Essen
Essen je wulkoměsto na zapadźe Němskeje. Leži při rěce Ruhr w srjedźišću Ruhrskeho kraja w Sewjerorynsko-Westfalskej a je z wjace hač 580.000 wobydlerjemi po Kölnje, Düsseldorfje a Dortmundźe štwórte najwjetše město zwjazkoweho kraja a dźesate najwjetše cyłeje Němskeje.
| ||
| Wopon | ||
|---|---|---|
| ||
| Zakładne daty | ||
| stat |  Němska | |
| zwjazkowy kraj |  Sewjerorynsko-Westfalska | |
| wokrjes | bjezwokrjesne | |
| wysokosć | 116 metrow n.m.hł. | |
| přestrjeń | 210,34 km² | |
| wobydlerstwo | 579.432 (31. dec 2021)[1] | |
| hustosć zasydlenja | 2755 wob. na km² | |
| póstowe čisła | 45127–45359 | |
| předwólby | (+49) 0201, 02054 | |
| awtowa značka | E | |
| Politika a zarjadnistwo | ||
| wyši měšćanosta | Thomas Kufen (CDU) | |
| adresa | Porscheplatz 1 45121 Essen | |
| webstrona | essen.de | |
| Połoženje w Sewjerorynsko-Westfalskej | ||
 | ||
wikidata: Essen (Q2066) | ||
Jako wuznamne industrijne stejišćo je Essen sydło wjacorych wulkich předewzaćow a z uniwersitu Duisburg-Essen tež wysokošulske stejišćo. W lěće 1958 bu sydło nowozałoženeho Essenskeho biskopstwa.
Město wuwiwaše so wokoło 845 załoženeho žónskeho wustawa, bě wot 14. lětstotka swobodne mócnarstwowe město a bu w druhej połojcy 19. lětstotka wažny industrijny centrum Ruhrskeho kraja. W lěće 2010 bě – cyły Ruhrski kraj reprezentujo – kulturna stolica Europy. Něhdyša cecha „Zollverein“ słuša jako symbol města a industrijnych stawiznow Ruhrskeho kraja k swětowemu herbstwu UNESCO. Po dołhej strukturowej změnje je Essen dźensa hłownje wot posłužboweho sektora žiwy.
Wobrazarnja
Symbol města: něhdyša cecha „Zollverein“
Powětrowy wobraz centruma
Wila swójby Krupp, symbol industrializacije
Rěka Ruhr blisko Essena
Wosobiny
- Jan Bogumił Nytška (1825–1904), serbski wučer a spisowaćel; 1858–1894 měšćanski wučer w Essenje
Žórła
Wotkaz
Commons: Essen – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow nad 1.000.000 wobydlerjow:Berlin |Hamburg |Köln |Mnichow
nad 500.000 wobydlerjow:Bremen |Dortmund |Drježdźany |Düsseldorf |Essen |Frankobrod nad Mohanom |Hannover |Lipsk |Nürnberg |Stuttgart
nad 250.000 wobydlerjow:Augsburg |Bielefeld |Bochum |Bonn |Duisburg |Gelsenkirchen |Karlsruhe |Mannheim |Mönchengladbach |Münster |Wiesbaden |Wuppertal
nad 100.000 wobydlerjow:Aachen |Bergisch Gladbach |Bottrop |Brunšwik |Bremerhaven |Darmstadt |Dźěwin |Erfurt |Erlangen |Freiburg im Breisgau |Fürth |Göttingen |Hagen |Hala nad Solawu |Hamm |Heidelberg |Heilbronn |Herne |Ingolstadt |Jena |Kamjenica |Kassel |Kiel |Koblenz |Krefeld |Leverkusen |Lubica |Ludwigshafen |Moers |Mohuč |Mülheim an der Ruhr |Neuss |Oberhausen |Offenbach |Oldenburg |Osnabrück |Paderborn |Pforzheim |Podstupim |Recklinghausen |Remscheid |Reutlingen |Rězno |Roztok |Saarbrücken |Siegen |Solingen |Trier |Ulm |Wolfsburg |Würzburg
Kulturne město Europy: 1985: Athen |1986: Florenc |1987: Amsterdam |1988: Zapadny Berlin |1989: Paris |1990: Glasgow |1991: Dublin |1992: Madrid |1993: Antwerpen |1994: Lisabon |1995: Luxemburg |1996: Kopenhagen |1997: Sołun |1998: Stockholm
Kulturna stolica Europy: 1999: Weimar |2000: Avignon, Bergen, Bologna, Brüssel, Helsinki, Krakow, Praha, Reykjavík, Santiago de Compostela |2001: Porto, Rotterdam |2002: Brügge, Salamanca |2003: Graz |2004: Genua, Lille |2005: Cork |2006: Patras |2007: Sibiu, Luxemburg hromadźe z wulkoregionu |2008: Liverpool, Stavanger |2009: Linz, Vilnius |2010: Istanbul, Pécs, Essen hromadźe z Poruhrskej |2011: Tallinn, Turku |2012: Guimarães, Maribor |2013: Košice, Marseille |2014: Riga, Umeå |2015: Mons, Pilzeń |2016: Wrócław, Donostia-San Sebastián |2017: Aarhus, Pafos |2018: Leeuwarden, Valletta |2019: Matera, Plowdiw |2020: Galway, Rijeka |2021: Timișoara, Eleusis, Novi Sad |2022: Kaunas, Esch an der Alzette |2023: Veszprém |2024: Tartu, Bad Ischl, Bodø |2025: Kamjenica