Ուտելի սպասք

Շաքարի խմորից պատրաստված ուտելի սպասքը (ափսեներ, բաժակներ, դանակ-պատառաքաղ) օգտագործվել է դեռևս 16-րդ դարում և համարվել հարստության նշան^[1]։ 1562 թվականին սեղանի պարագաների (դանակ, պատառաքաղ, գդալ) բաղադրատոմսը հրատարակվել է քիմիկոս Ժիրոլամո Ռուշելիի գրքում^[2]։

Ներկայումս ուտելի սպասքն ընկալվում է որպես շրջակա միջավայրն աղտոտող նյութերից (այդ թվում՝ պլաստիկից) պատրաստված սպասքի բնապահպանական այլընտրանք։

Ուտելի սպասքի արդյունաբերական արտադրությունն այս պահին համեմատելի չէ ավանդական նյութերից պատրաստված սպասքի հետ՝ պլաստիկա, ալյումին, փայտ և այլն։ Որոշ հետազոտողներ ենթադրում են, որ ապագայում սպասքի և մթերքի փաթեթավորման համար օգտագործվելու են կենսաբանորեն քայքայվող ուտելի նյութեր՝ բանջարեղեն, մրգեր, օսլա, ալյուրի արտադրանք, ջրիմուռներ^[3]։

• Լոնդոնի մարաթոնի կազմակերպիչներն օգտագործում են ուտելի գնդիկներ ջրով։ Վեց շաբաթվա ընթացքում փաթեթը լիովին տարրալուծվում է։ 2019 թվականին Լոնդոնի մարաթոնում օգտագործել են ավելի քան 30 հազար տարրալուծվող կապսուլա^[4]։
• Հնդկական «Bakeys» ընկերությունը զբաղվում է բրնձի ալյուրից պատրաստվող ուտելի սպասքի արտադրությամբ։
• Բաշկիրիայում գործում է ուտելի գդալների, ալյուրի, ձվի և յուղի արդյունաբերական արտադրություն։ Ամսական արտադրվում է մինչև 100 հազար գդալ։ Արտադրության մեկնարկի համար միջոցների հավաքագրումը տեղի է ունեցել քրաուդֆանդինգ հարթակների օգնությամբ^[5]։ Ըստ տեխնոլոգների հավաստիացումների՝ ուտելի գդալով կարելի է ուտել միայն առաջին ուտեստները, քանի որ գդալը չի թրջվում 10-15 րոպեի ընթացքում^[6]։ Արտադրանքը ներկայացված է երկրի 30 շրջաններում, ինչպես նաև արտահանվում է Բելառուս և Ղազախստան։
• Սամարայի պետական տեխնիկական համալսարանում արտադրվել է դդմից, դդմիկից և խնձորի խյուսից պատրաստված ուտելի սպասք։ Նախագիծը մտահղացվել է որպես փորձարարական-էկոլոգիական տարբերակ տիեզերագնացների համար, որը թույլ է տալիս ուղեծրում թափոնները հասցնել նվազագույնի։ Մեկ ուտելի բաժակի արտադրության համար անհրաժեշտ է 200 գրամ խնձորի խյուս^[4]։