Ռենին-անգիոթենզին-ալդոստերոնային համակարգ
Ռենին-անգիոթենզին-ալդոստերոնային համակարգ, (ՌԱԱՀ), մարդու և կաթնասունների հորմոնային համակարգ, որը կարգավորում է զարկերակային արյան ճնշումը, արյան ծավալը և ջրաաղային փոխանակությունը։ Այդ համակարգի բաղադրիչներից մեկը ռենինն է։ Ռենինը հիմնականում արտադրվում է երիկամների կծիկամերձ համակարգի (յուքստագլոմերուլային համակարգ) առբերիչ զարկերակիկների միոէպիթելային բջիջների կողմից, մասամբ էլ՝ արյունատար անոթների պատերում, գլխուղեղում և թքագեղձերում։ Ռենինը ֆերմենտ է, որն ազդում է արյան սպիտակուց անգիոթենզինոգենի վրա[1][2]։
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Renin-angiotensin-aldosterone_system.svg/220px-Renin-angiotensin-aldosterone_system.svg.png)
Ռենին-անգիոթենզին-ալդոստերոնային համակարգը համարվում է օրգանիզմի ջրաաղային փոխանակության գլխավոր համակարգը[3][4]։
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Renin-angiotensin_system_in_man_shadow.svg/220px-Renin-angiotensin_system_in_man_shadow.svg.png)
Ազդեցության մեխանիզմ
- Ռենինն ազդում է լյարդում սինթեզվող անգիոթենզինոգենի վրա, որի ճեղքման հետևանքով առաջանում է անգիոթենզին-1,
- պլազմայում առկա անգիոթենզին վերածող ֆերմենտի ազդեցությամբ անգիոթենզին—1ից պոկվում են երկու ամինաթթվային մնացորդներ և առաջանում է անգիոթենզին-2,
- անգիոթենզին-2-ն ակտիվացնում է անոթների, հիմնականում՝ զարկերակիկների հարթ մկանային բջիջների կծկումները, առաջացնում անոթների նեղացում և զարկերակային ճնշման բարձրացում,
- անգիոթենզին-2-ը խթանում է ալդոստերոնի արտադրությունը,
- ալդոստերոնն ուժեղացնում է նատրիումի հետներծծումը նեֆրոնի խողովակիկներում,
- նատրիումի իոնների հետներծծումն ուղեկցվում է ջրի իոնների պասիվ հետներծծմամբ, որին նպաստում է նաև անգիոթենզինի ազդեցությամբ հակամիզամուղային հորմոնի սինթեզի ուժեղացումը[5][6]։
Անգիոթենզին-2-ն առաջացնում է ծարավի զգացում, ջուր փնտրելու վարք, մեծացնում է սրտամկանի կծկողունակությունը, նորադրենալինի սինթեզի և հյութազատման ուժեղացումով ակտիվացնում է սիմպաթիկ նյարդային համակարգը։
Կարգավորում
Ռենինի հյութազատումը կախված է մի շարք գործոններից։ Երիկամային կծիկի առբերիչ զարկերակիկում արյան ճնշման նվազումը և զարկերակիկի պատի ձգվածության թուլացումն ուժեղացնում են ռենինի արտադրությունը։ Նեֆրոնի հեռադիր խողովակիկի մեզի մեջ նատրիումի խտության նվազումը խթանում է ռենինի արտադրությունը և հակառակը։ Վերոհիշյալ հատվածում նատրիումի մակարդակն ընկալվում է երիկամի կծիկամերձ համակարգի խիտ բծի կողմից, որը համարվում է ինքնատիպ նատրիումական ընկալիչ և ազդակները փոխանցում ռենին արտադրող բջիջներին։ Կծիկամերձ բջիջների սիմպաթիկ նյարդային վերջույթների ակտիվացման ժամանակ արտազատվող նորադրենալինն ակտիվացնում է ռենինի արտադրությունը։
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
- Ренин. Ренин - ангиотензин - альдостероновая система. Образование ренина и основные функции ренин-ангиотензин-альдостероновой системы
- РЕНИН-АНГИОТЕНЗИНОВАЯ СИСТЕМА (РАС)
- Ренин-ангиотензин-альдостероновая система (РААС): гиперактивация
- The renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS) Արխիվացված 2014-10-10 Wayback Machine
- Renin-Angiotensin-Aldosterone System
- Effects of renin-angiotensin system inhibition on end-organ protection: can we do better?