Meter
Meter je zakładna měrjenska jednotka dołhosće w mjezynarodnym systemje jednotkow a druhich metriskich systemach. Jedyn meter je definowany jako čara, kotruž přeprěčuje swětło w času 1/299 792 458 sekundy. Jednotkowe znamjo metra je mały m.
Za decimalne množiny a dźěle metra wužiwaja so mjezynarodne předstawy za měrjenske jednotki (n.př. kilometer, decimeter, centimeter). Wotwodźene su tež měrjenske jednotki přestrjenje a wolumena kaž kwadratny meter (m²) a kubikny meter (m³).
Tak mjenowany „prameter“ je so w lěće 1799 we Francoskej definował jako dźesatmilionty dźěl zdalenosće wot sewjerneho pola k ekwatorej. Tuchwilna dokładniša definicija płaći wot lěta 1983.
Słowo
Słowo pochadźa z grjekskeho μέτρον/metron („měra, měridło, dołhosć“) a je přez łaćonske metrum a francoske mètre do němčiny a dalšich rěčow přišło.
Dźěle a množiny
| zapřijeće | symbol | faktor | množina | přispomnjenki |
|---|---|---|---|---|
| myrijameter | 104 | 10 km | wjace wužiwany njeje | |
| kilometer | km | 103 | 1 000 m | |
| hektometer | hm | 102 | 100 m | wužiwany předewšěm w artileriji a namórnistwje |
| dekameter | dam | 101 | 10 m | lědma wužiwany |
| meter | m | 100 | 10 dm | |
| decimeter | dm | 10−1 | 10 cm | |
| centimeter | cm | 10−2 | 10 mm | |
| milimeter | mm | 10−3 | 1 000 µm | |
| mikrometer | µm | 10−6 | 1 000 nm | zestarjeny mikron, w techniskej rěči tež skrótka µ („my“) |
| nanometer | nm | 10−9 | 1 000 pm | |
| pikometer | pm | 10−12 | 1 000 fm | |
| femtometer | fm | 10−15 | w jadrowej fyzice jako fermi |
Poměr k njemetriskim jednotkam
| meter w njemetriskej jednotce | njemetriska jednotka w metrach |
|---|---|
| 1 meter ≈ 3,2808 stopow | 1 stopa (ft) = 0,3048 metrow |
| 1 meter ≈ 0,00062 mili (mjezynarodnje) | 1 mila (mjezynarodnje) = 1609,344 metry |
| 1 meter ≈ 0,00054 mórske mile | 1 mórska mila = 1852,0 metrow |
| 1 meter ≈ 1,0936 yardow | 1 yard = 0,9144 metry |
| 1 meter ≈ 39,370 cólow | 1 cól = 0,0254 metry |
Wotkaz
Commons: Meter – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow