Tsinlátah magí bitsiitʼáád diʼilígíí - Wikiibíídiiya Wiki Diné bizaad 2024


tsinlátah naaldeehii
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Bidił Daazdoígíí dóó Daʼałtʼoʼígíí Biishchʼid Dahólónígíí Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí Magí dóó Magí Ndahalinígíí Tó wónaanídę́ę́ʼ magí Tsinlátah magí Tsinlátah magí bitsiitʼáád diʼilígíí

Ndaʼałkaahí bikʼehgo Cercopithecus pogonias wolyé
Naakaii Łizhiní Bikéyah beʼałnííʼ
naaldeehii daʼałchozhígíí

Tsinlátah magí bitsiitʼáád diʼilígíí éí naaldlooshii daʼałtʼoʼígíí dah yikahjí atah yisdzoh, áádóó éí Naakaii Łizhinii Biłeeyootʼį́ʼí Bikéyahdi dóó Naakaii Łizhinii Bikéyah Beʼałníiʼdi hólǫ́; ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Cercopithecus pogonias" deiłníigo dayózhí.

Ánoolinígíí dóó bichʼiyąʼłahgo áshłééh

Díí magí éí 15–21di asdzoh^[?] áníłnééz; bitseeʼ éí 30–35di asdzoh áníłnééz. Bitsʼíís éí diłhiłgo naashchʼąąʼ; bizééʼ dóó bitéél éí łigai; bitsiitʼáád éí łigai dóó diʼil; biniiʼ éí diłhiłgo halbá.

Tsinlátah magí bitsiitʼáád diʼilígíí éí tsin bineestʼąʼ dóó chʼil bitʼąąʼ yiłchozh; chéłchaaʼ dóó wóʼałtaasʼéí éí bichʼiyąʼ ałdóʼ.

Tó wónaanídę́ę́ʼ magí
Ásáí Dineʼé Daalzhiní Bikéyahdę́ę́ʼ magí dilwoʼí · Dahoditłééʼgóó magí · Magí bíchį́į́h dootłʼizhígíí · Magí bitéél halchxíʼí · Magí dilwoʼí · Magí tseechʼį́dígíí · Magíhiiłí biniighaʼ łibáhígíí · Magíhiiłí bitsiitʼáád diʼilígíí · Nihookááʼ magí bidághaaʼ łigaaígíí · Nihookááʼ magí bitseeʼ łitsxooígíí · Tábąąh magíchilí biniiʼ halzhinígíí · Tábąąh magíchilí biniiʼ tʼáá halchíʼígíí · Tsintah magíhiiłí
Atʼąąʼ deiłchozhí	Dziłtah magí bijánil hólónígíí · Tsintah magí bijánil hólónígíí · Tsinyiʼ magí bijánil hólónígíí Magí binághah halchíʼígíí · Magí bitsiitʼáád halchíʼígíí · Magí łichííʼ dóó łibáhígíí Magí biniiʼ łitsooí łibáhígíí · Magí biniiʼ łitsooí łizhinígíí · Magí naashchʼąąʼígíí Magí chį́į́shchʼį́dí bitéél łigaaígíí · Magí chį́į́shchʼį́dí łitsxooígíí · Magí chį́į́shchʼį́dí łizhin dóó łigaaígíí Magí bíchį́į́h niilyoolígíí
	Atʼąąʼ deiłchozhí bitsiitʼáád diʼilígíí	Atʼąąʼ yiłchozhí bijáád łigaaígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí bitéél dah dzígaaígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí bitsiitʼáád dah jíjinígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí chį́į́shchʼį́dígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí diłhiłígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí łibáhígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí łichíʼígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí łizhinígíí
	Atʼąąʼ deiłchozhí dadiłhiłígíí	Atʼąąʼ yiłchozhí binákʼee łigaaígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí biniighaʼ diʼilígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí bitłʼaaʼ łigaaígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí bitsiitʼáád halzhinígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí bitsiiʼ diniltsooígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí bizábąąh tʼáá łichíʼígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí dinilbáhígíí · Atʼąąʼ yiłchozhí łitsxooígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ atʼąąʼ yiłchozhí · Náátsʼózídę́ę́ʼ atʼąąʼ yiłchozhí bizábąąh łigaaígíí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ atʼąąʼ yiłchozhí
	Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ atʼąąʼ deiłchozhí	Atʼąąʼ yiłchozhí bikeeʼ łizhinígíí · Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ atʼąąʼ yiłchozhí · Dziłgaiitsoh Honeezkʼaziitah atʼąąʼ yiłchozhí · Iiʼniʼ Tłʼiishtsoh Bikéyahdę́ę́ʼ atʼąąʼ yiłchozhí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ atʼąąʼ yiłchozhí biniiʼ diłhiłígíí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ atʼąąʼ yiłchozhí dinilbáhígíí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ atʼąąʼ yiłchozhí yishtłizhígíí
Magí bíchį́į́htsohígíí	Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ magí bíchį́į́htsohígíí · Magí bíchį́į́htsohí íiyisígíí · Magí bíchį́į́htsohí łitsooígíí · Shádiʼááhjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ magí bíchį́į́htsohígíí · Tsintah magí bíchį́į́htsohígíí
Magí binázis łigaaígíí	Dziłtah magí binázis łigaaígíí · Magí názisgaaí bibid łitsxooígíí · Magí názisgaaí bitsiitʼáád dibéłchíʼígíí · Magí názisgaaí łibáhígíí · Tábąąh magí binázis łigaaígíí
Tééh magí	Séíbąąh Hatsohdę́ę́ʼ tééh magí · Tééh magí bílaʼ łizhinígíí · Tééh magí binátsʼiin łigaaígíí · Tééh magí biniiʼ halzhinígíí · Tééh magí yishtłizhígíí
Tó wónaanídę́ę́ʼ magí íiyisígíí	Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ magí · Dziłgaiitsoh Honeezkʼaziitah magí · Ghą́ą́ʼaskʼidii Biłikahii Bikéyahdę́ę́ʼ magí · Hakʼaz magí · Hashkʼaantah magí · Magí bisóodi yiltseeʼígíí · Magí bitsiijįʼ diʼilígíí · Magí diłhiłígíí · Naakaii Dootłʼizhí Bikéyah Dah Naaʼeełídę́ę́ʼ magí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ magí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyah Yázhídę́ę́ʼ magí
Tsinlátah magí	Tsinlátah magí bíchį́į́h dah dzílgaaígíí · Tsinlátah magí bíchį́į́h łigaaígíí · Tsinlátah magí bidághaaʼ łigaaígíí · Tsinlátah magí bijáád łitsooígíí · Tsinlátah magí bijaaʼ łichíʼígíí · Tsinlátah magí binághah halchíʼígíí · Tsinlátah magí bítááʼ łitsooígíí · Tsinlátah magí bitéél łigaaígíí · Tsinlátah magí bitseeʼ łichíʼígíí · Tsinlátah magí bitsiitʼáád diʼilígíí · Tsinlátah magí bizábąąh łigaaígíí · Tsinlátah magí bizééʼ łigaaígíí · Tsinlátah magí bizééʼ łitsooígíí · Tsinlátah magí dootłʼizhígíí · Tsinlátah magí hoyáanii · Tsinlátah magíłbáhí · Tsinlátah magí łitsooígíí · Tsinlátah magí łizhinígíí · Tsinlátah magí naashchʼąąʼígíí · Tsinlátah magí néʼéshjaaʼniiʼígíí · Tsinlátah magí nizhónígíí