Noblès ayisyèn
Noblès aysyèn se klas ki reyini tout moun ki te monte nan noblès pa diferan monak ki te gouvènen nasyon sa a[1].
Noblès pa rejim
Premye Anpi
Anba Premye Anpi Ayiti, Jacques Ie te reponn ak jeneral li li yo ki te mande l pou l tabli yon noblès, ke « li menm sèl ki te nòb »[2].
Wayòm
Apre kat ane rèy, Henri I te fè anoblisman sa yo pami jeneral yo ak gwo ofisyèl li yo, souvan ansyen ewo revolisyon ayisyen an[3],[4],[5]:
- twa prens (Gonayiv, Lenbe, Senmak)
- nèf duk (nan Fò Wayal, nan La Grand Rivyè, Ans, Latibonit, nan Mamelad, nan Moren , nan Plesans , nan Pòdepè, nan Pòmago)
- diznèf konte
- trant-sis baron
- onz chevalye
Enspire pa egzanp Napoleonik la, li tache ak chak tit sa yo majorat, kiltive pa peyizan ki te sibi corvée men yo te resevwa, sou bò dwat, yon pati nan. rekòlte kann nan byen sa yo ki bay non yo bay moun ki gen yo[6] ; nòb yo te resevwa tou bramo.
Kèk nan non peyi yo, tankou Limonad ak Mamelad, te lakòz kèk koze, byenke kèk obsèvatè, pami yo Wa Christophe - tèt yo. , te fè remake ke Lafrans te gen yon Duke Bouillon[1],[7].
Dezyèm Anpi
Menm jan ak wa Henry, Anperè Faustin I te fè sipòtè prensipal li yo ak gwo diyitè yo nòb; sepandan, pa te gen okenn surcharge tache ak tit sa yo, ki enkli sa yo te bay pa wa Henri[8],[9].
Tit noblès yo akòde pa dwa fanmi wayal la ansanm ak gwo diyitè yo: kidonk depite ak senatè se baron[10].
Depi premye ane a, Faustin te kreye kat prens nan Anpi a, senkannèf duk, de maki [Note 1], katrevendis konte, desankenz bawon ak trant 'kavalye', nan tout 'katsan' nòb; mach la nan anoblisman ralanti nan ane sa yo nan rèy li [8].
Kontrèman ak predesesè yo, ki te benefisye de pwodwi plantasyon kann ki te atache ak tit yo, manm nouvo noblès sa a te gen yon nivo lavi ki pi ba anpil, souvan yo te egzèse menm travay machann yo oswa travayè yo te genyen anvan annoblisman yo.[Note 2].
Gade tou
Atik ki gen rapò
- Noblès
- Wayòm Ayiti
Bibliyografi
- Anperè Soulouque ak anpi li, (lire sur Wikisource)
Lyen deyò
- « General Armorial of the Kingdom of Haiti », sur HeraldicAmerica