Kazachstan

stat w srjedźnej Aziji
5966

Kazachstan (kazachsce Қазақстан, rusce Казахстан) je wulki nutřkokrajny stat w srjedźnej Aziji, mały dźěl jeho teritorija zapadnje rěki Ural słuša tež k Europje. Stolica je Astana, při čimž je Almaty blisko južneje hranicy kraja po wobydlerstwje najwjetše město.

Republika Kazachstan
zakładne daty:
swójske mjenoҚазақстан Республикасы
(Qazaqstan Respūblīkasy)
Республика Казахстан
(Respublika Kazachstan)
stolicaAstana
přestrjeń2.724.900 km²
wobydlerstwo19.398.331 (2022)[1]
hustosć7,1 wob./km²
forma knježerstwarepublika
hłowa stataprezident
Qasym-Žomart Toqajew (Қасым-Жомарт Тоқаев) (wot 2019)
šef knježerstwaministerski prezident
Asqar Mamin (Асқар Мамин) (wot 2019)
měnatenge
hamtska rěčkazachšćina, rušćina
hymnaHymna Republiki Kazachstan‬
časowe pasmoUTC+4 hač +6
njewotwisnosć16. decembra 1991 wot Sowjetskeho zwjazka
Top Level Domain.kz
telefon+7
Połoženje Kazachstana w regionje
KartaEgyptowskaTuneziskaLibyskaAlgeriskaMarokkoMawretanskaSenegalGambijaGineja-BissauGinejaSierra LeoneLiberijaSłonowinowy pobrjóhGhanaTogoBeninNigerijaEkwatorialna GinejaKamerunGabunRepublika KongoAngolaDemokratiska republika KongoNamibijaJužna AfrikaLesothoSwaziskaMosambikTansanijaKenijaSomalijaDźibutiEritrejaSudanRuandaUgandaBurundiSambijaMalawiSimbabweBotswanaEtiopiskaJužny SudanCentralnoafriska republikaČadNigerMaliBurkina FasoJemenOmanZjednoćene arabske emiratySawdi-ArabskaIrakIranKuwaitKatarBahrainIsraelSyriskaLibanonJordaniskaCypernskaTurkowskaAfghanistanTurkmenistanPakistanGrjekskaItalskaMaltaFrancoskaPortugalskaŠpaniskaMauritiusRéunionMayotteKomorySeychelleMadagaskarSao Tome a PríncipeSri LankaIndiskaIndoneskaBangladešChinskaNepalBhutanMyanmarKanadaGrönlandskaIslandskaMongolskaNorwegskaŠwedskaFinskaIrskaZjednoćene kralestwoNižozemskaBelgiskaDanskaŠwicarskaAwstriskaNěmskaSłowjenskaChorwatskaČěskaSłowakskaMadźarskaPólskaRuskaLitawskaLetiskaEstiskaBěłoruskaMoldawskaUkrainaSewjerna MakedonskaAlbanskaČorna HoraBosniska a HercegowinaSerbiskaBołharskaRumunskaGeorgiskaAzerbajdźanArmenskaKazachstanUzbekistanTadźikistanKirgiskaRuskaZjednoćene statyMalediwyJapanskaSewjerna KorejaJužna KorejaChinska republikaSingapurAwstralskaMalajzijaBruneiFilipinyThailandskaVietnamLaosKambodźaIndiskaPapuwa-Nowa Gineja
Karta
Wobdźěłać
p  d  w

Hač do lěta 1991 běše Kazachstan z dźělowej republiku Sowjetskeho zwjazka.

Geografija

Hora Pik Talgar w horinach Tienšan

Kazachstan leži mjez Kaspiskim morjom a rěku Ural na zapadźe a horami Altaja na wuchodźe w srjedźoaziskej stepje. Na juhu nadeńdu so Aralski jězor, rěčina Syrdarje, pusćina Kyzylkum a wuběžki horin Tienšan, na sewjeru rěka Irtyš a Zapadosibirska nižina. Najwyši wjeršk je Chan Tengri w Tienšan ze 7010 metrami.

Po přestrjeni je Kazachstan dźewjaty najwjetši stat na swěće. Na sewjerozapadźe a sewjerje mjezuje z Ruskej, na wuchodźe z Ludowej republiku China, na juhu su jeho susodźa Kirgizistan, Uzbekistan a Turkmenistan, na juhozapadźe jón wody Kaspiskeho morja wobdawaja. Kaspiski pobrjóh ma cyłkownu dołhotu wot 1894 kilometrow.

Stawizny

Wot 1936 do 1991 bě Kazachstan jako socialistiska sowjetska republika dźěl Sowjetskeho zwjazka. Wot njewotwisnosće hač do lěta 2019 steješe prezident Nursultan Nazarbajew na čole stata. W lěće 1997 je so sydło knježerstwa a parlamenta z Almaty do Aqmola w srjedźišću Kazachstana přepołožiło. Lěto pozdźišo přemjenowa so Aqmola do Astana („stolica“).

Wobydlerstwo a rěče

Statnej rěči stej do turkskich rěčow słušaca kazachšćina a rušćina, při čimž so rušćina wot 85 % wobydlerjow wobknježi, kazachšćina pak jenož wot 62 %.

Něhdźe 70 % ludnosće su muslimskeje wěry.

Města

Najwjetše město Kazachstana je něhdyša stolica Almaty z połdra milionom wobydlerjow. Dźensniša stolica Astana je z 800.000 wobydlerjemi druhe najwjetše sydlišćo w kraju. Slěduja Šymkent w južnym Kazachstanje (683.000), Karaganda (484.000), Aktobe (377.000), Taraz (351.000), Pawlodar (330.000), Oskemen (314.000), Semej (312.000) a Temirtau (296.000).

Žórła

Wotkaz

 Commons: Kazachstan – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije