi Sulawesi Utara

Tayadu lipu

Provinsi Gorontalo taya-tayade 5 (limo) lo kabupaten wawu 1 (tuwawu) kota:

Kabupaten/KotaIbukotaKecamatan wawu DesaLuas Wilayah (Km²)Prosentase (%)Dasar Hukum
Kabupaten BoalemoTilamuta7/821.735,9314,51UU No.50 Tahun 1999
Kabupaten GorontaloLimboto18/1692.207,5818,45UU No.29 Tahun 1959
Kabupaten PohuwatoMarisa13/814.291,8135,86UU No.6 Tahun 2003
Kabupaten Bone BolangoSuwawa18/1871.889,0415,78UU No.6 Tahun 2003
Kabupaten Gorontalo UtaraKwandang11/1231.777,0315,78UU No.11 Tahun 2007
Kota Gorontalo-9/5066,250,55UU No.38 Tahun 2000

Tuwango lipu

Hasili lo Sensus Penduduk tawunu 2011, tuwango lipu to Provinsi Gorontalo 1.062.883 jiwa, mongolola'i 534.027 jiwa, mongobuwa 528.856 jiwa. Pertumbuhan penduduk 2,00 persen/tahun.

Tawunu199020002002200320042005200620072008200920102011
Daata lo tawu715.508830.184855.057881.057896.004909.083941.444960.335972.208983.9521.040.1641.062.883

Daputari lo Gubernur

NoGubernurMulai JabatanAkhir JabatanPrd.Ket.Wakil Gubernur
Tursandi Alwi
16 Februari 2001
10 Desember 2001
1 Fadel Muhammad
10 Desember 2001
17 Januari 2007
1
17 Januari 2007
21 Oktober 2009
2
2Berkas:Gusnar Ismail.jpgGusnar Ismail
26 Oktober 2009
16 Januari 2012
Tonny Uloli
(2010—2012)
3 Rusli Habibie
16 Januari 2012
16 Januari 2017
3
Idris Rahim
Zudan Arif Fakrulloh
28 Oktober 2016
16 Januari 2017
30 Januari 2017
[ket. 6]
30 Januari 2017
12 Mei 2017
[ket. 7]
(3) Rusli Habibie
12 Mei 2017
Petahana
4
Idris Rahim


Referensi

Pranala luar

🔥 Top keywords: